TBMM Lideri Mustafa Şentop, “Dokunulmazlık bir kurumdur. Dokunulmazlığın kaldırılması diye bir yol Anayasa’da mevcuttur. Dokunulmazlık evraklarının tamamını bekletmenin hakikat olmadığını düşünüyorum. Dengeyi kurarak hareket etmek gerekir.” dedi.
Şentop, 27. Devir 5. Yasama Yılı kıymetlendirme toplantısında, gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin, “Geçen yasama yılında dokunulmazlığı kaldırılan Semra Güzel’in milletvekilliğinin düşürülmesine yönelik bu devirde devamsızlık nedeniyle bir adım atılabilir mi? Öteki milletvekilleri de kelam konusu olabilir mi?” sorusu üzerine Şentop, 1 Nisan 2022 ile 30 Haziran 2022 devrinde Genel Şura ve kurullara devamla ilgili çıkarılan çizelgeler sonucunda devamsızlığı tespit edilen milletvekillerine tebligat yapıldığını, mazeretlerini bildirmelerinin istendiğini anlattı.
İçtüzüğe nazaran tanınan itiraz müddetlerinin, Meclis tatile girdiği vakit durduğunu, işlemediğini aktaran Şentop, “Dolayısıyla bu arkadaşlarımızın devamsızlık konusundaki mazeretlerini bildirmeleri için tanınan mühlet tamamlanmamış olduğu için şimdi sürecin devamı tarafında bir gelişme olmamıştır. 1 Ekim prestijiyle TBMM yeni yasama yılı çalışmaları başlayacağı için müddetler de tekrar işlemeye başlayacak. Bu çerçevede gelen dilekçelere ve mazeret beyanlarına nazaran Başkanlık Divanımızın vereceği karar kıymetli.” dedi.
TBMM Lideri Şentop, devamsızlığın Başkanlık Divanınca tespiti halinde sürecin, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasındaki üzere işlediğini tabir etti.
Devamsızlık nedeniyle kaç milletvekiline tebligat gönderildiğinin sorulması üzerine Şentop, bu sayının, Başkanlık Divanı Toplantısı yapacakları vakit netleşeceğini söyledi.
Tutukluluk halinin devamsızlıktan sayılıp sayılmadığına yönelik soruya Şentop, “Tutukluluk halinin devamsızlıkla bağlantısı konusunda hatırladığım kadarıyla daha evvel yaşanmış bir olay yok. Bunun bir gibisi olmamış. Olabileceği de düşünülmediği için içtüzükte ve öteki mevzuatta düzenlenmemiştir. Bunun başka bir kıymetlendirme konusu olabileceğini düşünüyorum.” karşılığını verdi.
“Planladığımız her şeyi gerçekleştiremiyoruz”
Anayasa, TBMM İçtüzük, Etik Kurulu kurulması bahislerindeki planlarını, devir bitmeden Meclis gündemine getirip getirmeyeceğine yönelik soru üzerine Şentop, “Her vakit planladığımız her şeyi gerçekleştiremiyoruz. Bunlar yalnızca benim şahsi planlarım değildi, olması gereken konulardı.” diye konuştu.
Yeni hükümet sistemi değişikliğiyle birlikte yeni bir içtüzüğün hazırlanması gerektiğini kaydeden Şentop, kanunların hazırlanma süreçlerinde, TBMM ihtisas komitelerinin daha ağır halde çalışıp, etkin rol alabileceğinin, temel fikir olarak değerli olduğunu vurguladı.
Şentop, kanunların artık yalnızca teklif olarak milletvekilleri tarafından verildiğini anımsatarak, kanun hazırlamanın önemli bir mutfağı olması gerektiğine işaret etti.
Yeni sistem çerçevesinde, faal kurul çalışmalarının olacağı bir içtüzüğün değerine değinen Şentop, “Fakat bu devir artık Meclis’in seçime yanlışsız gideceği bir yasama yılı olacak. Bu türlü bir periyotta ümitli değilim, içtüzükle ilgili çalışmadan…” sözlerini kullandı.
Diğer bir mevzunun da milletvekilleriyle ilgili bir kanun düzenlemesi olduğunu ve bunun da içerisinde siyasi etikle ilgili kararların de bulunduğunu lisana getiren Şentop, “Bütün bunları, bütün partilerin dayanağıyla mutabakatıyla yapmak gerekirdi. Plan evresinde kaldı.” dedi.
