Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK), ‘sahte kanser ilacı’ tezleriyle ilgili bir açıklama yayınladı. Yapılan açıklamada, basın ve yayın organlarında yer alan, gerçek dışı ve kamuoyunu yanıltacak nitelikteki tezler üzerine toplumu bilgilendirme gereğinin doğduğu belirtildi.
‘DEPOLARDAN NUMUNE ALINDI’
AA’nın haberine nazaran açıklamada, uydurma olduğu belirlenen ilaçlarla ilgili kabahat duyurusunda bulunulduğu tabir edildi. TİTCK’den yapılan açıklamada, bir ilacın TİTCK tarafından ruhsatlanması ile kullanıma sunulabileceği ama bunun yanı sıra şimdi ruhsatlandırılmayan lakin sıhhat hizmeti sunumu açısından muhtaçlık duyulan ilaçların temininin de bu hususta kanunla yetkilendirilmiş Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Türk Eczacılar Birliği (TEB) tarafından hasta bazlı olarak yurt dışından yapıldığı aktarıldı. Kelam konusu haberlerde, ‘SGK ve TEB tarafından temin edilen kanser ilacı yerine ağrı kesicinin vatandaşlara ulaştırıldığı ve kurumumuzda da bu ilaçların test edilerek uydurma ilaca özgün denildiği’ savlarının yer aldığı anımsatıldı.
TİTCK laboratuvarlarının akredite edilmiş ulusal denetim laboratuvarları statüsünde olduğu, tahlile bahis numuneler ve şahit numunelerin saklandığı, ayrıyeten tüm aygıtlarda gerçekleştirilen tahlillere ilişkin log kayıtları ve ham bilgilerin de akreditasyon gereklilikleri çerçevesinde tutulduğu aktarıldı.
Analiz için kurum laboratuvarına teslim edilen ilaçlar ile satın alınan ilaçların tıpkı ilaç olup olmadığı konusunun TİTCK’nin bilgisi ve yetkisi dahilinde bir husus olmadığı, haberde yer alan ilaç numunelerinin TİTCK’nin başlattığı incelemeye istinaden SGK tarafından resmi yazı ekinde kuruma iletildiği bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi: “SGK tarafından kurumumuza teslim edilen numunelerin tahlil sonucunda özgün olduğu tespit edilmiştir. Lakin soruşturma gereği kolluk nezareti altında depodan yeni numuneler temin edilmiştir. Depodan kolluk nezaretinde temin edilen numunelerin tahlil sonucunda bu numunelerin uydurma olduğu tespit edilmiştir. Bu süreçte her türlü inceleme ve soruşturma Bakanlığımızca gerçekleştirilmiş olup isimli makamlara da gerekli bildirimler yapılmıştır.
Haberlere husus ilacın sahtelerinin, SGK ve TEB’e satıldığı mevzusuyla ile ilgili olarak kurumumuz müfettişlerince yürütülen ve 17 Ekim 2019 tarihinde tamamlanan inceleme/soruşturma sonucunda; geçersiz ilaç ticareti yaptığı tespit edilen birtakım firmalar ve ecza depoları hakkında 1262 sayılı kanunun, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili unsurları uyarınca Cumhuriyet başsavcılıklarına cürüm duyurusunda bulunulmuştur. Ayrıyeten bahisle ilgili satın alma yapan kuruluşların yetkili çalışanı hakkında da Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na cürüm duyurusunda bulunulmuştur.”
‘İDDİALAR MESNETSİZ’
TİTCK, ‘yurt dışından getirilmek istenen bir ilaca yönelik yapıldığı’ öne sürülen kılavuz değişikliği savlarına ait de açıklamasında, şu sözlere yer verdi: “Yurt Dışından İlaç Temini ve Kullanımı Kılavuzu’ haberde husus edildiği biçimiyle listeye bir ilacı eklemek için değil, aktüel bilimsel gereklilikler doğrultusunda hastalarımızın inançlı, kaliteli ve tesirli ilaca erişimini arttırmak maksadıyla güncellenmektedir.
