Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lider Yardımcısı Taha Çakmak, iktisat siyasetinin değerli bir bileşeni haline gelen kredi düzenlemelerinin, KOBİ kredilerini tarihi tepeye taşıdığını, böylelikle kaynakların sürdürülebilir büyüme için muhtaçlık duyulan alanlara gittiğini söyledi.
Kredi düzenlemeleriyle ilgili Reuters’a açıklama yapan Çakmak, “2022 yılının Ocak-Eylül periyodunda bankacılık dalı tarafından firmalara 1.21 trilyon TL kredi sağlandı. Kesimin yalnızca Eylül ayında firmalara sağladığı 163 milyar TL kredi, evvelki yılın birinci 9 aylık toplamından daha fazla ve geçen yılın birebir ayının 5 katı seviyesinde” dedi ve ekledi:
“Uygulanan makro ihtiyadi önlemlerle kredilerin daha maksatlı kullandırılması amaçlanmıştır. Bunun en kıymetli sonucu, KOBİ’lere ocak-eylül periyodunda nette 558 milyar TL kredi kullandırılması olup, bu meblağ 2021’in tıpkı devrinde 54 milyar TL olan KOBİ net kredi kullanımının 10 katıdır.”
TCMB geçen yıl eylülde başlayan faiz indirimleri ile birlikte evvel döviz, akabinde da kredi ve tahvil piyasasında da kendisini daha belirleyici pozisyona getirdi. Siyasetlerle net ihracat, istihdam, yatırım odaklı kredilere öncelik verilirken bu sayede kalıcı cari fazlaya ulaşılması ve bu istikrarın enflasyonda da kalıcı bir düşüş getireceği öngörülüyor.
Çakmak düzenlemelerin KOBİ’lerin kredilerinden aldığı “tarihteki en yüksek hisse ve tutara” ulaştırdığını söyledi.
“KAYNAKLAR GEREKSİNİM DUYULAN ALANLARA YÖNELİYOR”
Datalara nazaran kurumsal tarafta yeni kredilerde ağustos ayı prestijiyle KOBİ’lere verilen kredi birinci sefer büyük firmalara verilen kredi meblağını yakaladı. Eylül ayında ise KOBİ’lere verilen yeni krediler nette 82 milyar TL büyük firmalara verilenler 81 milyar TL oldu.
Çakmak, “2021 yılında ortalama olarak yüzde 23 civarında olan TL ticari kredi faizleri yüzde 18 düzeyine kadar gerilemiştir. Ticari kredi faizinin siyaset faizi ile uyumlu bir aralığa geldiğini gözlemlemekteyiz” dedi ve şöyle devam etti:
“Uygulanmakta olan siyaset bileşiminin enflasyonist baskı yaratmaması ve kaynakların sürdürülebilir ekonomik faaliyetin gereksinim duyduğu alanlara yönelmesi yalnızca makro ihtiyati önlemlerle değil tüm paydaşların yeni ekonomik modele katkılarıyla sağlanmaktadır.”
“KREDİLERDE TL’NİN HİSSESİ ARTTI”
Kredi kompozisyonunda TL’nin hissesinin arttığına da dikkat çeken Çakmak, bunun birebir vakitte uzun vadeli TL finansmanın finansal sistemde tutunabilmesi için gerekli yeri hazırladığını da söyledi.
Çakmak, “Ayrıca, KOBİ, esnaf ve tarım kredileri üzere krediye erişim imkânı daha hudutlu olan müşterilerin uzun vadeli ve düşük maliyetli finansman imkânına kavuşarak faaliyetlerini sürdürülebilir bir yapıda devam ettirmeleri amaçlanmakta” dedi ve şöyle devam etti:
“Güçlü ve sürdürülebilir iktisadi faaliyetin en değerli bileşenlerinden olan ihracatçı dallar ile iktisadın büyüme potansiyelini artırmada kritik değere sahip olan yatırım kredilerinin desteklenmesi de bu siyaset bileşenin öbür değerli ögelerinden.”
Bu çerçevede, faiz indirimlerinin ikinci çeyrekten başlayarak makroihtiyati siyasetlerle güçlendirildiğine dikkat çeken Çakmak şunları söyledi:
“Makro ihtiyati siyasetlerle yatırım, istihdam, katma kıymetli üretim ve ihracatı artırıcı selektif kredi anlayışını uygulamaya başlattık. Bu anlayış çerçevesinde, ihracatçılara 1 yıl vadeye kadar yüzde 9’a kadar faizle TL cinsi reeskont kredisi kullandırılmaktadır.”
“BANKALARIN KREDİ KULLANDIRMALARININ ÖNÜ AÇIK”
İhracata ve ithal ikamesine yönelik yatırım kararı almış firmalara tahsis edilen uzun vadeli TCMB kaynaklı krediler ile şu ana kadar yaklaşık 350 firmaya 60 milyar TL’yi bulan Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri’nin TCMB kaynaklarından kullanıldığını da söyleyen Çakmak şunları kaydetti:
“Bankaların menkul değer tesisiyle birlikte istediği alanlardaki firmalara kredi kullandırmalarının önü açıktır. Düzenlemeler sonrası bankacılık bölümü tarafından alınan Hazine kağıtlarıyla getiri eğrisi bilhassa uzun vadelerde aşağı gelmiştir, bu gelişimin sürdürülebilir olmasını önemsiyoruz.”