Ticaret Bakanlığının tüketicinin daha ileri düzeyde korunması için yayımlanan düzenlemeleri bugün prestijiyle yürürlüğe girdi.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyeti Kanunu’nda değişiklik öngören 7392 sayılı Kanun 1 Nisan’da yayımlanırken, devre tatile ait düzenlemeler yayımı tarihinde, başka düzenlemeler ise bugün yürürlüğe girdi.
Söz konusu Kanun ve ikincil düzenlemelerle, taksitle satış kontratlarında temerrüde düşmeleri halinde tüketiciler lehine düzenleme yapıldı.
Taksitle satış kontratlarında, tüketicilerin temerrüde düşmeleri halinde tüm borcun talep edilebilmesi konusunda kontrat bedelinin dikkate alınması sağlanarak ödeme zahmetine giren tüketicinin tüm borcunu ödemesinin daha geç talep edilmesi sağlandı.
Tüketici kredisi borcunun tamamını 14 gün içinde ödeyen tüketiciler, bildirim aranmaksızın Kanun’un cayma hakkına ait tanıdığı haklardan yararlanmaya başlayacak.
Tüketicilerin, tüketici kredisi kontratlarında 14 gün içerisinde cayma haklarını kullanarak yalnızca krediden yararlanılan periyoda ait faizi ödeyerek kapatabilecekleri kredi borçlarında, bu cayma hakkının kullanılmaması nedeniyle faize ek olarak ödedikleri fiyat ve kurulların maliyetine katlanmaları önlenecek.
Cayma mühleti içerisinde kredi borcunun tamamını erken ödeyen tüketicilerin cayma hakkını kullandıkları kabul edilecek ve tüketiciler, iadesi gerekli fiyatları geri alabilecek.
Belirsiz periyodik kredi mukavelelerinde faiz oranının düşürülmesi halinde tüketiciler, 30 gün beklemeden bu indirimden faydalanmaya başlayacaklar.
Kredi kartı yahut kredili mevduat hesabı üzere bilinmeyen müddetli kredi mukavelelerinde yapılan faiz oranı indiriminin uygulanabilmesi için 30 gün öncesinde bildirim yapılması kaidesi kaldırılarak akdi faiz oranının düşürülmesi durumunda da bu değişikliğin tüketiciye bildirildiği periyoda ait son ödeme tarihinden itibaren uygulanabilmesine imkan sağlandı.
Tüketici ve konut kredilerinde krediyle ilgili olmayan sigortalar ve yan finansal eser ve hizmetler yasaklandı.
Bankaların sigortasız kredi seçeneğini de tüketiciye sunmak koşuluyla, kredi ilişkili sigortayı da içeren bir teklifi tüketiciye sunabilmelerine imkan tanınarak, tüketicinin bu 2 teklifi de kendi iradesiyle değerlendirmesi ve sigortalı ya da sigortasız teklifi tercih edebilmesi sağlandı.
Farklı faiz oranlı kredi tekliflerinden indirimli olanın seçilebilmesi için kredi verenin kural koştuğu kredi irtibatlı sigortalar dışında tüketicinin gereksinim duymadığı ve yararlanmayacağı yan finansal eser yahut hizmetlerin alım kuralı yasaklanarak kredi nedeniyle tüketicilerin katlandığı maliyetler azaltıldı.
Ön ödemeli olarak tüketicilere satılan konutun azami teslim müddeti 48 aya çıkarılırken, kontratta belirlenen teslim tarihine uyulması da mecburî hale geldi.
e-ticarette hizmet sağlayıcı platformlara sorumluluk
Mesafeli kontratlarda aracı hizmet sağlayıcı pozisyonunda olan platformlara birinci sefer sorumluluk ve yükümlülükler getirildi.
Tüketicilerin e-ticaret alışverişlerinde taraf oldukları aralı mukavelelere ait olarak aracı hizmet sağlayıcılara, tüketicilerin bildirim ve taleplerini iletebilecekleri ve takip edebilecekleri kesintisiz bir sistemi kurma yükümlülüğü getirildi.
Ayrıca aracı hizmet sağlayıcıların aralıklı mukavelelerin bedel tahsilatına da aracılık etmeleri durumunda, bedel kendilerinde kaldığı sürece teslim yahut ifa ile cayma hakkının kullanımında satıcı yahut sağlayıcı ile tüketicilere karşı sorumlu olacak.
Ön ödemeli devre mülk satışı yasaklandı
Tüketicilerin mağduriyet yaşadığı alanların başında gelen devre tatil mukavelelerine ait yapılan değişikliklerle bu kesimde yaşanan tüketici meseleleri azaltılacak.
Devre tatil kesimine faaliyet gösteren şirketlerin uymak zorunda oldukları kurallar tüketici lehine olacak formda yine düzenlendi.
Ön ödemeli metotla devre mülk ve şahsi hakka mevzu devre tatil satışı yasaklanırken, bu çeşit satışlara ait kararlar yürürlükten kaldırılarak tüketicilere yalnızca büsbütün bitmiş ve işletilmeye hazır olan tesislerin satışının yapılması sağlandı.
Tüketicilerin haklarının daha kapsamlı bir biçimde korunabilmesi emeliyle tıpkı hakka bahis devre tatil kontratlarının yalnızca Kat Mülkiyeti Kanunu’nda belirtilen yol ve temeller çerçevesinde devre mülk mukavelesi halinde kurulması mecburî kılındı.
