Türk futbolunda son periyotta yaşanan hakem yanılgıları ve VAR sistemine yönelik tenkitler uygundan güzele tırmanırken gündeme ait değerlendirmelerde bulunan Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Lideri Mehmet Büyükekşi, dikkat çeken sözler kullandı.
“İNGİLTERE PREMIER LİG CEO’SU İLE BİR ORTAYA GELDİK”
“Futbol bir savaş değil. Kazanılır, kaybedilir. Maçın sonunda da dostça ayrılınır. Futbol barış demek, kardeşlik, dostluk demek. Biz de bunun altını çiziyoruz” diyen ve hakemlerin eleştirilmesi konusuna İngiltere örneği veren Büyükekşi, “Pazartesi günü Londra’daydım. İngiltere Premier Lig CEO’su ile bir ortaya geldik. ‘Maçtan sonra kulüp liderleri hakem hakkında konuşur mu?’ dedim. ‘Hayır, bu türlü bir şey olamaz’ dedi. ‘Teknik yöneticiler konuşur mu? dedim, ‘Konuşurlarsa ağır ceza alırlar’ dedi” sözünü kullandı.
“YENİLEN EKİP HAKEMİ, FEDERASYONU GÜNAH KEÇİSİ İLAN EDİYOR”
Hakemlerin daima ön planı çıkarılmasını eleştiren Mehmet Büyükekşi şöyle devam etti, “Hakemi, Federasyonu yenilen kadro günah keçisi ilan ediyor. Kadrosu, taktiği konuşmamız, kıymetlendirmemiz lazım. Oyunun kalitesini hakem üzerinden konuşmamamız lazım. Kimi oyuncular 10 golün bir adedini gole çeviriyor. Bu oyuncunun berbat olduğu manasına gelmiyor. Hakemleri de bu türlü kıymetlendirmemiz lazım. Futbolcular, teknik yöneticiler daima düzgün performans sergileyemeyebilirler. Yanılgı yapabilirler. Hakemler de insan, onlar da kusur yapabilirler. Bu üzere çalışmalar yapmamız lazım. Sayın Cumhurbaşkanımız da bu husustaki beklentisini lisana getirdi. İnşallah bu günleri de göreceğiz. Biz bunun çok değerli olduğunu düşünüyoruz. Yalnızca Muhteşem Lig için değil alt ligler için de bu geçerli. Kaybeden gruplar daima “hakem bizi doğradı, hakem bizi yaktı” diyor. Bu kültürü değiştirmemiz lazım. İnşallah bunu da değiştireceğiz. Bu kültürümüzün değişmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
“YAPAY ZEKA” TARTIŞMALARINA DEĞİNDİ
Hakemlerin yapay zeka ile atandığı konusunda kimi kulüplerin tenkit yaptığı yorumu üzerine TFF Lideri Mehmet Büyükekşi, “İngiltere’de 20 ekip var. 19 tane hakemleri var. 19 hakem VAR’da ve alanda misyon yapıyor. Bu ne demek? Bizde 22-23 saha hakemi, 12 tane VAR hakemi var. Hakem sayımız onlardan çok daha fazla. Birebir hakemler misyon yapıyor, olağan ki yapacak. Koyduğumuz bir maksat var. Bir hakem birebir hakem maçıma üç haftadan evvel atanmayacak. Orada çok fazla tıpkı hakem yönetiyor. İngiltere’de “4 hafta hedefliyoruz ancak olmuyor” diyorlar. İtimat duygusu oluşturmamız lazım. Bir sefer iki sefer bu olur. Ondan sonra bunu söyleyemezsiniz. Yapılması gereken mevzu, yapay zeka vakit içerisinde oluşacak. Şu anda bir algoritmayla yapıyoruz. 41-42 kriter var. Her hafta buna yenileri ekleniyor. Son üç maçta hakemlerin aldığı puanlar, dönem başından bu yana aldığı puanlar ve FIFA hakemi olmasına nazaran bir kadro puanlar ekleniyor. Maçların zorluk derecesine nazaran FIFA hakem sayımız belirli. Daha güç maçlar, Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor üzere ekiplerin maçlarını daha çok FIFA hakemleri yönetiyor. Bu hakemler yurt dışında başarılı maçlar yönetiyor. Yurt dışında bunu yapanların Türkiye’de de yapması olağan. Tenkit yaparken de objektif bakmamız lazım. O algoritma ile yapılan atamalarda hedefimiz insan tesirini minimuma indirmekti. Saha ve VAR hakemleri konusunda kriterler çok farklı. Bir grafik gösterdiler İngiltere’de. Hakemlerin maç içerisindeki ve maçın sonlarındaki bilgilerini hesaplamışlar. Zira maçın sonlarında koşuları düşüyor.” sözlerini kullandı.
