Günümüzde maalesef çok sayıda trafik kazası haberi alıyoruz. Yalnızca ülkemizde değil, dünya genelinde bir sorun olan trafik kazaları, dünya nüfusunun ve buna paralel olarak araç sayısının da artış göstermesi nedeniyle sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ülkeler bazında bu sorunla ilgili pek bir ilerleme kaydedilemese de trafik kazalarının bilançosunu azaltacak tahliller üzerine araştırmalar yapılmaktadır.
Fakat yapılan araştırmalar sonucunda trafik kazalarının şoför yanlışı, yolcu ve yayalar sebebi ile meydana geldiği görülmektedir. Bu noktada her bir bireyin üzerine düşen misyonları yerine getirmesi gerekmektedir. Sürat limitlerine uymak, otomobil kullanırken telefon ile ilgilenmemek, daha dikkatli olmak, alkollü araç kullanmamak, trafik kurallarına uymak üzere yapılması gerekenlerin yanında mümkün trafik kazalarına karşı sigorta yaptırmak da her araç sahibinin vazifeleri ortasında yer almaktadır.
Günümüzde gerçekleşen birçok trafik kazası mevt ya da yaralanmalar ile sonuçlanabilmektedir. Kimse trafik kazası geçirmek istemez; fakat kimi vakit dikkatsizlikler nedeni ile bu kazalar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle gerekli tedbirleri almak ve evvel can güvenliğinizi sağlamak ismine gerekli adımları atmak son derece kıymetlidir. Hiç istenilmeyen bir kaza gerçekleştiğinde ne üzere tedbirler alınmış olmalı ve kimlerle irtibata geçilmelidir? Yaralamalı trafik kazaların sorumlulukları kimlere aittir ve tazminat hakkı var mıdır?
Trafik sigortası yaptırmakta asla tereddüt etmeyin.
Sadece trafik değil, tüm garanti konusu öbür alanlarda da sigorta yaptırmak maalesef iş işten geçtikten sonra akıllara gelmektedir. Bu nedenle muhtemel ihtimallere karşı evvelce tedbir almak bir vazife olarak algılanmalıdır.
Trafik sigortası sunan sigorta şirketleri, poliçelerinde tanımlanan motorlu aracın kullanımı sırasında 3. şahısların vefatına ya da yaralamasına ya da bir şeyin ziyan görmesi durumunda Karayolları Trafik Kanununca sigortalıya düşen tüzel sorumluluk dâhilinde içeriği makul tazminatlara ait talepler, kaza tarihi itibariyle geçerli sigorta limitleri dâhilinde, karşılamak zorundadır.
Sigortanın kapsamı ise 3. şahısların sorumluluk riskleri kapsamında sigortalıdan talep edilebilecek tazminat talepleriyle sonludur. Meydana gelen bir trafik kazasında ortaya çıkan zararın önlenmesi ya da azaltılması hedefiyle, sigorta yaptıranın ödediği mecburî masraflar teminat limitleri kapsamında sigorta şirketi tarafından karşılanmaktadır.
Kapsama giren teminat çeşitleri nelerdir?
Trafik sigortalarında kapsama giren teminat cinsleri aşağıda yer almaktadır:
• Sıhhat sarfiyatları teminatı
• Maddi ziyanlar teminatı
• Daima sakatlık teminatı
• Takviyeden mahrum kalma (ölüm) teminatı
Maddi ziyanlar teminatı, mümkün bir trafik kazasında araçta meydana gelen ziyanları karşılamaktadır. Sıhhat sarfiyatları teminatı ise 3. kişinin kaza nedeni ile bedenen eski haline dönmesi ismine yapılan gerekli tüm tedavi masraflarını içermektedir.
Kaza sonucu mağdurun tedavi edildiği andan daima sakatlık raporu aldığı ana kadar, tedavi sırasında yapılan bakıcı masrafları, tedaviyle ilgili öbür masraflar ve trafik kazası nedeniyle iş gücünün bir kısmının yahut tamamının azalmasına bağlı sarfiyatlar teminat kapsamında yer almaktadır. Daima sakatlık nedeniyle üçüncü bir kişinin maruz kalacağı gelecekteki mali kayıplara karşı bir garantidir. Mağdurun bir kaza tedavisi gördükten sonra, yetkili bir hastane tarafından daima sakatlık oranını belirlemek için düzenlenen sıhhat heyeti raporundan sonra yapılan tıbbi açıdan gerekli bakıcı masrafları, bu teminat kapsamı ile hudutlu olmak kaydıyla daima sakatlık sigortası kapsamındadır. Mağdurun bir kaza nedeniyle daima iş göremezlik durumu da teminat kapsamındadır. Tazminat ölçüsünün belirlenmesinde sakat kalan kişi temeldir.
