Danışma şurasında dünyanın önde gelen çeviribilim araştırmacılarının yer aldığı mecmuada; psikoloji, bilişsel bilim, ideoloji, iki dillilik çalışmaları, yapay zeka ve ergonomi üzere alanların kesiştiği “bilişsel çeviri çalışmaları” ismi verilen interdisipliner alanda, lisanlar ortası bağlantının gerisinde yatan zihinsel süreçlere odaklanan deneysel ve kuramsal çalışmalar yayımlanıyor.
DÜNYADA ÇOK AZ KİŞİ ÇALIŞIYOR
Dr. Alper Kumcu Hacettepe Üniversitesi Mütercim Tercümanlık kısmı mezunu. Birebir kısımda kelamlı çeviri alanında yüksek lisansını tamamladı. Doktorada ise Birmingham Üniversitesi’nde psikoloji eğitimi aldı ve ülkemizde bilişsel çeviri üzerine çalışan az isimlerden biri oldu. Kumcu, “Lisans yıllarımda olağanda edebiyatla ilgiydim. Lakin artık içinde bulunduğumuz bu çağ interdisipliner bir çağ. Alanlar birleşince yeni bilgiler ortaya çıkıyor. Beni heyecanlandıran şey bu oldu. Daha evvel ortaya çıkarılmamış bilgilerin psikoloji alanını kullanarak çıkacak olması beni çok heyecanlandırdı. Merak duygusu harekete geçirdi. Aslında dünyada bu alanda çalışan çok az insan var. Türkiye’den bir araştırmacının da bu alanda olması ve memleketler arası bir mecmuanın editörlüğüne seçilmiş olması çok değerli diye düşünüyorum” dedi.
SOSYAL BİLİMLERDEN MÜSPET BİLİMLERE
Uluslararası hakemli bir mecmuada vazife alan iki editörden biri olma kıssası ile ilgili Dr. Alper Kumcu şunları söyledi:
“Eskiden çeviri denildiğinde akıllara düz, klasik çeviri geliyordu. Artık ise yeni yollarla beyinde çevrinin nasıl yapıldığını gözlemliyoruz. Mütercim Tercümanlık yapılırken beyinde neler olduğunu araştırıyoruz. Geçmişte toplumsal bilimlerde yer alan çeviri, müspet bilimlere de açıldı. Artık ismi da bilişsel çeviri çalışmaları olarak geçiyor. Dünyada da yeni başlayan interdisipliner bir alan. Bu alanda çalışan dünyanın önde gelen isimleri var. John Benjamins, Hollanda çıkışlı bir yayınevi ancak lisan bilimiyle ilgili memleketler arası çapta tesirli mecmua ve kitaplar basıyor. Alanında tek olan Translation, Cognition & Behaviour Mecmuası 2019’da yayın hayatına başladı. Güz ve bahar devri olmak üzere yılda iki kez çıkıyor. Nispeten yeni bir mecmua fakat süratle büyüdü. Daha evvelki editörleri ile ortak hakemlik yapmıştım. Münasebetiyle birbirimizi tanıyoruz. Artık onlar işi bırakacaklarını söyledikleri için eğitimim ve yaptığım çalışmalardan ötürü bana teklif getirdiler. Ben de kabul ettim.
İKİ EDİTÖRDEN BİRİYİM
Dergini iki editörü var. İngiltere’de Surrey Üniversitesi’nden Elena Davitti ile bu misyonu birlikte yürüteceğiz. Bir mecmua editörünün yaptığı her şeyi yapıyorum. Lakin birçok bilimsel süreçten de geçiyoruz. Gelen makaleyi incelemek, seçimini yapmak, hakemini bulmak üzere. İstişare heyetiyle birlikte çalışıyoruz. Maksadım mecmuayı lisan alanında daha değerli hale getirmek ve ülkemizi milletlerarası areneda temsil etmek.”
BİLİŞSEL ÇEVİRİ ALANININ EN YENİ ARAŞTIRMA KONULARI
1- Kelamlı çeviride gerilim. Mütercimlerin çok ağır gerilim altındaki çalışmalarında beyin yapılarının nasıl işlediği araştırılıyor.
2- Toplum çevirmenliği. Göçmen ofisleri, hastaneler, mahkemelerde ve afetlerde rehberlik üzere alanlarda çalışma biçimlerinin beyne tesiri araştırılıyor.
3- Bellek. Alanın şu an en çok çalışılan mevzular ortasında yer alıyor. Çeviri yapan insanların bilişsel özelliklerinin yapmayanlara nazaran daha çok geliştiği ortaya çıktı.
4- Lisan. İki lisanlı olan bireylerin tek lisanlı olanlara nazaran lisanla ilgili olmayan kısımlarda daha başarılı olduğu araştırıldı.
5- Hisler. Çevirmenin kimliği ortaya çıkaran çalışmalar yapılıyor. Hangi kişilik özellikleri çeviri yapmaya uygun sorusunun yanıtı aranıyor.