Hanife Baş – Startup yatırımları uzmanlık gerektirmesi, likit yatırımlar olmaması üzere nedenlerle hala daha çok kurumsal yahut nitelikli yatırımcılara hitap ediyor. Son periyotta şahsî gelir vergisi indiriminden yararlanmak için akredite yatırımcı sayılarında artış görüldüğü belirtiliyor.
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren, pandemi nedeniyle dünyada teknoloji yatırımcılığının hem çok hızlandığını hem de çok fazla yatırım haberleri gelmeye başladığını söyledi. Eren, “Startup’lara yatırım yapanlar daha çok melek yatırımcılar. Son periyotta iş dünyasının önde gelen isimleri, özel sermaye yatırımcıları, risk sermayedarları, kurumsal yatırımcılar ve üst seviye beyaz yakalı çalışanlar da bu alana kaydı. Son yıllarda şahsî gelir vergisi indiriminden yararlanmak için de akredite yatırımcı sayılarında da artış görmekteyiz. BKY(Melek yatırımcı) lisansı alan akredite yatırımcılar yapmış oldukları yatırımın yüzde 75’ini vergilerden düşebiliyorlar bu da dünyadaki en yüksek oran. Birçok melek yatırımcı da bu vergi dayanağından yararlanmak istiyor” dedi.
7 yıl içinde çıkış
Eren, yatırım fiyatlarıyla ilgili de, “Keiretsu Forum bünyesindeki yatırımcılar teşebbüslere, başvuran şirketlerin gereksinimlerine nazaran değişmekle bir arada 25 bin dolar ile 500 bin dolar ortasında yatırım yapmaktadır. Teşebbüsün en geç 7-10 yıl içinde şirketini satarak parasını döndürmesi beklenir. Startup yatırımcısı temettü geliri için değil, kıymet artış yararı için yatırım yapar. Şayet teşebbüs şirketini belirlenen mühlet içinde satamaz ise ‘hisse geri alım opsiyonu’ üzere hususlar gündeme gelebilir” bilgisini verdi.
Duygu Eren, startup’lara yatırım yapılırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
“Yatırımcılar iş modellerini titizlikle incelemeli. Teşebbüsçü ve grup, teşebbüsün başarılı olmasında en kıymetli ögelerden biri. Yatırımcı teşebbüste bulunan grubu düzgün tanımalı ve planlarını yeterli tahlil etmeli. Bir teşebbüsün hangi pazara hitap ettiği yatırımcılar için epey değerli. Piyasadaki durumuna bakmalı. Teşebbüsçüler iş modellerini belirlerken bunun yanı sıra bir çıkış stratejisi de belirlemeli. Bir yatırımcı taahhüt edilen sermayenin ne vakit ödeneceği, asgarî sermaye meblağının ne kadar olduğu üzere soruların yanıtlarını uygun araştırmalı.”
Girişimci ne arıyor?
Insider Kurucusu ve CEO’su Hande Çilingir, teşebbüslerin ülke iktisadı açısından çok bedelli olduğunu vurgulayarak, “Başarılı teşebbüslerle topluma pek çok başarılı insanın kazandırılabileceğini gördüğümüz için hem Türkiye’de hem dünyada girişimcilik alanında giderek bilinçlendiğimizi düşünüyorum. Son vakitlerde Türkiye startup ekosistemine yapılan yatırımlar ve çıkışlar bu manada yol kat ettiğimizin bir göstergesi. Türkiye’den çıkan bir teşebbüs için küresel pazarı hedeflemek çok daha fazla zorluğu beraberinde getiriyor ancak şayet bu zorluklarla başa çıkabilecek bir gruba sahipseniz tüm sıkıntılar çözülüyor” dedi.
Çilingir, bir teşebbüsçü olarak yatırımcı kabul ederken dikkat ettikleri noktaları şöyle sıralıyor: “Girişimlerin birçok için gerekli fonları garanti altına almak yüksek bir önceliktir. Birçok kurucunun kaynak yaratma sürecinde yaptığı yaygın bir yanılgı, yatırım yapan bireyden çok paraya odaklanmaktır. Yatırımcılar finansal dayanaktan çok daha fazlasını sunar. Sektörel bilgi birikimlerini paylaşabilir, danışmanlık mevzularında takviye olabilir, grupları motive edebilir ve işin büyümesini kolaylaştırabilirler.
Vizyonunuzu anlayan, gerçek kararları vereceğinize güvenen ve gerektiğinde yardım eli uzatan bir yatırımcı bulmak değerli. Yanlışsız network’lerle irtibat sağlayan yatırımcı öne çıkar. İyi tavsiyede bulunan ve öğreten yatırımcıya sahip olmak değerli.”
Uzun periyodik yatırım olarak bakın
Startup hukuku da gelişmeye devam ediyor. Çetinkaya Avukatlık Ofisi Hukuk Danışman Avukatı Zeynep İnceer Üçgül, yenilikçi teşebbüslere yatırım yapma fikrinin cazip hale geldiğini belirterek, şunları söyledi: “Bu alana yatırım talebi arttı. Kripto vari bir sorun yaşanır mı? Startup’lara yapılan yatırımın temel gayesi daha uzun soluklu ve daha somut bir iş modeline dayalı olarak ilerlediğinden bu bahisteki problemler kripto para borsasında yaşanılan meselelerden daha farklı formlarda ortaya çıkar. Startup’lara yapılan yatırım ise likit değildir. En değerlisi startup’ların yatırım basamakları var. Yani bir startup’a yatırım yaptığınızda, paranızın en az dört ile beş yıl hatta daha uzun müddet bağlı kalacağını bilerek ve bu riski göze alarak bekleyebiliyorsunuz. Başarısız olabileceğini de unutmamak gerekir. Yatırımın risklerini göz arkası etmemek için yanlışsız strateji ve eleştirel bir yaklaşımla yatırım kararları alınmalı. İstatistiklere nazaran startup şirketlerin yüzde 90’a yakını birinci 5 yıllık süreç içerisinde başarısız oluyor. Yüzde 10’luk kesim başarılı oluyor. Bu nedenle yatırımların çeşitlendirilmesi kıymetli. Yatırımcılar birikimlerini tek bir startup’a yönlendirmek yerine çok sayıda startup’a dağıtarak ilerlemeli. Startup’a yatırım sürecinin başlangıç basamağından itibaren tüzel süreçler de uygun takip edilmeli.”
BİTTİ