“ALT LİGLERDE YAŞANAN BİR DURUM BENİ ÇOK ÜZDÜ”
“Hakemlerin yanılgı yapma konusunda üzüldüğünüz bir müsabaka oldu mu?” sorusu ve Yabancı hakem konusunda ise Büyükekşi, “Zaman vakit hakemlerimizin formsuz olduğu maçlar oluyor. En çok üzüldüğüm maç alt liglerden yaklaşık daha sonra kameralardan tespit edildi. Neredeyse yarım metre gol çizgisini geçmiş. Lakin hakem golü vermemiş. VAR da olmadığı için alt liglerde maalesef o denli bir şey oldu. Onun dışında, aslında bir konuşma yaptım. Konuşmada geçen liderlere VAR’ı tanıtırken “Biz canımızı doktorlara emanet ediyoruz. Anlaşamadığımız davaları yargıçlara havale ediyoruz. Futbol maçları da hakemlere emanet ediyoruz: Bu üç hususta da aslında geldiği yer hikmettir. Üçü de hikmet sözgücünden çıkar. Üçünde de güvenilirlik kelam konusu. Güvenmeniz lazım. Hikmetin Türkçe karşılığı bilgelik. Bilgelik deneyimle olur. Bakarsanız hiçbir doktorun karşısına gelen hasta bir öbür hastayla birebir değildir. Birebir halde bir hakimin karşısında gördüğü dava katiyen birebir olması mümkün değil. Tıpkı şey hakemler için de geçerli. Birebir konum öbür bir maçta birebir olması kelam konusu değil. Küçük de olsa farklılık vardır.
“GEÇMİŞE KIYASLANDIĞINDA FUTBOL ÇOK DAHA ÂLÂ DURUMDA”
Yorumculara ve basın mensuplarına seslenmek istiyorum. Hakem farklı, oyun farklı, maç farklı, oyuncular farklı… Onun için bir ölçü bu işi deneyim ve bilgelik ile olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Güvenmemiz gerekiyor. Doktorun en küçük yanlışı canınıza mal olur. Deneyimle kazanılan bilgelik ön palana çıkıyor. Natürel ki yanlış kararlar olabilir. Geçmişten bugüne kıyaslama yapmak lazım. 12 hafta oynandı. Fakat şunu görüyoruz. Geçmişe kıyaslandığında çok daha düzgün. Futbol bir temaşa oyunu. Bu mevzuda ne kadar müdahale olursa o kadar güzel. En az müdahale maksimim yarar. Çok fazla müdahaleden nasıl zevk alırsınız. Biz bunu sağlamak istiyoruz. Bunu yaparsak bu oyun daha hoş olacak. “
YURT DIŞINDAN HAKEM GETİRİLMESİ
“Bizim şu anda orta hakemle ilgili yabancı hakem gündemimizde yok. Bu türlü bir şey kelam konusu değil. Hakemlerimiz bizi yurt dışında muvaffakiyetle temsil ediyor. Şu anda kimi oyuncular nasıl Erasmus’da bizi temsil ediyor. Kimi ülkelerle yazışıyoruz. Kimi maçlarda hakem değişimi olabilir. Ancak bir hakem değişimi olursa olur dedik. Fakat şu ana kadar olumlu bir gelişme olmadı. VAR hakemiyle ilgili sayıyı 12’den daha üst çıkarmak istiyoruz. Bizim 22-23 Üstün Lig hakemimiz var. VAR’da 12 tane var. Bir de birinci ligde de var. Oradaki hakem sayımızı da artırırsak, Kasım ayında devre ortası olacak. Bir ekip talepler olabilir. Şu anda kimi ülkelerle yazışıyoruz. Bilhassa Avrupa ülkeleriyle, kimi VAR hakemi getirebiliriz. Değerli olan sayıdan çok kalitesinin yüksek olması. Bunları da kıymetlendiriyoruz. Maksadımız en düzgününü yapmak. Yüzde yüz sıfır yanılgı mümkün değil. Yurt dışında da hakem yanılgıları oluyor.”