Sağlık şurası raporları, daima sakatlık tazminatı için maluliyet oranı belirlenirken dikkate alınmaktadır. Tazminat ödemesinde, ilgili sıhhat hizmeti sağlayıcısı tarafından düzenlenen trafik kazası ile ilgili evraklarda nedensellik tespiti varsa, sigorta şirketi tespitin aksini ispat etmek zorundadır. Sigorta şirketi, ilgili kanun ve yönetmeliklere nazaran itiraz prosedürüne başvurduğunda, mağdurun itirazdan doğan yazılı masraflarını bu sigorta kapsamında karşılamakla yükümlüdür.
Üçüncü kişinin mevti nedeniyle vefat eden tarafından dayanağından mahrum bırakılanların ziyan kaybının tazmini genel kararlarda yer alan temellere nazaran belirlenmektedir. Tazminat ölçüsü tespiti ise ölen kişi bazında belirlenmektedir.
Trafik sigortası teminatı dışında kalan durumlar nelerdir?
Sigorta teminatı dışında kalan durumlara bakacak olursak:
• Hak sahibinin kendi kusurundan doğan tazminat talepleri
• Sigortalının sorumluluk kapsamında olmayan tazminat talepleri
• Manevi tazminat talepleri
• İşletilme halinde olmayan araçların neden olduğu zararlar
• Sigorta sahibinin eşinin, birlikte yaşadığı kardeşlerinin, evlat edinme bağlantısı ile bağlı olanların mallarına gelen ziyanlar nedeni ile öne sürülebilecek talepler
• Motorlu bisikletlerin kullanımı sonucu oluşan zararlar
• Sigortalının sorumluluk rizikosuna dâhil olmayan tasarrufunu kaybetmiş hak sahiplerine yönelik dayanak talepleri
• Yaralananın taşıdığı bagaj ve gibisi eşyalar hariç olmak üzere, araç tarafından çekilen bir römork/yarı römork ile taşınan yük yahut sigortalı araçtan kaynaklanan ziyanlardan ötürü sigortalıya karşı talepler
• Sigortalının aracına yahut araçlar tarafından çekilen römork ve yarı römorklara verilen ziyanlardan doğan tazminat talepleri
• Karayolları Trafik Kanununa nazaran sigortalının sorumlu olmadığı çalıntı yahut zimmete geçirilmiş bir aracın neden olduğu ziyanlardan, aracın çalındığını yahut gasp edildiğini bilen şahısların ziyana uğraması nedeniyle öne sürülebilecek talepler ve gasp eden kişinin talepleri
• Sigortalının sorumlu olmadığı, terör faaliyetlerinde kullanılan bir aracın sebep olduğu hasarlar ve sabotaj, aracın terör faaliyeti için kullanıldığını yahut kullanılacağını bilenlerin ziyana uğramaları ve aracı terör faaliyetlerinde kullananların ileri sürdükleri talepleri
• Toprağı, yeraltı sularını, denizleri ve havayı kirleten motorlu taşıt kazalarının etrafa verdiği ziyanlar, toplanan atıkların taşınması ve maliyetleri ile biyolojik çeşitliliğin ve doğal ömrün tahribi ile bozulan etrafın tekrar yaratılmasından kaynaklanan çevresel ziyan gereksiniminden doğan talepler
• Gelir kaybı, kâr kaybı, işin durması, kiradan yoksun bırakılması üzere olaylardan kaynaklanan tazminat talepleri
• Cezai kovuşturma ile idari ve isimli para cezalarından kaynaklanan tüm sarfiyatlar teminat kapsamı dışındadır.
Trafik kazası sonrası sigorta şirketine müracaat nasıl yapılır?
Trafik kazasında ziyan görenin, mecburî mali sorumluluk sigortası kapsamında yer alan hudutlar içerisinde dava yoluna gidilmeden evvel belirtilen tazminat ödemeleri için yazılı müracaat yapılması gerekmektedir. Talep edilen tüm evraklar müracaat esnasında verilmelidir. Bu dokümanlar ortasında:
• Kaza tespit tutanağı
• Kaza uzman raporu
• Kazaya ait hasar fotoğrafları
• Hastane raporu
• Tedavi masraf faturaları
• Hak sahibi ferdî bilgileri
• Hak sahibi hukuksal kişi ise yetkilinin şahsî bilgileri ve imza sirküleri
• Kazaya karışan başka araçların ruhsat, trafik poliçe örnekleri
• Banka bilgileri yer almaktadır.