“Seçimden sonra yeni bir anayasa için görüşmeler olabilir”
Şentop, yeni bir anayasa hazırlanmasına ait soruya, kamuoyunda hükümet sistemi değişikliği ve yine eski parlamenter sisteme dönmeye yönelik tartışmaların olduğunu hatırlatarak, yanıt verdi.
Hükümet sistemi değişikliğinin, kapsamlı anayasa değişikliği gerektiren bir mevzu olduğuna dikkati çeken Şentop, “Anayasa’nın en değerli kısmı olan hükümet sisteminde bir görüş ayrılığı varken şu anda gerçekçi bulmuyorum. Ancak seçimden sonra muhtemelen Anayasa konusunda tahminen tekrar bir partiler ortası görüşmeler olabilir ve olmalıdır. Zira Türkiye’nin yeni bir anayasaya muhtaçlığı var. Bunu hakkettiğimizi düşünüyorum.” diye konuştu.
-Dokunulmazlık dosyaları
Dokunulmazlık belgelerinin fazlalığı ve bunların hepsinin görüşülmesinin mümkün olup olmadığına ait bir soru üzerine Şentop, 2016’da da çok sayıda belge bulunduğunu ve siyasi partilerin, “hepsini kaldıralım” noktasına geldiğini anımsattı.
Şentop, TBMM Anayasa Komitesi Başkanı’yken Anayasa’ya süreksiz bir husus konulması teklifinin takviye bulduğunu ve Meclis’ten geçtiğini anımsattı.
“Şimdi neden bu kadar sayıda evrak daha evvel yoktu?” sorusunun sorulabileceğine işaret eden Şentop, bu belgelerden kimilerinin, milletvekillerinin, milletvekili seçilmeden evvel işlemiş olduğu tez edilen hatalarla ilgili soruşturma yahut kovuşturma etabındaki evraklar olduğunu vurguladı.
Anayasa’daki milletvekili seçilmeye mahzur konulara dikkati çeken Şentop, bir milletvekilinin milletvekili seçilmesinde, “kesin şart”ın arandığını belirtti.
Şentop, “Kesin karar olması için de bütün mahkemelerden geçip kararın nihaileşmesi gerekiyor. Yargılama devam ediyorsa, kesin karar olmadığı için milletvekili seçilmeye mahzur değil. Neden evvelden bu türlü olmuyordu? Demek ki siyasi partiler daha evvel yalnızca Anayasa’da aranan bu kuralı değil de, soruşturma ve kovuşturma geçirmemiş olma üzere bir titizliği de aday gösterirken gözetiyormuş.” sözünü kullandı.
Sosyal medya üzerinden yapılan açıklamalarla ilgili de birçok fezleke olduğunu bildiren Şentop, tenkit ve görüşlerin hakaret içermeden yapılması gerektiğini söyledi.
Şentop, “Hem Meclis uygulamasında hem de içtüzüğün kararları çerçevesinde muhakkak kriterler düşünülerek, birtakım belgeler bakımından cezanın tartısı ve kabahatin kamuoyunda oluşturduğu infial dikkate alınarak dokunulmazlığın kaldırılmasının gerçek ve gerekli olduğunu düşünüyorum. Dokunulmazlık bir kuruluştur. Dokunulmazlığın kaldırılması diye bir yol Anayasa’da mevcuttur. Dokunulmazlık evraklarının tamamını bekletmenin gerçek olmadığını düşünüyorum. Dengeyi kurarak hareket etmek gerekir.” diye konuştu.
Mersin’deki terör saldırısına ait bir soruya Şentop, siyasi polemiklere girmemeye dikkat ettiğini belirterek, TBMM Lideri ve başkanvekillerinin Anayasa’daki vazife ve yetkilerini aktardı.
Şahsi kanaatini, nas, dogma üzere gören yaklaşımlar olduğuna dikkati çeken Şentop, “Mersin’de kesin olan şey, emniyet güçlerine karşı bir hücum olduğudur. Bu atağın terör örgütü PKK tarafından gerçekleştiğine dair bir açıklama yapıldı. Bir polis memurumuz şehit oldu, yaralanan vatandaşlarımız var. Bunlar kesin. Bunun dışında kalan tartışmalar işin teferruat kısmı.” diye konuştu.
