Tayvan’da tehlikeli restleşme: Pekin ve Washington arasında ipler gerildi

Küresel alanda sıcak jeopolitik fay çizgilerinden biri olan Tayvan sıkıntısında ipler geriliyor. ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Ağustos ayında Tayvan’a düzenleyeceği muhtemel ziyaretin haberi, Pekin’den çok sert reaksiyon çekti. Pekin, ziyaret karşısında Çin ordusunun sessiz kalmayacağını belirtirken Pentagon da ziyaret sırasında mümkün senaryolara karşı planlar hazırlıyor. ABD ve Çin ortasında on yıllardır devam eden uyuşmazlığın; Çin’in Tayvan’a askeri müdahalesine evrileceği kaygısı, Rusya’nın 24 Şubat’taki Ukrayna’yı işgalinin akabinde yükseldi. Pasifik’te siyasi kampların eskisine nazaran daha sertleşmesi ve Washington idaresinin AUKUS ittifakı aracılığıyla bölgede Çin’i yalnızlaştırma stratejisi izlemesi Pekin ile tansiyonun artacağına işaret ediyor. Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse bu 1997’den beri adaya yapılan en üst seviye ABD ziyareti olacak.

PELOSI’NİN UÇAĞINA TAARRUZ OLABİLİR

ABD Lideri Joe Biden geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada muhtemel ziyaretle ilgili “Ordu bunun yeterli bir fikir olmadığını söylüyor” sözlerini kullandıktan sonra Pentagon yetkilileri de ziyaretin gerçekleşmesi durumunda Pelosi’nin uçağının bir taarruza uğraması da dahil olmak üzere her türlü ihtimali düşünüp hazırlandıklarını belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı da Pelosi’nin şimdi seyahat planını duyurmadığı açıklamasını yaptı. Üst seviye bir ABD önderinin rastgele bir yurt dışı seyahati ek güvenlik gerektirdiğini kaydeden Amerikalılar, lakin Pelosi’nin Tayvan’a yapacağı ziyaret için yapılacak hazırlıkların, olağan güvenlik tedbirlerinin ötesine geçeceğini tabir ediyor.

ÇİN ORDUSU İZLEMEZ

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, dün yaptığı açıklamada Pelosi’nin Tayvan ziyareti durumunda ülkesinin katı ve kararlı tedbirler alacağını söyledi. Zhao, “Oluşacak önemli sonuçlardan ABD sorumlu olacaktır” dedi. Çin Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da Pelosi’nin mümkün ziyaretinin iki ülke ortasındaki askeri bağlantılarda son derece önemli hasara yol açacağı kaydedildi. Çinli bir kaynak da “ABD tarafı ziyaret konusunda ısrar ederse Çin ordusu durup izlemez. Tayvan’ın bağımsızlığı için ayrılıkçı teşebbüsler ve dış tesirleri durdurmak için güçlü tedbirler alınır” diye konuştu.

PROVOKASYON UYARISI

ABD Dışişleri Bakanlığı Doğu Asya Müsteşar Yardımcısı Jung Pak, bir ABD niyet kuruluşuna verdiği demeçte Çin’i suçlayarak, “Çin Halk Cumhuriyeti’nin bölgedeki öteki devletleri gaye alan provokasyonlarında önemli bir artış eğilimi var” diye konuştu. Milletlerarası hava alanında Avustralya uçaklarına yapılan önlemelere işaret eden ABD’li yönetici, denizde de tacizlerin sürdüğünü; bilhassa güç arama faaliyetlerinde öbür devletlerin haklarına riayet edilmediğini vurguladı.

‘TAYVAN SORUNU’ NEDİR

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti. Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik alaka tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Kurulu’nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti. Pekin idaresi, ‘Tek Çin’ unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik münasebetler kurmasına, BM’de ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Biden-Şi görüşmesi bugün

Tayvan tansiyonu tırmanırken ABD Lideri Joe Biden’ın Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile bugün bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesi bekleniyor. Görüşmede Tayvan sorununun yanı sıra Ukrayna’da süren Rus işgalinin de konuşulacağı iddia ediliyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir