TSH (TİROİD UYARICI HORMON) NEDİR?
TSH hipofiz besinin ön kısmındaki hücrelerden salgılanan glikoprotein yapıda bir hormondur. Tiroit bezindeki hücrelerin gelişimini denetim eder. Birebir vakitte T3-T4 hormonlarının üretim ve salınmasındaki biyokimyasal olaylar için düzenleyici tesir yapar. Tiroit hastalıklarının tanısı için TSH seviyesi tayini kıymetlidir.
Hipofizin tiroit bezinin çalışmasını uyarması üzere hipofizden TSH üretimini denetim eden, hipotalamus isminde bir üst merkez vardır. Hipotalamustan salgılanan TRH (TSH salgılatıcı hormon), hipofize ulaştığında TSH’ın imalini ve salınmasını uyarır.
TSH seviyeleri, gün içerisinde muhakkak bir ritim içinde değişiklikler gösterir. Sıhhat sorunu bulunmayan bir bireyde uyku saatine yakın yükselmeye başlar, sabahın erken saatlerinde TSH seviyesi azamî düzeye ulaşır. İlerleyen saatlerde düşmeye başlayan TSH seviyesi, öğlen vakti asgarî düzeye gelir.
NORMAL TSH KIYMETİ KAÇTIR?
Kandaki TSH için olağan kabul edilen kıymetler 0.35-4.5 mU/ml ortasındadır. Genç bireylerde üst hudut pahası olan 4.5 mU/ml, 2.5 mU/ml pahasına düşer. Yaş ilerledikçe TSH seviyesi, insan yapısı gereği yükselmektedir.
TSH YÜKSEKLİĞİ NEDİR?
TSH testinde kanda TSH düzeyinin 4.5 mU/L’nin üzerinde olması ve buna T3 ve T4 hormonlarının düşük olması hipotiroidizm olarak isimlendirilir. Hipotiroidizm durumlarında beden işlevleri artar.
TSH yüksekliği belirtileri şunlardır:
-Kabızlık dahil olmak üzere kimi sindirim sorunları
-Depresyon
-Üşüme yahut soğuğa karşı hassasiyet
-Yorgunluk ve halsizlik
-Eklem ve kas ağrısı
-Cilt kuruluğu
-Kuru ve incelmiş saç yapısı
-Kilo alma, ödem ve şişlik
-Düzensiz ve sıkıntı adet döngüsü
-Düşük kalp ritmi.
TSH kandaki sirkülasyonu esnasında tiroit bezi tarafından bu iki hormon üretilmezse, TSH yükselmeye başlar.
TSH düzeyindeki değişkenliğin nedenlerinden biri yaş olup yaşlandıkça hipotiroidizm sıklığı artar.
TSH DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR?
TSH testinde kanda TSH düzeyinin 0.4 mU/L’nin altında olması hipertiroidizm olarak isimlendirilir. Hipertiroidizm durumlarında beden işlevleri azalır.
TSH DÜŞÜKLÜĞÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
-Hızlı yahut sistemsiz kalp atışı
-Gerginlik ve sinirlilik
-Endişe hali
-İştah artışına karşın kilo kaybı
-El titremesi
-Kas zayıflığı
-Saç kaybı
-Terleme yahut sıcağa tahammülün düşmesi
-Guatr
-Uyku hali
-Gözlerde şişkinlik
-Yorgunluk
-Aşırı bağırsak hareketi (çok dışkılama)
TSH düşüklüğü tiroit bezinin çok fazla tiroit hormonu üretmesinden kaynaklanır. Bu durumda TSH hormonu baskılanmış olur ve TSH kıymeti düşer.
TSH düşüklüğünü oluşturan sebepler ise şöyle sıralanabilir:
-Graves Hastalığı
-Vücutta biriken fazla iyot
-Tiroidit
-Aşırı tiroit hormonu ilacı kullanmak
-Tiroit hormonu içeren destekleyici ilaçları fazla kullanmak
-Tiroit nodülleri.
Biotin (B vitaminleri), steroid ilaçlar, dopamin ve morfin üzere birtakım ağrıkesiciler de TSH düşüklüğünün nedenlerindendir.
Düşük TSH düzeyi, hipofiz bezindeki birtakım sorunlar (cerrahi, ışın tedavisi, hipofizit vb.) nedeniyle ortaya çıkabilir.