Deniz Çil
Maraş merkezli sarsıntılar sonrası her vilayet muhtemel sarsıntı senaryolarında ne kadar hasar alacağını araştırmaya başladı. Tekirdağ da bu vilayetlerden biri. Marmara’da yaşanacak bir zelzeleden etkilenecek olan Tekirdağ için AFAD’ın 2019 yılında hazırladığı rapor, dikkat cazibeli.
Tekirdağ Valiliği Vilayet Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, AFAD Başkanlığının Planlama ve Risk Azaltma Dairesi’nin 2019 yılında hazırladığı senaryoda muhtemel Marmara zelzelesinin, Tekirdağ’da binlerce binayı yıkabileceği öngörüldü.
7 BİN 939 BİNA YIKILACAK
Tekirdağ için hazırlanan Vilayet Afet Risk Azaltma Planı (İRAP)’nda yer alan 7.4 mümkün sarsıntı senaryosunda en riskli alanlar belirlendi.
AFAD-RED programı ile hazırlanan senaryoya nazaran; Süleymanpaşa, Şarköy, Malkara başta olmak üzere toplam 11 ilçede 7 bin 939 bina yıkılacak. En büyük yıkım, 3 bin 617 binayla Süleymanpaşa olurken, onu 3 bin 174 binayla Şarköy’ün izledi. En az yıkımın ise, Kapaklı ve Saray’da olduğu görüldü. Zelzelesi 26 bin 700 bina az hasarla, 24 bin 173 bina orta hasarla, 26 bin 471 bina da, ağır hasarla atlatacak.
Senaryoya nazaran; zelzelede 852 can kaybı yaşanması, 1623 kişinin ağır, 3079 kişinin hafif yaralanması öngörülüyor. Hazırlanan senaryoda; Tekirdağ ve ilçelerinde yapı stoku ve bina envanteri göz önüne alındığında, 1999 yılı ve öncesinde yapılmış yapıların çokluğuna dikkat çekildi.
1912 YILINDAKİ SARSINTIDA, 83 BİN 633 KİŞİ EVSİZ KALDI
Raporda 1912 yılında 7.4 şiddetinde gerçekleşen Şarköy-Mürefte sarsıntısına dikkat çekildi. 125 yıl evvel meydana gelen bu sarsıntıda, 310 köy ve kasaba ile 272 yerleşim alanı ağır derecede hasar görmüştü. Zelzele, toplam 83 bin 633 kişinin evsiz kalmasına neden olmuştu.
Namık Kemal Üniversitesi’nden jeololji mühendisi Doç. Dr. Zeki Ünal Yümün ve inşaat yüksek mühendisi Cemil Özkan ile Tekirdağ’daki yapıların durumunu ve yaşanabilecek bir zelzelede, en fazla hasarın yaşanacağı yerleri konuştuk.
Namık Kemal Üniversitesi’nden jeololji mühendisi Doç. Dr. Zeki Ünal Yümün ‘TEKİRDAĞ VE İSTANBUL’UN AVRUPA YAKASI ETKİLENECEK’
Türkiye’nin sarsıntı açısından hareketli bir bölge olduğunu ve zelzelenin kesinlikle yaşanacağını belirten Yümün, hareketliliğin vakit içerisinde, Marmara Denizi içinden geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolu üzerinde de gerçekleşme durumunun olacağını söyledi. Zeki Ünal Yümün, hareketliliğin Tekirdağ ve İstanbul’un Avrupa yakasının büyük bir kısmını etkileyeceğinin altını çizdi.
‘DOLGU YAPILAN BÖLGEDEKİ YAPILAR HASAR GÖREBİLİR’
Tekirdağ’ın Süleymanpaşa ilçesinin kıyıya yakın kısımlarının alüvyon ve dolgu alanlarının mevcut olduğunu belirten Yümün, “Dolguların bulunduğu bölgelerdeki binaların çoğunluğu, 1999 yılından evvel yapılmış. Dolguların bulunduğu yerde yaşanabilecek rastgele bir sarsıntıda, bu bölgedeki yapıların hasar görmesi kaçınılmaz” diye konuştu.
‘ÖZEL ÇALIŞMALAR YAPILARAK BİNALAR AYAKTA KALABİLİR’
Bölgede alüvyon alanlara çok dikkat edilmesi gerektiğini lisana getiren Yümün, “Alüvyon tabanda çok özel çalışmaların yapılmasıyla binaların sağlam biçimde ayakta kalması sağlanabilir. Adıyaman’da alüvyon ve ana kayanın bulunduğu alanlarda TOKİ konutları yapılmış. Eksper olarak yaptığımız incelemede, her iki alandaki konutlar sarsıntıda ziyan görmemiş. Şayet binayı sağlam yapmazsanız ve gerekli tedbir alınmazsa, bir gün kesinlikle sorun yaratır. Yapılar sağlam yere, ana kayaya oturtacak biçimde dizayn edilmeli. Felaketlerin yaşanmaması için bilim insanları ve uzmanların işin içerisinde olmaları sağlanmalı. Ayrıyeten, yaşanan sarsıntıyla birlikte Afet Yönetmeliği tekrar revize edilmeli” dedi.
İnşaat yüksek mühendisi Cemil Özkan ‘GÜÇLENDİRME YA DA RİSKLİ YAPI TESPİTİ ÜZERE BİR ÇALIŞMA YOK’
Deprem Yönetmeliği’nin 2007 ve 2018 yılında değiştiğini hatırlatan Özkan, en büyük riskin 99 öncesi yapılan binalar olduğunu aktarıyor. Özkan yönetmeliklerin değişmesinden sonra bölgede zelzeleye uygun binalar yapıldığını lakin eski yapı stokunun mevcut yapıların büyük bir kısmını oluşturduğunu belirterek şunları söyledi: “Bildiğim kadarıyla kentsel dönüşüme girme durumu olmadığı üzere rastgele bir güçlendirme ya da riskli yapı tespitine benzeri bir çalışma yok.”
‘ESKİ YAPILAR YA TAHLİYE YOLUNA GİDİLMELİ YA DA GÜÇLENDİRMELİ’
AFAD’ın 7.4 şiddetindeki zelzele senaryosuyla ilgili konuşan Özkan, “Bu büyük bir zelzeledir. Mevcut yapı stokunu önemli manada tesirler. Herkes durumun farkında. Ancak rastgele bir zelzele yaşanmadan bu işin nasıl iyileştirileceğine bakılması gerekiyor. Eski yapılar konusunda, insanları mağdur etmeden bir tahlil üretilmeli. Bu çerçevede, eski yapılarda ya tahliye ya da güçlendirme yoluna gidilmeli. Ayrıyeten, insanların mağdur olmaması için kentsel dönüşüme girilerek, yeni yapılar üretilmeli” biçiminde konuştu.
‘BİNALARDA SİSMİK İZOLATÖRLER KULLANILABİLİR’
Tekirdağ’da sarsıntıya karşı yapılabilecek binalarla ilgili konuşan Özkan şöyle devam etti: “Deprem izolatörü ya da farklı güçlendirme teknikleri kullanılabilir. İzolatör kullanmak, binanın maliyetini artıracak çok kıymetli bir şey değil. Gerekli durumlarda binalarda izolatör kullanılabilir. Zelzelenin yükünü ve şiddetini hafifleten materyallerdir. Çok katlı binalar yapılıyorsa, sismik izolatörler kullanılabilir.”