Getty Imagesİkinci Dünya Savaşı’nda Spitfire pilotları, hassas ve uyumlu tasarımı nedeniyle uçaklarını uzuvlarının bir kesimi üzere gördüklerini söylüyorlardı.
Ama 2030’ların savaş pilotları, uçaklarıyla daha da yakın bağ kuracak. Zira uçaklar, pilotların zihinlerini okuyacak.
İngiltere’den BAE Systems, Rolls-Royce, Avrupa füze şirketi MDBA ve İtalyan havacılık ve savunma şirketi Leonardo tarafından geliştirilen Tempest uçakları baskı altında olduklarında yapay zekayla pilotlara yardım edecek.
Kasklardaki sensörler, pilotun beyin sinyallerini ve başka sıhhat bilgilerini izleyecek. Arka arda uçuşlardan sonra yapay zeka, büyük bir biyometrik ve psikometrik bilgi toplamış olacak.
Pilotun karakteristiğine ait bu data tabanıyla yapay zeka, sensörlerin uçağı kullanan kişinin yardıma muhtaçlığı olduğuna işaret etmesi halinde devreye girecek.
Örneğin, yüksek yerçekimi gücü nedeniyle pilotun şuurunu kaybetmesi halinde yapay zeka, uçağın denetimini devralabilecek.
ReutersBAE Systems, bu cins teknolojilerin deneneceği test uçağının 2027’de uçmaya başlayacağını açıkladı.
Bu uçakta, 60 farklı projede yer alan, birçok yazılım tabanlı dijital kabiliyetler denenecek.
Tempest’in modeli birinci olarak 2018’de bir havacılık fuarında sergilenmişti. O periyot uçak, görünüşü nedeniyle ‘hamile bir pelikana” benzetilmişti. O tarihten sonra uçağın tartısı azaltıldı, sınırları inceltildi.
Uçmaya başladığında Tempest’a rutin olarak silahlı insansız hava araçlarının eşlik etmesi bekleniyor. Tempest konsorsiyumu bu İHA’ları pilotun yardımcıları diye niteliyor.
Bu çeşit özellikler, sıfırdan yeni izleme ve denetim sistemlerinin geliştirilmesini gerektiriyor.
Tempest’ın İş Geliştirme Yöneticisi John Stocker, “Teknolojideki değişim suratına ayak uydurmamız gerekiyor” diyor:
“Eskiden savunma harcamaları ilerlemeye öncülük eder, ticari teknoloji de onu takip ederdi. Ancak artık ticari teknoloji daha ileri.”
Stocker, yeni uçakların akıllı telefonlara bir uygulama indirmek kadar kolay olacak sistemlerle donatılacağını söylüyor.
Getty ImagesYeni uçak, büyük bir otomasyon yüzdesiyle üretilecek. Üretim çizgisindeki robotlar, kesimlerin süratle gönderilebilmesi için dataları tedarikçilerle paylaşacak.
BAE Systems ve Leonardo projede Japon Mitsubishi şirketiyle iş birliği yapacak.
Mitsubishi’nin F-X savaş uçağı projesi Tempest’la birçok ortak özelliğe sahip olacak.
Bu, Avrupa havacılık ve savunma dalı için yeni bir tecrübe. Japonya’yla daha fazla iş birliği projelerin dijital ortamda olması sayesinde mümkün hale geldi.
Stocker, “Bu cins şeyleri dijital ortamda çok daha süratli yapabilirsiniz. İş birliği çok daha kolay. Sonuçta Tokyo ile Warton (İngiltere’de uçakların üretileceği fabrika) ortasında bavullar gidip gelmeyecek” diyor.
Leonardo’nun Edinburgh merkezli radar ünitesi de Mistubishi’yle iş birliği yapıyor.
Getty ImagesRadarlar dönen çanaklar olarak gökyüzünü tarıyor ve yaklaşan cisimlerden yansıyan sinyaller, sensör bilgilerinin incelenmesini mümkün kılıyor. Ancak, sensörler, insan beyninin değerlendiremeyeceği kadar çok fazla ayrıntı topluyor.
Yapay zeka bu noktada data akışının tahlil edilmesi ve işlenmesi açısından kritik kıymete sahip.
Tempest’ta yapay zekanın bir kapı vazifelisi üzere fonksiyon görmesi ve pilotun gelen bilgilere boğulmasının önlenmesi amaçlanıyor.
Tüm proje, silah üreticisi MBDA ile iş birliğiyle birlikte geliştiriliyor. Tempest füze atabiliyor. Ancak daha acil amaçlarda bu vazife robot yardımcılara devrediliyor.