Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), yani emekli olmak için gereken prim sayısını doldurmalarına karşın emekli olma yaşları gelmediği için emekli olamayanlar bir yıldan uzun müddettir Türkiye’nin gündeminde.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, temmuz ayı başında yaptığı açıklamada, 3600 ek gösterge konusunun akabinde kontratlı işçi ve EYT meselesini çözeceklerini belirtmiş ve “Türkiye’nin her sorunu, çözülmesi gereken evrak olarak önümüzde duruyor. Bu (EYT), önümüzdeki evraklardan, çözülecek şeylerden biri” tabirlerini kullanmıştı.
Daha sonra yapılan açıklamada ise Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda EYT’lilerin durumuyla ilgili çalışma kümesi oluşturulduğu belirtildi.
EYT’liler, 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigortalı çalışmaya başlayan bireylerden oluşuyor. Emeklilikte yaş şartı getirerek emeklilik yaşını kademeli olarak artıran 4447 Sayılı Kanun 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe girdiği için, bu tarihten sonra çalışmaya başlayanlar EYT kapsamında yer almıyor.
4447 Sayılı Kanun’dan evvel olağan emeklilik için yalnızca sigortalılık mühleti ve prim günü şartı aranıyordu. 5000 prim gününü doldurmak kaidesiyle bayanlar 20, erkekler 25 yıl sigortalılık müddeti ile emekli olabiliyordu. “Sigortalılık süresi”, sigortalı çalışmaya başlama tarihi ile emekli olunan tarih ortasında geçen fiilen çalışılsın yahut çalışılmasın toplam süreyi söz ediyor. Örneğin 1 Ocak 1985 tarihinde çalışmaya başlayan bir bayan 5000 prim gününü doldurmuşsa 1 Ocak 2005’te, erkek ise 1 Ocak 2012 tarihinde emekli olabiliyordu. Yaşlarının kaç olduğuna bakılmıyordu.
Prim günü 5000’den az 3600 günden fazla olan bayanlar 50, erkekler ise 55 yaşında emekliliğe hak kazanıyordu. Bunlar da kısmi aylıkla emekli oluyorlardı.
8 EYLÜL 1999’DA YAŞ ŞARTI GETİRİLDİ
4447 Sayılı Kanun’la, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlarda emeklilik yaşı 7000 prim günüyle bayanlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlendi. 8 Eylül 1999 tarihinden evvel çalışmaya başlamış olanlara ise yaş şartı getirildi ve prim günleri kademeli artırıldı.
Buna nazaran, sigortalı çalışmaya 9 Eylül 1999 tarihinde başlayan erkek 7000 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir iken, 8 Eylül 1999 tarihinde çalışmaya başlayan erkek 5975 prim günüyle 58 yaşında; 23 Kasım 1998 tarihinde çalışmaya başlayan erkek ise 5900 prim günüyle 57 yaşında emekli olabilecek.
TBMM’DE EYT’LİLER İÇİN HANGİ FORMÜLLER GÜNDEMDE?
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine nazaran, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda EYT konusunda çeşitli formüller üzerinde çalışılıyor. Formüllerin her birinin maliyetine ait tesir tahlili yapılacak. Bu çalışmaların ocak ayına kadar tamamlanması öngörülüyor. Meclis’te yasalaşma sürecinin ise ocak ayından sonraya kalması bekleniyor.
EYT konusu TBMM’nin de gündeminde yer alıyor. Son yıllarda CHP ve MHP milletvekillerince verilmiş kanun teklifleri bulunuyor. MHP İstanbul Milletvekili Dilek Fazilet, CHP Uşak milletvekili Özkan Yalım ve CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in bahisle ilgili TBMM Başkanlığına sundukları yasa tekliflerinin ortak özelliği şöyle:
- Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 ve öncesinde başlamak.
- 5000 prim günü ile bayanlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık mühletini doldurmak.
- Teklifin maddeleştiği tarihten itibaren 3 ay içinde müracaat yapmak.
Bu teklifler maddeleşmiş olsa, yalnızca teklifin yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihte 5000 prim günü ve bayan ise 20, erkek ise 25 yıl sigortalılık müddetini doldurmuş olan EYT’liler emeklilik hakkından yararlanabilecek; o tarihte bu şartları tamamlamamış olanlar yararlanamayacak.
Önceki periyot CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal’ın teklifi ise 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigorta girişi olan erkeklerde 7200, bayanlarda ise 5000 prim gününü doldurmuş olanların, yasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 90 gün içinde Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurmaları halinde emekli olabilmelerini öngörüyor. Köksal’ın teklifi de yalnızca yasanın çıktığı tarihte gerekli şartları yerine getirmiş olanların emekli olmalarına imkân sağlıyor.