Sigorta şirketinin müracaat yapıldıktan sonraki 15 gün içerisinde yapılan başvuruyu yazılı olarak cevaplandırmaması ya da kısmen, büsbütün karşılamadığı durumlarda yahut tazminat fiyatında mutabakat sağlanamadığı hallerde sigorta şirketi, şube ya da acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde dava açılabilmektedir. Birebir vakitte uyuşmazlığın tahlili için de Sigorta Tahkim Komitesine da başvurulabilmektedir.
Sigorta şirketine bir müracaat yapılmadan ya da 15 gün beklenilmeden tazminat davası açılması önerilmemektedir. Dava kuralı yokluğu nedeni ile yoldan tazminat davası reddedilecektir.
Kusurun karşı tarafta olmaması, zararın karşılanacağı ekonomik durum yetersizliği, karşı tarafın vefat etmesi, mirasçı olmaması üzere durumlarda sigorta şirketine başvurulmalıdır. Sigorta şirketinin reddi olursa tazminat sigorta tahkimi ya da mahkemeden talep edilebilmektedir. Vefat yahut yaralanma, uzuv kaybı yaşanan trafik kazalarında tazminat ölçüsü yüksek olabilmektedir. Karşı taraf, bu tazminat bedelini karşılamada zorlanabilir. Bu nedenle sigorta şirketine dava açılması en isabetli sonuçların doğmasını sağlayacaktır.
Karayolları Trafik Kanunu Husus 97’de belirtildiği üzere “Zarar gören, mecburî mali sorumluluk sigortasında öngörülen sonlar içinde direkt doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabileceği üzere dava da açabilir.” kararı yer almaktadır.
Trafik kazalarında maddi ve manevi tazminat kapsamı
Trafik kazalarında mevt olayı gerçekleştiyse, mirasçıları, ölen kişinin dayanağından mahrum kalacakları için takviyeden mahrum kalma tazminatı, cenaze ve defin masrafları talep edilebilmektedir. Birebir vakitte ölen kişinin kaybı nedeni ile duyulan acı ve keder sebebiyle manevi tazminat da talep edilebilmektedir.
Kazada yaralanma meydana geldiyse, iş kaybı nedeni ile işten mahrum kalınan gün boyunca çalışamadığı ve yarar kaybı ile tedavi masrafları talep edilebilmektedir. Ek olarak manevi tazminat talebinde de bulunulabilmektedir. Sakatlık oluşması durumunda da iş gücü kaybı ziyanı, tedavi masrafları ile manevi tazminat hakkı bulunmaktadır. Araç ve eşya ziyanlarının da karşılanması istenebilmektedir.
Tazminat hesaplamalarında davacının ekonomik durumu ve bunun yanında uğranılan ziyanların tam tespiti son derece değerlidir. Hasarların kanıtları ile tespit edilmesi gerekmektedir. Tespit edilemez ise minimum fiyat üzerinden bir hesaplama yapılmaktadır. Bilhassa de manevi tazminat kelam konusu ise kazazedenin ziyanlarının çok net bir formda kanıtları ile ortaya konulması gerekmektedir. Bu mevzuda da profesyonel avukatlardan takviye alınması, bilhassa tazminat ölçüsünün yanlışsız bir formda hesaplanması ve tatmin edici olması tarafından son derece kıymetlidir.
Trafik kazalarında zamanaşımı
KTK m. 109’a nazaran; “Motorlu araç kazalarından doğan maddi ziyanların tazminine ait talepler, ziyan görenin, ziyanı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılı ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.” denilse de bu mühlet istisnai durumlar harici araç maddi hasarları kapsamındadır.
Aynı unsurun ikinci fıkrasında, trafik kazasının neden olduğu şikâyet üzerine maddi ve manevi tazminat talepleri hakkında “Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir vakit aşımı müddeti öngörmüş bulunursa, bu mühlet, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.” uzatılan zamanaşımı mühletinden bahsedilmektedir. Bu nedenle, trafik kazası can kaybına neden oluyorsa, soruşturma davası açılsın yahut açılmasın, trafik kazası sonrası maddi ve manevi tazminat tahsil edilirken mağdurun şikâyet hakkının bulunup bulunmadığının yanı sıra “ceza dava zamanaşımı süreleri” dikkate alınmaktadır.
Linkedln