İma edildiği üzere; yeni kılavuzla yurt dışından ilaç getirme süreçleri kolaylaştırılmamış; tersine, ilaçların güvenliliği, etkililiği ve kalitesini teminen düzenlemeler getirilmiştir. Ayrıyeten argüman edildiği biçimiyle ismi geçen ilacın listeye eklenmesi için bir kılavuz güncellemesi gerekliliği de bulunmamaktadır. Bahse bahis ilaç ve menşe ülke ile ilgili olarak kılavuz güncellemesi öncesi de eski kılavuz gerekliliklerine uygun olarak temininin önünde bir mahzur bulunmamaktadır. Güncellenen kılavuz ile eskiye nazaran daha katı önlemler tanımlanmıştır. Özetle yeni kalite gerekliliklerini zarurî hale getiren kılavuz değişikliğiyle daha evvel ilaç alınmayan bir ülkeden ilaç alınmasının önünün açıldığı istikametindeki tezler mesnetsizdir.”
‘BANGLADEŞ’TEN BİR KUTU DAHİ İLAÇ GİRİŞİ OLMADI’
Açıklamada, TİTCK’nın Milletlerarası Harmonizasyon Kurulu (ICH) üyesi olduğu ve ruhsatlandırmaya temel süreçlerin de referans bir kurum olan ICH’in yayımladığı rehberlere uygun olarak yürütüldüğü anımsatıldı.
“Bu istikametiyle kılavuz değişikliğiyle tez edilenin tersine İran, Arjantin, Küba, Hindistan, Çin, Tayvan üzere ICH kurucu yahut daimi üyesi olmayan ülkelerden ilaç alınırken eskiye nazaran daha sıkı kalite kaideleri getirilmiştir” denildi. Ayrıyeten, Bangladeş de dahil bu ülkelerde ruhsatlı olup temin edilecek ilaçlar için eser kalitesini gösteren ek evrakların tanımlandığı bildirildi.
Yeni kılavuzda tanımlanan ek önlemlerle kalite, tesirlilik ve güvenlilik manasında milletlerarası kriterlerle uyumlu olan ilaçların vatandaşlara teminin sağlandığı vurgulanan açıklamada, şu değerlendirmeye yer verildi: “Haberde bahis edilenin bilakis bakanlığımızca yurt dışı ilaç tedarikçileri olan SGK yahut TEB haricindeki bir kişi yahut kurumdan müracaat kabulü yahut bu kurumlarca talep edilen ilaçlar haricinde bir ilacın Yurt Dışı İlaç Listesi’ne eklemesi mümkün değildir. Haberde ismi geçen ilaç için de yurt dışı ilaç tedarikçisi kurum (SGK) tarafından yurt dışı ilaç listesine eklenilmesi talebiyle kurumumuza müracaat yapılmıştır. Bununla birlikte kurumumuz kayıtlarına nazaran ülkemize Bangladeş’ten bugüne kadar bu kapsamda bir kutu dahi ilaç girişi olmamıştır.”
‘BİR İLACIN ÖNÜNÜN AÇILMASI KELAM KONUSU DEĞİLDİR’
Açıklamada, mezkur ilacın bahsi geçen ülkede ruhsatlı olmadığı savlarının da gerçeği yansıtmadığı, kendi ülkesinde ruhsatlı olmayan rastgele bir ilacın Yurt Dışı İlaç Listesi’ne eklenmesinin mümkün olmadığına dikkat çekildi. İlacın, Dışişleri Bakanlığı’nın ilgili ülkenin sıhhat bakanlığı ile yaptığı resmi yazışmalarda ruhsatlı ve hastaların kullanımında olduğunun de teyit edildiği aktarılan açıklamada, bu bahiste yapılan müracaatlar ve listeye eklenme sürecine yönelik ayrıntılar tarihleriyle paylaşıldı.
Açıklamada, “İddia edildiği üzere bir gecede kılavuz değişikliği yapılarak bir ilacın önünün açılması kelam konusu değildir. İlacın listeye alınması için talep SGK’den ve kılavuz değişikliğinden yaklaşık 7 ay evvel gelmiştir” tabiri kullanıldı.
