Ticaret Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye nazaran, kamuoyunda “Efsane-şahane cuma indirimleri” olarak bilinen ve çok sayıda eserde çeşitli oranlarda indirimlerin yapılacağının ilan edildiği kampanyalar tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de kasım ayında gerçekleştiriliyor.
Özellikle e-ticaret yoluyla yapılan bu indirim devri, aldatıcı indirimler, lojistik süreçlerde aksama, makus niyetli satıcılarca ayıplı mal gönderimi yahut eser bedelinin tahsil edilmesine rağmen mal göndermeme, cayma hakkını kullandırmama üzere birçok dezavantajları da beraberinde getiriyor.
Bu kapsamda, tüketicilerin bilhassa kasımla birlikte ağır formda internet ve taşınabilir uygulama üzerinden gerçekleştirilen indirim kampanyalarında mağduriyet yaşamamaları, satıcı yahut sağlayıcıların da idari yaptırımlarla karşılaşmamaları için taraf olacakları uzaklıklı kontratlara yönelik olarak birtakım hususlarda dikkatli olması ve ihtimam göstermesi kıymet taşıyor.
Satıcılara yönelik ön inceleme uyarısı
“Gerçekten gereksinim duyulan mal ve hizmeti belirleyerek, yalnızca bu gereksinimleri gidermek hedefiyle alışveriş yapılmalı. Alışveriş öncesinde arama motorlarında satıcı hakkında kısa bir ön incelemede bulunularak, satıcı/sağlayıcının (açık isim ve adres, ticari unvan, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi kaydı, itimat damgası akreditesi gibi) detaylı bilgilerinin olup olmadığı denetim edilmeli. Gerekirse satıcı/sağlayıcı hakkındaki şikayetler ve bu şikayetlere ait satıcıların müşteri takviye planlarının incelenmesi mümkün mağduriyetlerin önüne geçebilir. Çevrim içi alışverişte malın yahut hizmetin özellikleri, fiyatı üzere ögelerinin kolay, süratli ve fiyatsız karşılaştırma imkanı olduğu göz önüne alınarak, benzeri mecralardan eserin yaklaşık fiyatının araştırılması fiyat konusunda aldatılmayı önleyebilir.”
‘Yüksek indirimlere dikkatli yaklaşın’
“İndirim kampanyaları kapsamında birçok alışveriş sitesi ve öbür satıcılar, epey yüksek oranda indirim yapıyor ya da yaptığını tez ediyor. Satıcıların, evvel eserlerin fiyatlarını artırması, sonra ise bu fiyat üzerinden indirim yapmasına sıklıkla rastlanıyor. Tüketicilerin bu üzere uygulamalara karşı son derece dikkatli olması kıymet taşıyor. Bu üzere aldatıcı uygulamalara maruz kalmamak ve gerçekte ne oranda indirim yapıldığını anlamak için eserlerin evvelki satış fiyatlarını araştırmak ve gerçekçi olmayan yahut yüksek görünen indirimlere dikkatli yaklaşmak gerekiyor. İnternet sitesinin ismi, adres çubuğunda her zamanki üzere görünmüyorsa düzmece yahut taklit bir site olması ihtimaline rağmen site ismi denetim edilmeli. Toplumsal medyada gezinirken karşılaşılan tanıtım ve ilanlara karşı, bu sitelerin taklit olması ihtimali dikkate alınarak satıcı ve sağlayıcının kendi sitesinden eseri ve fiyatını denetim etmek gerekiyor. İnternetten alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası, 3D security yahut sanal kartla ödeme üzere ayrıntılara sahip olup olmadığının denetimi kıymet taşıyor. Ödeme yapmadan evvel, yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ön bilgiler kesinlikle okunmalı ve bilgilerin doğruluğu araştırılmalı. Satıcı bilgileri, ödenecek toplam meblağ ve cayma hakkına ait detaylar öğrenilmeli.”
‘Stok münasebet gösterilmemeli’
Söz konusu indirim kampanyaları periyodunda satıcı ve sağlayıcıların da dikkat etmesi gereken konular şu biçimde belirlendi:
“Yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken (malın toplam fiyatı ile temel özellikleri, bağlantı bilgileri, cayma hakkının kullanılıp kullanılamayacağı, bu hakkın kullanım süresi) tüm bilgiler, yasal müddetinde, açık ve anlaşılır bir halde iletilmeli. Malın teslimi, hizmetin ifası, cayma hakkının kullanılması durumunda bedel iadesi üzere hususlarda mevzuatta belirlenen tüm mühletlere eksiksiz uyulmalı. Bedel iadeleri, hem yasal müddetinde hem de satın alırken kullanılan ödeme aracına uygun formda ve tüketiciye rastgele bir masraf yahut yükümlülük getirmeden tek seferde yapılmalı. Tüketiciler, stokta bulunmama, tedarik edememe üzere münasebetlerle mağdur edilmemeli. Bu çerçevede, aralıklı satışlarda, stok ve eser tedariki basamaklarına her zamankinden daha hassas ve profesyonel davranılmalı.”
‘Satışa sunulan ölçü belirtilmeli’
“İndirimli satışların başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal yahut hizmetin indirimden evvelki fiyatı, satışa sunulan ölçü sonlu ise bu ölçü açık ve anlaşılır biçimde belirtilmeli. İndirimli satış reklamlarında, hangi mal yahut hizmetlerin indirimli satışa bahis edileceği yahut ne kadar indirim uygulanacağı konularında mana karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek yahut gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak tabir yahut imgelere yer verilmemeli. Bir mal yahut hizmetin indirimden evvelki satış fiyatının tespitinde, indirimin uygulandığı tarihten evvelki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyat temel alınmalı.”
Reklam konseyinden resen inceleme
Ticaret Bakanlığı, belirlenen bu konulara ait karşıtlıkların tespiti halinde gerekli idari müeyyideler uygularken özel indirim günlerine ait olarak Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Şurası tarafından da resen incelemeler başlatılacak.
Mesafeli mukavelelere ait hak kaybına uğrayan tüketicilerin uyuşmazlıklarının tahlili için nakdî sonları da dikkate alınarak tüketici hakem heyetleri ya da tüketici mahkemelerine başvurması gerekiyor.