Kooperatif yahut ticaret şirketi paydaşlığı ya da dernek yahut vakıf üyeliği biçiminde devre tatil hakkı tanınamayacağı hususu düzenlendi.
Ayrıca, paravan şirketler kurularak tüketicilerin mağdur edilmesinin engellenmesi emeliyle devre tatile mevzu mal üzerinde tıpkı hak sahibi olmayanların devre mülk yahut devre tatil satışı yapamayacakları karara bağlandı.
Cayma müddeti içinde tüketiciden ödeme yahut borçlandırıcı evrak alma yasağı devre mülk mukavelelerini de kapsayacak formda genişletildi. Kelam konusu yasağın ihlali halinde, tüketicilere ödemelerinin derhal iade edileceği ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü dokümanın tüketici tarafından geçersiz olacağı hususu düzenlendi.
Tüketicilerin, şahsi hakka mevzu kontratlarda vakitle tesisin eskimesi, hizmetlerin beklenen nitelikte sunulamaması, yüksek aidat fiyatları üzere sıkıntılar nedeniyle 99 yıla varan mukaveleler nedeniyle mukaveleleri feshedememeleri ve bu tesisler için her yıl yüksek aidat fiyatları ödemek zorunda oldukları göz önünde bulundurularak, şahsi hakka husus devre tatil kontratlarında 10 yıllık azami müddet hududu getirildi.
Bu düzenlemelere ek olarak, tüketicinin en az 90 öncesinden devre tatili kullanmayacağını sağlayıcıya bildirmesi durumunda, o periyot için rastgele bir isim altında bedel alınmayacağı düzenlendi.
Ayrıca, Kat Mülkiyeti Kanunu’nda öngörülen 15 günlük devre mühletinin uzun bir mühlet olduğu ve dünya uygulamalarının ekseriyetle 7 gün halinde olduğu dikkate alınarak Kanun’da yer alan taban müddet 7 gün olarak değiştirildi.
Sahte servis istasyonlarının önüne geçilecek
Sürdürülebilir tüketimi özendirmek ve tasarrufu teşvik ederek israfı önlemek maksadıyla yenilenmiş eserler birinci kere kanunla düzenleme altına alındı.
Cep telefonu üzere tüketicilerin sıklıkla değiştirdiği ve ithalatta kıymetli bir yer tutan eserlerin Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen “yenileme merkezleri” aracılığıyla donanım, yazılım yahut fiziki özelliklerinde uygunlaştırma yapılarak, en az 1 yıl müddetle, garantili olacak formda tüketicilere tekrar satılmasına imkan tanındı.
Yetkili servis istasyonları dışında tüketicilere hizmet sunan özel servis istasyonlarının yetkili servis istasyonu algısı oluşturacak halde hizmet vermelerinin önlenmesi ismine özel servis istasyonlarına servis fişi, tabela ve broşür üzere her türlü tanıtım ve faaliyetlerinde “özel servis” ibaresi kullanma mecburiliği getirildi.
Tüketicilerin hakikat ve aktüel yetkili servis istasyonu bilgilerine ulaşabilmeleri, rastgele bir aldatıcı uygulama nedeniyle mağdur olmamaları gayesiyle üretici ve ithalatçılara, tüm yetkili servis istasyonlarına ait bilgilerini Bakanlıkça kurulan sisteme kaydetme mecburiliği getirildi.
Öte yandan, garanti müddeti tamamlandıktan sonra yedek modülün temin edilememesi, servis istasyonunun bulunmaması üzere münasebetlerle satış sonrası hizmetin verilmemesi üzere durumların önüne geçilmesi maksadıyla Ticaret Bakanlığınca belirlenen kullanım ömrü müddetince tüketiciler, üretici ve ithalatçılardan ziyanlarının tazminini talep edebilecekler.
-Tüketici hakem heyetlerine müracaat hududu 30 bin liraya çıkarıldı
Tüketiciler için aktif ve masrafsız bir hak arama yolu olan tüketici hakem heyetlerine müracaat sonu 15 bin 430 liradan 30 bin liraya çıkartıldı.
Tüketici hakem heyetlerinin üye, raportör ve toplantı bahislerine ait kurumsal alt yapısı uygunlaştırıldı.
Heyetlerin inceleme mühleti hızlandırılarak, 6 aylık mühlete ek edilebilecek ek müddet 6 aydan 3 aya indirildi.
Tüketici hakem heyetine yapılacak müracaatta bulunması gereken mecburî bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık bulunması durumunda, heyet tarafından müracaatlar hakkında ret kararı verilmeden evvel, 7 gün mühlet verilmek suretiyle, müracaat sahibinden ek bilgi yahut evrak istenmesi zarurî tutuldu.
Taraflardan her birinin, kararın bildiriminden itibaren 15 gün içinde, birinci müracaatında yer alan talepleriyle ilgili olarak tüketici hakem heyetince karar verilmeyen konularda, kararın tamamlanmasını isteyebileceği karara bağlandı.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan cezalar tekrar gözden geçirilerek, cezaların uygulanabilir ve caydırıcı olmasına yönelik değişiklikler yapıldı.
Tüketicilerle ön ödemeli devre tatil mukavelesi kuran yahut kurulmasına aracılık edenler hakkında 3 yıldan 6 yıla kadar mahpus cezası uygulanması kararı getirildi.
Ayrıca Reklam Heyetine internet üzerinden yapılan tüketicileri aldatıcı ve mevzuata muhalif reklamlar hakkında erişimin engellenmesi kararı verme yetkisi tanındı.