Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) 10 Haziran 2021’de yayımlanan son raporuna nazaran, dünya genelinde personel olarak çalıştırılan çocukların sayısı son yıllarda artarak 160 milyona yükseldi.
Zürih Üniversitesi tarafından 14 Eylül 2022’de yayınlanan bir araştırmada ise bugün dünyada oyun oynamak yerine çalışan 373 milyondan fazla çocuk olduğunu iddia edildi. Bu da dünyanın nüfus bakımından Çin ve Hindistan’dan sonra üçüncü en büyük ülkesine denk geliyor.
Resmi datalara nazaran dünya genelinde neredeyse her 10 çocuktan birisi çocuk personel olarak çalışırken, az gelişmiş ülkelerde bu oran her 5 çocuktan birine kadar yükselebiliyor. Bu çocukların kimileri, sıhhatlerine, güvenliklerine ve ahlaklarına ziyan verebilecek tehlikeli işlerde çalışıyor.
ILO ve UNICEF, corona virüsü salgını nedeniyle 9 milyon çocuğun daha risk altında olduğu konusunda uyarıyor. Şirketler karlarını artırmak için maliyetleri düşürmeye çabalarken, tüm gelişmiş ülkelerin tedarik zincirlerinde “çocuk işçiliği” dikkati çekiyor.
Uzmanlar, kahve, kakao ve öbür pek çok eseri üreten kırsal topluluklardaki sefalet ve çocuk işçiliğinden en büyük mali yararlanıcıların Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük ekonomileri olduğunu lisana getiriyor.
İsviçre ve Almanya üzere ülkeler kendi “ülke çocuklarına” bütün imkanları açarken, kahve, çay ve kakao tedarik zincirlerinde tüm İsviçre ve Almanya okullarında okuyan çocuklardan daha fazla çocuk çalışıyor.
Altın ve elmas da dahil olmak üzere İsviçre’nin mineral tedarik zincirlerinde milyonlarca çocuk çalışıyor. Çocuk emekçilerin yüzde 70’i tarım dalında çalışıyor. Akabinde yüzde 20 ile hizmet ve yüzde 10 ile sanayi bölümleri geliyor.
İşçi olarak çalışan 5-11 yaşları ortasındaki çocukların yaklaşık yüzde 28’i ve 12-14 yaş ortasındaki çocukların yüzde 35’i okula gitmiyor.
Çocuk personelliği, çocukları fizikî ve ruhsal olarak ziyan görme riski altında bırakıyor, onların eğitimini tehlikeye atıyor, haklarını kısıtlıyor ve gelecek fırsatlarını sonlandırıyor. Ayrıyeten yoksulluğun ve çocuk işçiliğinin nesiller boyunca devam etmesine neden oluyor.
300 MİLYONDAN FAZLA ÇOCUK…
Tüm şirketlerin ve gelişmiş iktisatların tedarik zincirlerinde çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması için çalışmalar yürüten insan hakları aktivisti Fernando Morales-de la Cruz, 20 Kasım Dünya Çocuk Günü hasebiyle, global çocuk personelliği ilgili değerlendirmede bulundu.
Morales-de la Cruz, İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi’nin kabul edilişinin 74. Yılı olduğunu hatırlatarak, insan hakları kapsamında ele alınan çocuk haklarına karşın dünya çapında 300 milyondan fazla çalışan çocuk olduğunu söz etti.
Çocuk işçiliğin çocukların fizikî, ruhsal yahut duygusal gelişimlerine ziyan verdiğine dikkati çeken Morales-de la Cruz, “Ve böylelikle bu 300 milyon çocuk çok acı çekiyor.” diye konuştu.
Morales-de la Cruz, başta AB olmak üzere ABD, Kanada, Japonya, Norveç ve İsviçre üzere gelişmiş ülkelerin tedarik zincirlerindeki çocuk işçiliğinin arttığını belirterek, bunun bu ülkelerin Global Güney’de ürettikleri eser tiplerinin ve hacimlerinin artması ve birebir vakitte bilhassa bunların şirketlerin acımasız ve yasa dışı iş modelleri nedeniyle üretilmesinden kaynaklandığını vurguladı.
