Erzincan İliç’teki Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin işlettiği altın madeninde siyanür sızıntısı yaşanmış ve Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından madene 16,4 milyon lira para cezası kesilmişti. Bakanlık, madenin faaliyetini durdurmuştu.
TMMOB heyeti, bugün madenin atık havuzu yakınında basın açıklaması yaptı.
Heyette TMMOB Yürütme Konseyi Üyesi Hüsnü Meydan, TMMOB Genel Sekreteri Dersim Gül, Ziraat Mühendisler Odası İdare Heyeti Lideri Baki Remzi Suiçmez, Tunceli Vilayet Uyum Şurası Sekreteri Uğur Bayrak, Vilayet Uyum Heyeti Temsilcileri Haydar Evcin, Hüseyin Aslan ve Eren Şahiner yer aldı.
“TARIM YERLERİ ZİYAN GÖRECEK”
TMMOB ismine açıklamayı okuyan TMMOB Genel Sekreteri Gül, şunları söyledi:
“Kapasite artışı ve ek tesisler yapılması planlanan Çöpler Kompleks Madeni projesi faaliyette bulunduğu birinci günden bu yana orman alanlarının, mera alanlarının ve tarım topraklarının yok olmasına neden olmaktadır. Proje, yeraltı su kaynaklarının ve yeraltı sularının besleme alanını oluşturduğu Fırat Irmağının, bu bakımdan ırmağın yayılım alanlarının, bölgedeki ziraî üretimin ve hayvancılığın, neticeten bölgedeki ekolojik istikrarın ve bir bütün olarak canlı ömrü ile çevresel kıymetlerin telafisi imkansız ziyanlara, çok ağır tahribata uğramasına neden olmuştur. Projenin tesirlerinin sadece proje alanındaki tarım yerleri ile sonlu olmadığı, çok daha geniş alanlardaki tarım yerlerinin ziyan görmesine yol açacağı bir gerçektir.
Siyanürlü maden işletmeciliğine dayanan madencilik faaliyetlerinin yarattığı en büyük tahribat alanlarından biri atık maden barajı kazalarıdır. Yapılan çalışmalar dünyada son 30 yılda 100’e yakın önemli atık maden barajı kazası yaşandığını ortaya koymaktadır. Yeniden madencilik faaliyetlerinde kullanılan siyanür ve ortaya çıkan başka ağır metallerden kaynaklanan çevresel tahribat; faaliyetlerde kullanılan tehlikeli kimyasalların taşınması esnasında yaşanan kazalar; işletme içi kaza ve sızıntılar, atık barajlarında yaşanan taşma veya sızıntılarla ortaya çıkmaktadır. Örneğin yeniden İliç’te, 2018 yılında madene sülfürik asit taşıyan tankerin ilçe merkezinde devrilmesi sonucu tehlikeli kimyasalın civarda ve sularda yarattığı tahribat bu durumun yarattığı tehlikeyi açıkça ortaya koymaktadır.”
“BAKANLIK ÇED OLUMLU KARARI VERDİ”
Gül, şöyle devam etti:
“Açtığımız davanın uzman ve keşif incelemesi 13 Nisan 2022 tarihinde gerçekleşmiştir ve dava süreci devam etmektedir. 21 Haziran tarihinde yaşanan siyanür sızıntısı, işletmenin mevcut hali ile taşıdığı risklerden sadece birisini açığa çıkarmıştır. Daha büyük ölçeklilerin yaşanması an sorunudur. Buna karşın işletmenin kapasite artırımına gitmesi ve Bakanlığın bu projeye ÇED olumlu kararı vermesinin hiçbir bilimsel ve hukukî yanı bulunmamaktadır.
Kapasite artışı için hazırlanan ÇED raporunun bir formalite tamamlama süreci olarak hazırlandığı açıktır. TMMOB, siyanür sızıntısı ve akabinde yaşanan gelişmeleri, teknik ve hukukî değerlendirmeler eşliğinde açtığımız ÇED olumlu kararı iptali davasında ek beyan olarak sunacaktır.”
“KAPATSİTE ARTIRIMI İPTAL EDİLMELİ”
“Orman alanlarının, ekolojik ve biyolojik kıymetlerin, flora ve fauna bileşenlerinin, tarım ve mera alanlarının, su kaynakları ve havzalarının, kültürel ve tarihi mirasın, yerleşme alanlarının tahribine yol açan siyanürlü maden işletmeciliğine ait proje, etraf ve insan sıhhati üzerinde geri dönüşü olmayan tahribatlara yol açmaktadır. Ortaya çıkan somut çevresel tesirler ve riskler göz önünde bulundurularak, bilimsel ve hukukî açıdan birçok sorun barındıran ÇED olumlu kararının ve telafisi imkânsız ziyanlara neden olacağı açık olan kapasite artırımı sürecinin ivedilikle iptal edilmesi, durdurulması ve işletmenin kapatılması hayati değere sahiptir.”
MADEN ŞİRKETİ HAKKINDA HATA DUYURUSU
“Ayrıca TMMOB olarak, yaşanan etraf felaketi nedeniyle başta Anagold Madencilik San. ve Tic. A.Ş. yetkilileri olmak üzere, sorumluluğu bulunan tüm yetkililer hakkında hata duyurusunda bulunulmuştur” diyen Gül, kelamlarını şöyle tamamladı:
İliç’te sürdürülen faaliyet bir sömürge madenciliğidir. Kimyasal süreç üzerine konseyi bu madencilik, doğayı ve insan ömrünü hiçe saymaktadır. Yeraltındaki zenginliğimizin en kısa müddette ülke dışına çıkarılması, geriye ise verimsizleştirilmiş ve zehirlenmiş bir toprağın bırakılmasına dayalı bu anlayış, ömrü da sürdürülemez hale getirmektedir. Geçmiş yıllarda, Artvin Cerattepe’de, Uşak Eşme’de, İzmir Efemçukuru’nda, Bergama Ovacık’ta, Ordu Fatsa’da ve Çanakkale Kaz Dağları’nda gördüğümüz bu madencilik anlayışı Erzincan İliç’te de büyük bir yıkıma neden olmaktadır. Ekosistemi yok eden, ormanlarımızı, yeraltı sularımızı ve ırmaklarımızı tehdit eden, etrafa geri dönüşü mümkün olmayan ziyanlar veren bu anlayış, ülkemizin geleceği açısından büyük bir tehdittir. Yürütülen madencilik faaliyeti, üretim faaliyeti değil bir sömürü faaliyetidir; madenlerimizi olduğu üzere, tabiatımızı ve halkımızı da sömürmektedir. Siyanürlü altın işletmeciliğinde hiçbir kamu faydası bulunmamaktadır. Bu madencilik anlayışının tek kazananı maden şirketleridir.
Bir defa daha İliç’ten sesleniyoruz; madenlerimiz ulusal ve memleketler arası sermaye kümelerinin yağma alanı olmaktan çıkarılmalı, İliç’te yaşanan felaketin tüm sorumluları yargı karşısında hesap vermeli, kapasite artırımı için verilen ÇED olumlu kararı iptal edilmeli ve işletme gecikmeden kapatılmadır.”