Ayrıca bir ilacın düzmece doküman ile bir günde listeden çıkarıldığı savlarının da gerçeği yansıtmadığı belirtilen açıklamada, 23 Ekim 2021 tarihli kılavuz gerekliliklerini karşılamadığı için listeden çıkarılan ilaçla ilgili süreçlere tarihleriyle yer verildi. Bir ilacın bir günde ferdî bir taleple listeden çıkarılmasının kelam konusu olmadığı, ilacın tedarikçisinin güvenlik uyarısı nedeniyle süreç tesis edildiği aktarılan açıklamada, “Gerçek dışı argümanların hastalarımızın ilaçlara inancını sarsarak, tedavilerin aksamasına yol açabileceği unutulmamalıdır. Bilimsel ve şimdiki gelişmeleri dikkate alarak, kalite kurallarını ağırlaştırmak üzere yapılan kılavuz değişikliğini gündemde tutarak kurumumuzun yıpratılmaya çalışılmasının hangi emele hizmet ettiği ise anlaşılamamaktadır” denildi.
‘TİTCK RESEN BİR İLACI LİSTEYE ALMAYA KARAR VEREMEZ’
Açıklamaya, şöyle devam edildi: “İlaç üzere son derece hassas bir mevzuda hangi menfaat odağının ne türlü kirli hesapları olursa olsun, kurumumuz bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da kaliteli, inançlı ve tesirli olmayan ilaçların piyasaya arzına ve kullanımına müsaade vermeyecektir. Tüm bu tezlerin kılavuz güncellemesi ile daha yüksek kalite standartları getirilerek tesiri, güvenliği bilinmeyen ilaçları yurt dışından ülkemize getirmek isteyen kişi ve kurumların nizamlarının bozulmuş olmasından kaynaklandığı ortadadır. Hiçbir menfaat odağının baskısı ile bağımsız regülasyon otoritesi olan kurumumuzun en uygun önlemi uygulamasının önüne geçemeyeceğinin bilinmesini isteriz.”
Açıklamada, “Özetle, TİTCK ya da Sıhhat Bakanlığı yurt dışı ilaç temini kılavuzu kapsamında olan ilaçların satın alması yapan bir kurum değildir. İlaç alımını geri ödeme kurumu yapmaktadır. Yurt dışı ilaç listesine bir ilacın alınması için SGK ya da TEB’in talepte bulunması gerekir. TİTCK bizatihi bir ilacı listeye almaya karar veremez” sözleri kullanıldı.
‘KİŞİSEL BAĞLANTI VE TALEPLERLE LİSTEYE İLAÇ ALINMASI MÜMKÜN DEĞİL’
Yurt dışı ilaç kılavuzundaki değişikliklerin bilimsel ve aktüel gerekliliklere nazaran yapıldığının vurgulandığı açıklamada, şu bilgilere yer verildi: “Yeni düzenleme, kalite kurallarını sıkılaştırarak güvenliği ve etkililiği ispat edilmiş ilaçları listeye almak için yapılmıştır. Kılavuz değişikliğinin daha evvel kalitesiz ilaçları ülkemize getirmeye çalışan firmaların kurduğu rant sistemini hasara uğratarak kurumumuzun da amaç haline getirildiği ortadadır. Bangladeş’ten yurt dışı ilaç kapsamında bir kutu ilaç dahi ülkemize girmemiştir. Rastgele bir hastamız için de kullanımı kelam konusu değildir. Şahsî bağlantı ve taleplerle listeye ilaç alınması da listeden ilaç çıkarılması da hiçbir surette mümkün değildir. İlaçlar SGK ya da TEB’in talebi ile incelenerek listeye alınır ve güvenlik ya da etkililikle ilgili bir durum olduğunda da derhal listeden çıkarılır.
Sahte kanser ilacıyla ilgili evvel inceleme, devamında soruşturma Sıhhat Bakanlığı müfettişleri tarafından yapılmıştır. İlacın düzmece olduğu belirlenir belirlenmez, ilgili tüm bilgi ve evraklar sunularak savcılığa cürüm duyurusunda bulunulmuştur. TİTCK ruhsatlandırma süreçlerinde ICH rehberlerini temel almakta ve memleketler arası kontrole açık akredite bir otoritedir. TİTCK milletlerarası tanınırlığı olan bir kurumdur. İlaçlar ile ilgili yapılan tüm tahliller de milletlerarası kontrole açıktır. Şahit numuneler saklanmakta ve tahlil aygıtlarının ham bilgileri arşivlenmektedir. Vatandaşımızın ülkemizde kullanılan ilaçlara olan inancını sarsacak hiçbir duruma göz yumulması kelam konusu değildir.” (HABER MERKEZİ)