Kovid-19 salgınının çocuk işçiliğini artırdığını söz eden Morales-de la Cruz, “Kovid-19 salgınında sefalette de çok önemli bir artış yaşadık. Sefalet arttıkça çocuk personelliği de artıyor zira çocuk personelliği çok yoksulluğun sonucundan öteki bir şey değil.” sözünü kullandı.
ÇOCUKLARIN HAKLARINA HÜRMET GÖSTERMİYORLAR
Morales-de la Cruz, gelişmiş iktisatların ve bu ekonomilerdeki şirketlerin çocuk işçiliğinden en büyük faydalananlar olduğunu savunarak, şöyle devam etti:
“Avrupa Birliği ve ABD’nin tedarik zincirinde çalışan on milyonlarca çocuktan kelam edebiliriz ve birebir şey Norveç ve İsviçre için de geçerli. Bu çok önemli bir sorun. Zira bu ülkelerin hukukun üstünlüğü ve insan haklarına hürmete dayalı sistemi olması gerekiyor. Lakin tedarik zincirlerine ve yatırımlarına baktığınız vakit en zayıf halka olan çocukların haklarına hürmet göstermiyorlar.
Her vakit en üst seviyedeki Alman siyasetçilerden bunu durdurmak için mümkün olan her şeyi yapmalarını istiyorum. Fakat gerçek şu ki Almanya’nın ithal ettiği eserlere baktığınızda, kahve ve çay ile başlayabiliriz, pamuk ile devam edebiliriz. Elektrikli otomobiller ve bataryalar için kobalt ile de devam edebiliriz. Bu tedarik zincirlerinde çalışan birçok çocuk var. Ve neden zira üreticilere eserlerin gerçek maliyetinin bir kısmını ödüyorlar. Ve bu sona verilmeli.
Bu yüzden hükümetlerden ve şirketlerden iş modelleri üzerinde çalışmalarını ve tedarik zincirlerinde çocuk işçiliğini ortadan kaldıracak modeller geliştirmelerini istiyorum. Elbette birçok eseri satın aldıkları ve her vakit daha ucuza almaya çalıştıkları birçok ülke var. Bu bu türlü devam edemez zira bu daha fazla çocuk personelliği ve tıpkı vakitte daha fazla kölelik manasına geliyor. Ne yazık ki Asya’da Hindistan, Pakistan ve Bangladeş üzere çok yoksulluğun çok önemli bir sorun olduğu birçok ülke var.”
‘MARKETLERDE ÇOCUK EMEKÇİLERLE BAĞLANTISIZ BİR ESER BULMAK ZOR’
Asya’nın dünya nüfusunun en büyük hissesine sahip olduğunu belirten Morales-de la Cruz, şunları anlattı:
“Asya, Avrupa’ya ve ABD’ye değerli bir eser ihracatçısı. Münasebetiyle bu ülkelerin ithal ettikleri eserlere baktığımızda orada çocuk personelliği ve hatta zorla çalıştırma görüyoruz. Münasebetiyle, gelişmiş ülke hükümetlerinin asıl muhtaçlığı olan, şirketlerin maddelere hürmet duymasını sağlamak.
Ayrıca hükümetin bugün çalışan çocukların ve hatta kölelerin haklarını muhafazasını sağlamak. Almanya’nın mesken sahipliğinde Bavyera eyaletinde Elmau Sarayı’nda düzenlenen G7 Başkanlar Zirvesi’nin önderlerine zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğini ortadan kaldırma taahhüdünde bulunmaları için bir mektup yazdım.
Aslında, G7 önderleri Ellmau’da bu hususta taahhütte bulundular. Şimdiki zorluk, taahhütlülerini harekete geçirip geçmediklerini görmek olacak. Anvers, Rotterdam, Bremen, Hamburg üzere büyük Avrupa limanlarından birçok eser ithal edilmektedir. Ve onlara bakarsanız, çocuk personelliği ve zorla çalıştırma ile üretilen milyarlarca avroluk mal göreceksiniz. Ve bu olmaması gereken bir şey. Buna bir son vermeleri gerekiyor. Süpermarketlerde yahut perakendecilerde çocuk personelliği ile ilişkilendirilmeyen eserler bulmak çok zordur. Lüks markalar bile, mücevherlerdeki altın ve pırlantalar bile çocuk işçiliğiyle lekeleniyor. Çocuk personelliği sorunu yalnızca ucuz eserlerde yok” (AA)