MERT İNAN İstanbul – İstanbul’u etkileyecek büyük sarsıntıya yönelik 2000 yılından bu yana tarihî fay modellemeleri üzerinde çalışan İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, 17 Ağustos zelzele felaketinin yıldönümünde kıymetli ihtarlarda bulundu. İki doktora öğrencisi ile birlikte 22 bin kilometre data ile Marmara’yı üç boyutlu haritaladıklarını kaydeden Prof. Dr. Yaltırak, çalışmalardan elde edilen sonuçları şöyle anlattı:
“Eğer günümüzde kırılma, 1509 zelzelesinin olduğu faydan başlarsa sarsıntı 7.6, 1754 modülünde olursa 7.1 ve 1766 modülünde olursa 7.4 büyüklüğünde zelzele meydana gelir. Haritalarda gördüğünüz üzere tek bir fay çizgisi kelam konusu değil. Marmara Denizi içinde 240 ile 510 yıl ortası kırılmayan 4 fay var. Kırılmasını öngördüğümüz fay çizgisi Osmangazi Köprüsü’nün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzeyine uzanan 110 km’lik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan Doğu Marmara sınırı. Bize nazaran kırılma tarihî bilgilere nazaran 1509’da olduğu üzere Doğu Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi ortasındaki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa vilayetlerinde ağır hasarlar oluşur. En değerli parametre yer bina alakası. Binanızın çok sağlam, yeni yapılmış olması yetmez. Yerden gelen zelzele dalgası binadan nasıl geçecek, Lapa üzere bir tabana istediğin kadar sağlam bina yap. Ataköy, Zeytinburnu çizgisinde adeta kum yer üzerine binalar yapıldı. Yeri lapa olan bir yerde çok sağlam bina yapmanız bir sonuç getirmez.
‘Tersine göç başlamalı’
“İstanbul’da büyük sarsıntıda 30 bin kişi ölür’ demenin matematiği yok. 17 Ağustos’tan sonra 10 milyon nüfuslu kent 18 milyona çıkmış durumda. Yeni binalar yapıldı ve kentin içinde yaşayanlar buralara taşındı. Boşalan binalar ise hala ayakta ve içinde beşerler yaşıyor. Unutulmasın ki, büyük Marmara zelzelesinde ortaya çıkacak asıl tehlike ulusal güvenlik meselesidir. Türkiye bu sarsıntı fekaletinin altında kalabilir. Askeri alanların kesinlikle olduğu üzere korunarak muhtemel felaketlerde sığınma yeri olarak kullanılması gerekiyor. Büyük bir kaosu, asayiş sıkıntılarını engelleyecek kolluk gücünüz yoksa önemli sorun yaşarsınız. Kıtlık riski de kelam konusu olacak. Örneğin Çeliktepe, Gültepe, Seyrantepe’de dönüşüm oldu mu? Sokaklarda, dimdik yamaçlarda iç içe geçmiş 8 katlı binalar bulunuyor. Biri devrildiğinde tüm sokak, mahalle etkilenecek. Kentsel dönüşüm yerine Marmara Bölgesi nüfusu bir an evvel taşıyabileceği bedellere geri getirilmeli ve aksine göç başlamalı. Marmara’da ağır sanayi Anadolu’ya taşınmazsa ülkemizde çok önemli güvenlik riski doğacak. 7.6’lık bir zelzele ülkenin iktisadını yok eder. Sakarya, İzmit, Tekirdağ, Yalova, Bursa ve İstanbul’daki fabrikaların büyük kısmı Anadolu’ya taşınmalı.”