Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ın başkanı Tsai Ing-wen, Pekin idaresine, “silahlı çatışmanın iki taraf için de seçenek olamayacağı” iletisini verdi.
Tayvan ajansı CNA’nın haberine nazaran, Tsai, Ada’daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü, 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti”nin yıl dönümünde yaptığı konuşmada, Tayvan Boğazı’nın iki yakası ortasında barış ve istikrarın sağlanabilmesi için “iki tarafın karşılıklı uzlaşabileceği bir düzenlemenin” gereğine işaret etti.
Tayvan halkının demokrasi ve özgürlüğe bağlılığından ödün vermeyeceğini vurgulayan Tsai, “Pekin otoritelerine silahlı çatışmanın her iki taraf için de katiyetle tahlil olmayacağını açıkça tabir etmek istiyorum.” dedi.
ŞARTLARINI SIRALADI
Çin ile Tayvan ortasında yapan etkileşimlerin sürdürülmesinin fakat Ada’nın siyasal sitemine hürmet gösterilmesi temelinde olabileceğinin altını çizen Tsai, “Akılcılık, eşitlik ve karşılıklı hürmet olduğu sürece, Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın sağlanabilmesi için Pekin otoriteleri ile karşılıklı uzlaşılabilir bir düzenleme bulabiliriz.” tabirini kullandı.
Tsai, sonda kısıtlamaların gevşetilmesinin akabinde Boğaz’ın iki yakasındaki beşerler ortasında sağlıklı ve tertipli etkileşimlerin kademeli olarak sürdürülmesini dilediklerini belirtti.
SAVUNMA HARCAMALARINI ARTIRDI
Öte yandan, Tsai, Pekin’in artan askeri tehditleri karşısında savunma harcamalarını artırdıklarını ve dışarıdan gelebilecek mümkün askeri tehditlere cevap verebilmek üzere “asimetrik savaş kapasitesini geliştirmeye yöneldiklerini” kaydetti.
Bölgede barış ve güvenliğin sağlanması için müttefiklerle birlikte çalışmayı sürdüreceklerine işaret eden Tsai, “Eylemlerimizle milletlerarası topluma Tayvan’ın kendi savunması için sorumluluk alacağı, hiçbir şeyi mukadderata bırakmayacağı iletisini veriyoruz.” diye konuştu.
ÇİN’E İLİŞKİN 26 UÇAK VE 4 GEMİ ADA ETRAFINDA GÖRÜLDÜ
Çin’in, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin ağustos başındaki ziyaretinin akabinde Tayvan etrafındaki askeri devriye faaliyetlerini ve Tayvan Boğazı’nı ayıran prestiji “orta çizgi”yi geçtiği uçuşları tertipli hale getirdiği gözleniyor.
Tayvan Savunma Bakanlığı, gün içinde Ada etrafında Çin’e ilişkin 26 savaş uçağı ve 4 savaş gemisinin görüldüğünü bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, uçaklardan 8’i Tayvan’ın “Hava Savunma Tanımlama Bölgesi (ADIZ)” ilan ettiği yerin güneybatısına uçtu.
PELOSI’NİN ZİYARETİ
Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu Sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Pekin, “tek Çin ilkesini” vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik münasebetleri kesmesini kaide koşuyor.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri ortasında yaşanan iç savaşta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek burada süreksiz hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının modülü olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan ortasındaki ayrılık hala sürüyor. AA