TCMB, TL varlıkların kullanımını artırmak ve para siyasetinin aktifliğini artırmak için bankaların yabancı para mevduata karşılık olarak TL cinsi, uzun vadeli, sabit faizli menkul değer tutmalarına karar verdi.
Karara nazaran ay sonuna yanlışsız bankalar döviz mevduat için %3 ile %10 ortasında TL cinsi sabit faizli tahvil tutmak zorunda kalacak.
Analistler, bu kararın bankaların sabit kuponlu TL tahvil talebini artıracağını, büyük oranda değişken faizli borçlanan Hazine’ye sabit getirili tahvil ihalelerinde talep oluşturacağını belirtti.
Alınan tedbirler münasebetiyle Hazine’nin sabit ve düşük faizle daha çok borçlanabilmesine imkan tanıyacak.
Kıdemli bir bankacı, “Bu daha çok bankaları sabit faizli devlet tahvili almaya zorlamak için yapılmış bir düzenleme üzere duruyor. Bankalar ellerinde yüksek ölçüde TÜFE’ye endeksli tahvil tutuyorlar. (Enflasyon yüzde 70, piyasa faizi yüzde 25 iken) Bir yıldan uzun vadeli sabit getirililere ilgileri de geçmişe kıyasla son derece az, ihalelerde talep düşük. Hazine ise değişken faiz ile borçlanmak istemiyor” dedi.
“Şu anki oran (%3) bankaları zorlayacak, ellerindeki tahvil ölçülerinde büyük değişim yaratacak bir düzey değil. Fakat bu türlü bir araç yaratılmış oldu” diyen bankacı, TCMB’nin daha evvel APİ süreçlerinde bankalardan teminat olarak kabul ettiği TÜFE’ye endeksli tahvillerin iskonto oranını düşürerek, sabit faizli tahvillerin cazipliğini artırmaya çalıştığını hatırlatarak, “Bu ve gibisi adımlarla Hazine’nin sabit ve şu anki şartlara nazaran düşük faizle borçlanması için yer yaratmış oluyorlar” dedi.
GÖSTERGE TAHVİL GETİRİLERİNDE DÜŞÜŞ SÜRÜYOR
Dün son süreçte yüzde 25.72 düzeyinde olan 28 Nisan 2032 vadeli 10 yıllık sabit kuponlu tahvilin getirisi bugün yüzde 22.57’ye kadar geriledi. Bu bilgilere nazaran 10 yıllık göstergede dün akşamdan beri düşüş 315 baz puan oldu. TSİ 1409 prestijiyle bu tahvilde son süreç yüzde 22.57 bileşik düzeyinden gerçekleşti.
Dün son süreçte yüzde 27.86 düzeyinde olan 27 Nisan 2024 vadeli 2 yıllık sabit kuponlu tahvil getirisi bu sabah yüzde 25.71’e kadar geriledi. Bu bilgilere nazaran 2 yıllık göstergede dün akşamdan beri düşüş 215 baz puan oldu. TSİ 1409 prestijiyle bu tahvilde son süreç yüzde 25.81 bileşik düzeyinden gerçekleşti.
Bir bankanın tahvil bono işlemcisi, “TCMB’nin yabancı para mevduata yüzde 3-10 ortasında tahvil karşılığı ayırma zorunluğu getireceğini açıklaması bankalar için değerli bir tahvil gereksinimi demek. Bilhassa TL cinsi sabit kuponlu tahvillerin randıman eğrisi genelinde getirilerinin 3 tam puan düştüğünü görüyoruz. Ay sonunda başlayacak uygulama için ayrıntıların da açıklanmasını bekliyoruz” dedi.
TCMB, TL varlıkların kullanımını artırmak ve para siyasetinin aktifliğini artırmak için bankaların yabancı para mevduata karşılık olarak TL cinsi uzun vadeli sabit faizli menkul değer tutmalarına karar verdi.
BDDK’nın haftalık bilgilerine nazaran bankacılık sisteminde 3 Haziran prestijiyle 238 milyar dolar meblağında döviz mevduat bulunuyor.
YABANCI PARA MEVDUATIN YÜZDE 3 İLE YÜZDE 10 ORTASINDA EK TAHVİL
Bankaların tutmaları gereken ilave menkul değer tesisi oranı yüzde 3 olarak belirlendi. 24 Haziran’da başlayacak uygulama öncesi TCMB’nin bankalara bildiri ya da uygulama talimatı ile ayrıntıları da ayrıyeten iletmesi bekleniyor.
TCMB’nin kısa müddet evvel devreye aldığı bankaların yabancı para mevduatın yüzde 25’ine kadar mecburî karşılık tutma uygulamasına ilaveten başlatılan menkul değer tesisi kuralı bankalara bir yükümlülük daha getirecek.
Buna nazaran bankalar, mevduat tabanının makul bir kısmının yabancı paradan TL’ye dönüşümünü saylayamazsa mevduatın döviz kısmı için daha yüksek tahvil karşılığı ayıracak.
Böylece mevduat dönüşüm amacına ulaşamayan bankalar cezalandırılmış olacak.
TCMB adımına nazaran yabancı paradan TL’ye dönüşümü yüzde 5 altında kalanlar için yüzde 3 olarak belirlenen menkul değer tesis oranına 7 puan, yüzde10 altında kalanlara 2 puan ek edilecek.
MERKEZ BANKASI UYGULAMAYI ASKIYA ALABİLECEK
Menkul değer olarak bulundurulacak Devlet İç Borçlanma Senetleri ve kira sertifikalarının yeteri kadar ihraç edilmemesi, piyasada erişimin sonlu olması üzere bankaların eksik menkul değer bulundurmasına yol açabilecek istisnai hallerde, bankalar ilgili durumun başladığı tarihi yazılı olarak Merkez Bankasına bildirmeleri durumunda, Merkez Bankası menkul değer tesis oranını hudutlu bir mühlet için düşürebilecek ya da menkul değer tesisi uygulamasını eksik tutulan kısım için süreksiz bir müddet askıya alabilecek. Bildiri, 24 Haziran’da yürürlüğe girecek.
YAPTIRIM
Tebliğe nazaran, menkul değerlerin müddetinde tesis edilmemesi yahut eksik tesis edilmesi ya da eksik hesaplandığının tespit edilmesi halinde eksik tesis edilen menkul değerlerin 3 katı meblağında dolar cinsinden mevduat, Merkez Bankası nezdinde açılan bloke hesaplarda menkul değerlerin eksik tesis edildiği mühletler dikkate alınarak faizsiz olarak tutulacak.
Faizsiz mevduat tutulmaması halinde eksik tesis edilen fiyatlara tesis müddeti temel alınarak en yüksek gecelik borç verme faiz oranının 1.50 katsayısıyla çarpımı sonucu hesaplanan oranda cezai faiz uygulanacak. Merkez Bankası, yükümlülüklerini daima olarak yerine getirmeyen bankalar hakkında gerekli idari önlemleri alabilecek.