“KKTC’nin tezleri üzerinden yine müzakereler yapılabilir”
TBMM Lideri Şentop, Yunanistan’a yönelik bir tezkerenin kelam konusu olup olmayacağına yönelik soruyu, “Tezkere hükümet tarafından hazırlanıyor ve Meclis’e geliyor. Tezkere gelince kıymetlendirme yapabilirim. Lakin yaşadığımız bölgede çok kıymetli ve sıcak gelişmeler var. Türkiye, kendi hak ve menfaatlerini gerek Mavi Vatan’da gerekse kara sonları içerisinde korumak için her türlü adımı atabilecek tüzel alt yapıya sahiptir. Türkiye kendisine karşı her türlü tehditleri bertaraf edecek güce sahiptir. TBMM her vakit bu hususlarda harekete geçebilir.” diye yanıtladı.
Şentop, “Artık KKTC’nin ortaya koyduğu tezler üzerinden yine müzakereler yapılabilir. Temel sorun, adadaki Türk varlığını yok sayan Rumların yaklaşımıdır. Hâkim, eşitlik üzerine konseyi, orada yaşayan Türklerin varlığını da kabul eden bir yaklaşım olduğu takdirde müzakere yapılabilir. Bundan sonra KKTC’nin bir devlet olarak varlığı ve adada iki farklı halk olduğu gerçeği üzerine bina edilen bir tezle müzakerelere devam edilebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
-“Sosyal medyayı hata sürece özgürlüğü alanı üzere pahalandırmak yanlış”
“Dezenformasyonla gayret düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin Meclis’in gündemine geleceği hatırlatılarak, değerlendirmesinin sorulması üzerine Şentop, “Çok uluslu şirketlerin demokrasiye, insan haklarına, söz hürriyetine kastedebilecek risk taşıyan faaliyetleri, çalışmaları var. Birçok ülkedeki seçimlerde adayların bir kısmının hesaplarını kapattılar. Daha ne olabilir, Trump’ı, ABD Lideri olduğu sırada Twitter’dan attılar, hesabını kapattılar.” dedi.
Çok uluslu toplumsal medya şirketlerinin demokrasiye, insan haklarına ve tabir hürriyetine yönelik tehdit içerdiğini belirten Şentop, şunları kaydetti:
“Çok uluslu şirketler, ulusal hukuk nizamlarını tanımak istemiyorlar, dünyanın her tarafında kendi koydukları kurallarla hareket etmek istiyorlar. Hala irtibatta olduğum, yurt dışında yüksek lisans, doktora yapan öğrencilerime, ‘çok uluslu toplumsal medya şirketlerinin, söz hürriyeti, seçme ve seçilme hakkına tehdit teşkil etmesi bağlamında hak ve özgürlükleri kıymetlendirecek çalışmalar yapmaları’ teklifinde bulunuyorum. Toplumsal medyada, yaşadığımız hayatın dışında değiliz. Toplumsal medyada birine hakaret ederseniz bu, size olağan hayatta olduğu üzere somut olarak ceza halinde dönebilir ve dönmeli.
Bu manada toplumsal medyada anonim kimliklerin olmaması, bu mecranın, kişinin cezai ehliyetinin, sorumluluğunun bilinebileceği bir ortam formunda tasarlanması; hatayla, suçluyla uğraş konusunda bu çok uluslu şirketlerin de ulusal hukuk sistemiyle bağlı ve birlikte çalışılan bir ortamın tesis edilmesi lazım. Bu bahiste ulusal hukuk düzenlemeleri olmalı, birebir vakitte bir memleketler arası hukuk nizamı de kurulmalı. Çok uluslu toplumsal medya şirketlerini de bağlayan, uymaları gereken kuralların bulunduğu bir hukuk tertibinin kurulması lazım. Bu bahiste Türkiye’nin attığı adımlar değerli, isabetli, hatta tahminen yetersiz de diyebiliriz. Zira hukuk, mecburen her vakit teknolojik gelişmelerin biraz daha gerisinden takip ediyor. Toplumsal medyayı bir cürüm sürece özgürlüğü alanı üzere kıymetlendirmek büsbütün yanlış, gerçeklerle de bağdaşmıyor.”
Öte yandan Şentop’un toplantısı öncesinde, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı aktiflikleri kapsamında “23 Nisan Çocuk Müziği Kelam ve Beste Yarışması”nda 1. olan müzik dinletildi.