TBMM Sanayi ve Ticaret Komitesi, 14 Aralık’ta başladığı torba teklif görüşmesini dün sabaha karşı saat 04.00 sularında tamamladı. Zeytinlik alanlarda maden işletmelerine müsaade verilen karar, reaksiyonlar nedeniyle birinci günkü görüşmede tekliften çıkarılmıştı. Muhalefet, Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi’nin evvelki kararlarına alışılmamış olduğu gerekçesiyle liman işletmelerinde müddet uzatımıyla ilgili unsurun de çıkarılmasında ısrarcı oldu. Bu unsur, Cumhur İttifakının oylarıyla teklifte korundu. Buna nazaran işletme mühleti 49 yıla uzatılacak limanlarda ek mukavele imzalanabilmesi için şirketlerin işletme hakkını doğuran mukaveleden kaynaklanan tüm mali yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmiş olmaları ve işletme hakkını doğuran mukaveleden kaynaklı açılmış davalardan feragat etmeleri gerekecek.
AK Parti’nin gece ilerleyen saatlerde getirdiği borçlanma önergesi de tartışmaya neden oldu. Muhalefet, hem Plan-Bütçe Komisyonu’nun görev alanına girdiği hem de “bütçe görüşmelerinden kaçırıldığı” gerekçesiyle önergeye karşı çıktı. CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, “Korsan bir önergeyle 200 milyar borçlanma limitinin arttırımıyla bugün (dün) oylanacak bütçe maalesef çöp olmuş durumda. Burada da gaye şu; hem kamuoyu duymasın hem burada bulunan üyeler duymasın ve oldubittiyle 200 milyar lira iç edilmek isteniyor. Sahiden kaptıkaçtı kaptıkaçtı bir kanun. Bu türlü bir rezilliği kabul etmiyoruz” dedi.
GÜÇLÜ KASA MESAJI
Önerge ve teklif, AK Parti-MHP’li üyelerin oylarıyla kabul edildi. Borçlanma Genel Müdürü Yiğit Yaşar, limit artışının münasebetini şöyle anlattı: “Kanun yıl içerisinde yapabileceği borçlanmaya bir limit getirmekte. Sene başında kanundaki ölçü 279.5 milyar liraydı ve bu fiyatı yüzde 5 oranında bakanlık makamı onayıyla arttırma imkânı bulunmaktadır. Bu imkân kullanıldı, limit 293 milyar lira düzeyine yükseltildi lakin limit kâfi olmadığı için tekrar arttırılması lakin kanunda bir değişiklik yapılmasıyla mümkün. Burada açığın ulusal gelire oranı değişmedi, hatta azaldı; 3.5 yerine 3.4’e gelmişti.
Yani buradaki artış oradaki açığın oransal olarak sabit kalmasıyken, nominal meblağların artmasından kaynaklandı ve biz de bunları piyasadan iç ve dış borçlanmayla karşıladık. 2023’ün birinci çeyreğinde de yüklü iç ve dış borç ödemeleri bulunmakta, birinci üç ayda yaklaşık 185 milyar lira. Bunu da rahatlıkla karşılayabilmek için hazinenin güçlü kasayla yılı bitirerek yeni yıla girmesi gerekmekte. Sonuçta bu meblağı gidip 2023’ün birinci aylarında piyasadan bir anda karşılamaya çalışsak piyasayı çok bozmak demektir bu, bunları peyderpey 2022 yılının sonlarında piyasayı bozmadan borçlanarak karşıladık.”
BÜTÇEDE AÇIK OLUŞMAYACAK
MECLİS Plan-Bütçe Kurulu Lideri Cevdet Yılmaz da ek borçlanmanın bütçede artış yahut açık oluşturulmadığını belirtti. “Nominal sayıların artışından kaynaklanan bir muhtaçlık karşılanıyor” diyen Yılmaz, şunları söyledi: “Gelecek yıla daha güçlü bir kasayla girmek istiyor hazinemiz. Piyasayı da bozmadan, bir anda borçlanmaya gitmeden, peyderpey borçlanarak kamuya da yarar oluşturacak formda bir kasayla, bir nakitle gelecek yıla girme muhtaçlığı var, bunu karşılamış oluyoruz. Daha evvel yapsa ne kadar muhtaçlığı olduğunu yıl sonuna gelmeden tam hesaplama imkânı yoktu. Hasebiyle ihtiyaten muhtemelen çok daha yüksek bir borçlanma limiti talep edecekti bizden. Bu sayı da piyasalar açısından yeniden yanlış bir sinyal olacaktı; ‘Yüksek bir borçlanma geliyor’ diye tahminen borçlanma maliyetlerimiz artacaktı. Münasebetiyle bu, biraz akılcı bir siyasetten kaynaklanıyor. Piyasayı bozmadan hazinenin daha uygun şartlarla finansman sağlamasına dönük alınan bir önlem. Bütçe açığımız OVP’de öngörülenden de daha düşük gerçekleşecek lakin buna karşın nominal büyüklüklerden kaynaklanan bir borçlanma limitini arttırma gereksinimi var.”