Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası, Bartın yaşanan maden faciasına dair birinci inceleme sonuçlarını açıkladı.
Açıklamaya başsağlığı dileyerek başlayan Oda, toplam 8 kişilik inceleme grubunun soruşturmaları ve görüşmeleri sonucunda edilen bilgi ve tespitleri şöyle paylaştı:
- Amasra TİM’de 500 yeraltı emekçisi, 80 yerüstü emekçisi ve 142 memur olmak üzere toplam 722 çalışan bulunmaktadır. 16.00-00.00 vardiyasında yeraltı çalışanı olarak 82 kişi tertip edilmiştir.
- Ocakta biri üretimde, başkası de hazırlık safhasında olan iki kartiye mevcuttur. Meydana gelen patlama her iki kartiyeyi de etkilemiştir. Yapılacak incelemeler sonucunda durumun ayrıntıları ortaya çıkacaktır.
- Her maden faciasında ortaya çıkartılan trafo mazereti burada da kullanılmaya çalışılmış, inandırıcı olmayacağı anlaşıldığında grizu patlaması olduğu gerçeği kabul edilmiştir.
- Grizu patlaması, kritik konsantrasyona ulaşmış metan gazının ve kâfi oksijenin ateş kaynağına ulaşması ile meydana gelir.
- Ölümlerin nedeni, grizu patlaması sonucu oluşan yüksek sıcaklık ve şok dalgası nedeniyle yanma ve ortama yayılan karbonmonoksit zehirlenmeleridir.
- TTK Tahlisiye grupları kurtarma çalışmalarını büyük bir özveriyle yürütürken, yerüstündeki kriz idaresi tertibinde değerli aksaklıklar, madencilerin ailelerine bilgi verilmesinde eksikliklere, can kaybı sayısındaki belirsizlikler sebep olmuştur.
- Gaz izleme sistemi bilgilerine Odamızca ulaşılamamıştır. Metan sensörünün kritik düzeyde ihtar verip vermediği, verdiyse ne çeşit tedbirler alındığı, ihtar vermediyse nedenlerinin incelenmesi gerekmektedir.
- Yukarda sıralanan konular inceleme takımımız tarafından yapılan tespitler olup, kazanın neden ve sonuçları daha sonraki incelemeler sonucunda netlik kazanacak ve kamuoyuyla paylaşılacaktır.
Grizu patlamalarının önlenebilir olduğunu belirten Oda yetkilileri, görüş ve tekliflerini açıkladı:
- Bilim ve tekniğin gereklerini uygulamak yerine, yaşanan kayıpları mukadderat ve fıtrat anlayışıyla açıklamak bu tıp kayıpların gelecekte de yaşanacağını düşündürmektedir.
- TTK üzere kamu kurumları her türlü siyasi baskıdan arındırılarak madencilik işletme kurallarına nazaran yönetilmelidir.
- Madencilik kesiminde acil durum planı ve risk haritaları her kurum, işletme ve bütün işyerleri için başka planlanmalı ve uygulanmalıdır.
- Metan yoğunluğu olan Zonguldak, Soma, Tunçbilek üzere havzalarda üretim planlaması basamağında öncelikle metan drenajının her türlü ekonomik telaştan uzak bir formda dünya örneklerinde olduğu üzere yapılması, bölgenin olabildiğince metansızlaştırılması sonrasında hazırlık ve üretim çalışmalarına başlanılması gerekmektedir.
- Yeraltı kömür madenciliği bir kültürdür. Bu kültür geliştirilerek yaşatılmalıdır. Bunun için TTK ve TKİ üzere kamu kuruluşlarımız üretim yaparken tıpkı vakitte iş güvenliği ve mesleksel eğitim manasında okul misyonu görmelidirler. Bu nedenle güçlendirilmeleri için gerekli çalışmalar vakit geçirmeden yapılmalıdır.
- Maden üretiminin, maden mühendisi nezaretinde yapılması yasal zorunluluktur. Bu uygulamanın tüm vardiyalarda yeteri kadar maden mühendisi tarafından taviz vermeden uygulanması sağlanmalıdır.
- Maden işletmelerinde yasal olarak bulundurulan Daimi Nezaretçilerin ve İş Güvenliği Uzmanlarının mesleksel bağımsızlığı ve iş teminatı yasal teminat altına alınmalıdır.
- Maden işletmelerinde kontrol ve yönlendirme kesinlikle maden mühendislerinin yetkisinde olmalıdır.
- Tüm çalışanların iş güvenliği mevzuatı uygulamaları ve karşılaşılacak olası riskler konusunda bilinçlenmelerini sağlayacak mesleksel eğitim siyasetleri belirlenerek gerçek manada yaşama geçirilmelidir.
- Yaşanan bu kazanın tüzel ve cezai sorumlulukları geçmişte olduğu üzere birkaç maden mühendisi meslektaşımıza yüklenmemelidir.
- Türkiye iktisadına önemli katkıları bulunan ve yeraltı kaynaklarının aranması, işletilmesi, zenginleştirilmesi, insanlığın hizmetine sunulması ve bu alanların rehabilitasyonu üzere birçok kritik durumda misyon alan maden mühendislerinin aldıkları eğitimin de bu ehemmiyete yakışır olması gerekmektedir. Bu çerçevede Maden mühendisliği eğitiminde, sermayenin kar gereksinimini önceleyen bir yaklaşım yerine, bilimin ve bilimsel bilginin temel alındığı bir yaklaşım benimsenmelidir.
- Siyasetin bürokrasiye müdahalesi sonucu oluşturulan takımların liyakatsizliğinin bedeli geçmişte olduğu üzere cephede çalışan birkaç maden mühendisi meslektaşımıza yüklenmemelidir.
- Kazayla ilgili tüm dataların şeffaf olarak paylaşılması, kazanın gerçek nedeninin belirlenmesi açısından kıymet taşımaktadır. Gerçek nedenin belirlenmesi bu tip kazaların gelecekte tekrar yaşanmaması açısından kıymetlidir.
- Maden mevzuatı; odağında insan ve tabiat olan çağdaş bir yapıya kavuşturulmalı ve bunun için ulusal madencilik siyasetleri oluşturulmalıdır. Odamız böylesi üzücü faciaların bir daha yaşanmaması için tüm yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği yapmaya hazırdır.
(HABER MERKEZİ)