Pekin idaresi, ABD Lideri Joe Biden’ın bir televizyon programında, Çin’in saldırması halinde ABD askerlerinin, Tayvan’ı savunacağına dair kelamları nedeniyle Washington’ı sert bir lisanla uyardı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin’de düzenlediği günlük basın toplantısında yaptığı açıklamada, Biden’ın ismini anmadan, beyanlar nedeniyle Washington’ı diplomatik kanallardan protesto ettiklerini bildirdi.
ABD’yi “Tayvan ile irtibatlı problemleri dikkatli ve uygun formda ele almaya”, “Tayvan’ın bağımsızlığını savunan güçlere yanlış sinyal göndermemeye” davet eden Sözcü Mao, Washington idaresine münasebetlerine ziyan verecek, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı bozacak kelam ve hareketlerden kaçınması ihtarında bulundu.
“HOŞGÖRÜ GÖSTERMEYİZ”
Mao, “(Tayvan ile) Barışçı yine birleşme için elimizden geleni yapmaya hazırız fakat tıpkı vakitte ayrılıkçılığı amaçlayan hiçbir harekete müsamaha gösteremeyiz.” dedi.
TAYVAN’DAN ABD’YE TEŞEKKÜR
Tayvan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Joanne Ou ise ABD Başkanı’na, “Washington’ın Tayvan’ın güvenliğine dayanağının kaya üzere sağlam olduğunu yinelediği için” teşekkür etti.
Biden ve ABD idaresine takviyeleri için minnettar olduklarını belirten Sözcü Ou, “Son açıklamalar, bir sefer daha Çin’in Tayvan Boğazı’ndaki artan tehdidinin dünya genelinde yaygın tasa yarattığını gösteriyor.” sözünü kullandı.
Ou, Tayvan’ın ABD ve misal görüşteki öteki ülkelerle çalışarak öz-savunma kabiliyetini güçlendireceğini, Hint-Pasifik Bölgesi’nde kurallara dayalı milletlerarası nizamı birlikte savunacağını belirtti.
BİDEN’IN TAYVAN AÇIKLAMASI
Başkan Biden, ABD’nin CBS televizyonunda dün gece banttan yayımlanan “60 Minutes” programına verdiği röportajda Tayvan ile ilgili açıklamada bulunmuştu.
Program sunucusunun, “ABD güçleri Ada’yı savunacak mı?” sorusuna Biden, “Evet, şayet gibisi görülmemiş bir akın olursa.” cevabını vermişti.
Biden, sunucunun, “Ukrayna’dan farklı olarak ABD güçleri, Amerikan ordusunun erkek ve bayan üyeleri, Çin’in işgal etmesi halinde Tayvan’ı savunacak mı?” sorusuna da “Evet.” cevabını vererek açıklamasını yinelemişti.
Sunucunun, “Çin Devlet Lideri Şi (Cinping), Tayvan konusundaki halinizle ilgili neyi bilmeli?” sorusuna cevap olarak ise Biden, “Uzun vakit evvel altına imza attığımız şeyin gerisinde duruyoruz. Tek Çin siyasetine bağlıyız ve Tayvan’ı bağımsızlığa yönlendirmiyor, onları teşvik etmiyoruz. Bağımsızlık, Tayvanlıların kendi kararıdır.” diye konuşmuştu.
“STRATEJİK MUĞLAKLIK” TERK Mİ EDİLİYOR?
Biden’ın kelamlarının, Washington’ın bugüne dek Tayvan konusunda izlediği “stratejik muğlaklık” siyasetine karşıt düşen en besbelli açıklama olduğu yorumu yapılıyor.
“Tek Çin” siyasetini benimseyen ve Pekin idaresini tüm Çin’in yasal hükümeti olarak tanıyan Washington, 1979 tarihli Tayvan İlgileri Yasası’nda, Ada’nın öz-savunmasını sağlayacak askeri kapasiteye sahip olması için takviye sağlayacağı ve bölgedeki statükoyu tek taraflı değiştirmeye yönelik aksiyonlara karşı çıkacağı taahhüdünde bulunmuştu.
Ancak kelam konusu taahhütler, ABD’ye Tayvan’ı direkt askeri olarak savunma yükümlülüğü getirmiyor. Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı bu siyaset “stratejik muğlaklık” olarak isimlendiriliyor.
Programın imalcileri, röportajın akabinde Beyaz Saray’ın, ABD’nin Tayvan siyasetinin değişmediğini vurgulayan ve stratejik muğlaklık telaffuzunu yineleyen bir açıklamasına da yer vermişti. Açıklamada, “ABD, resmi olarak Amerikan ordusunun Tayvan’ı koruyacağını söyleyemez.” denildiği aktarılmıştı.
ABD Lideri Joe Biden, mayıs ayında Japonya’ya ziyaretinde benzeri bir açıklamada bulunmuş, bir gazetecinin, “Çin’in işgali halinde ABD’nin Ada’yı askeri olarak savunacak mı?” sorusuna, “Evet, taahhüdümüz bu.” diyerek cevap vermişti.
Biden’ın kelamlarının akabinde ABD-Çin ilgilerinde Tayvan temaslı tansiyonların arttığı gözlenmişti.
PELOSİ’NİN ZİYARETİ VE TIRMANAN ASKERİ GELİRİM
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin 2-3 Ağustos tarihlerinde Tayvan’a yaptığı ziyaret tansiyonu doruk noktasına çıkarmıştı. Ziyaret öncesinde Pekin sözcüleri, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde “askeri karşılık” dahil güçlü karşı önlemler alacakları ikazında bulunmuştu.
Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Pekin, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik münasebetler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve başka memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik alakaları kesmesini koşul koşuyor.