Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in, 25 Temmuz’daki referandumla kabul edilen yeni Anayasa’yı 17 Ağustos’ta Kartaca Sarayı’nda tek başına imzalayarak yürürlüğe sokması, kendisini destekleyenler dahil olmak üzere siyasi partileri yok saymaya devam ettiği ve ana partilerin bile 17 Aralık’ta yapılması planlanan seçimlerde ötekileştirileceği biçiminde yorumlandı.
Tunus’ta 27 Ocak 2014’te ihtilal anayasası imzalanırken bu durumun tam zıddı yaşanmıştı. Anayasa’yı devrin Cumhurbaşkanı Munsif el-Merzuki, Başbakan Ali el-Ureyd ve Kurucu Meclis Lideri Mustafa bin Cafer, 216 milletvekili ve yabancı diplomatın huzurunda imzalamıştı.
Aynı biçimde 7 Şubat 2014’te Mecliste bu münasebetle tertip edilen kutlamaya eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel başta olmak üzere yabancı devlet liderleri ve seçkin şahsiyetler katılmıştı.
2014’teki bu örneğin bilakis 2022 Anayasası’nın, Kartaca Sarayında düzenlenen tek kişilik imza merasimiyle yürürlüğe girmesi, Said’in, 13 Aralık 2021’de açıkladığı “siyasi krizden çıkışın yol haritası” kapsamında 17 Aralık 2022’de erken genel seçime gitmeye hazırlanan ülkede, siyasi partilerin geleceğiyle ilgili soruları gündeme getirdi.
BAZI PARTİLERİN SEÇİMLERE İŞTİRAKİ, SEÇİM KANUNUNA BAĞLI OLACAK
Cumhurbaşkanlığına bağlı eski Tunus Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Tarık el-Kahlavi mevzuyla ilgili AA muhabirine açıklamada bulundu.
Kahlavi, seçim kanununun mümkün olan en geniş parti tabanına açık olması tarafında memleketler arası baskılar olmasına karşın, seçimlere iştirakin, eylül ayında çıkacak seçim kanununa bağlı olduğunu ve bu kanunun, Özgür Anayasa Partisi ve Nahda Hareketi üzere muhalif cephede duran kimi partilerin seçimlere iştirakini engelleyecek unsurlar içermesinden tasa edildiğini belirtti.
Bu partilerin de Anayasa referandumunu boykot ettiği üzere seçimleri de boykot edebileceğini söyleyen Kahlavi, “Bu durumda Mecliste yeni bir imaj oluşacaktır fakat siyasette pek bir değişiklik olmaz çünkü bu partiler faaliyetlerine ve Said’e muhalefet etmeye devam ederler” değerlendirmesinde bulundu.
SEÇİMLERLE İLGİLİ İŞTİRAKÇİ BİR YAKLAŞIM YOK
Sosyolog Hişam el-Haci ise “Said’in Anayasa metnini tek başına imzalamasının, siyasi süreci tek başına yönetmeyi istediğini ve müttefikler mantığına inanmadığını ortaya koyduğunu” söz etti.
Seçimlerle ilgili de konuşan Haci, şunları kaydetti:
“Seçimler, şu an hükümet kanalıyla seçim kanununu hazırlama misyonunu üstlenen Cumhurbaşkanı’nın vizyonuna nazaran gerçekleşecek. Burada iştirakçi bir yaklaşım ya da bilhassa partiler olmak üzere birtakım temel kazanımların korunacağına dair bir ispat yok. Cumhurbaşkanı önde gelen partilerin bu seçimlerde rol oynamasına müsaade vermeyecek.”
Haci, Said’in 25 Temmuz’dan bu yana aldığı kararları “darbe” olarak nitelendiren partilerin seçimlere katılmayacağını ve Özgür Anayasa Partisi üzere partilerin de iştirakinin engelleneceğini öngördü.
Sosyolog Haci bu durumda Meclisin, bilhassa Cumhurbaşkanı’nın yasamayı bir fonksiyon ve demokrasiyi de ruh olarak düşündüğünden, denetleyici otorite ve çağdaş kurumsal yapının bir bileşeni olma rolünü kaybedeceğini kelamlarına ekledi.