Wellcome Collection dün yaptığı duyuruda, cinsiyet, doğum ve vefatla ilgili objeleri içeren ve 17’nci yüzyıla kadar dayanan ahşap, fildişi ve balmumundan anatomik modeller içeren “Medicine Man” isimli fiyatsız standın kapatılacağını bildirdi. Bu koleksiyon, sıhhat ve tıp tarihi üzerine bir milyondan fazla eşya biriktiren Sir Henry Wellcome tarafından oluşturulmuştu.
Bu tablo, İspanya’nın batısındaki Extremadura’da 12’nci yüzyıldan kalma bir Guadalupe Bakiresi heykeli olan ve “Siyah Madonna” olarak isimlendirilen heykeli tasvir ediyor. Guadalupe Bakiresi’nin heykelcikleri, sıhhat umuduyla hacıların ilgisini çekerdi. Fotoğraf: Wellcome Collection
Medicine Man standının “ırkçı, cinsiyetçi ve muktedir teorilere ve lisana dayanan bir tıp tarihi versiyonunu sürdürmeye devam ettiği” belirtildi. Açıklamanın devamında şu sözler yer aldı:
“Kurucumuz Henry Wellcome 19. yüzyılda koleksiyon yapmaya başladığında gayesi, çağlar boyunca şifa sanatı ve biliminin daha uygun anlaşılmasını sağlayacak çok sayıda obje edinmekti. Sonuç engellilerin, siyahların, yerli halkların ve renkli insanların egzotikleştirildiği, marjinalleştirildiği ve sömürüldüğü, hatta büsbütün göz gerisi edildiği global bir sıhhat ve tıp kıssasını gösteren bir koleksiyon oldu. Sonuç olarak Medicine Man’i 27 Kasım 2022 tarihinde kapatacağız.”
Yerli kıyafetleri giymiş Henry Wellcome’ın portresi önünde duran bayan ve erkek. Fotoğraf: Wellcome Collection
Duyuru kimi Twitter takipçileri tarafından memnuniyetle karşılanırken, kimileri tarafından da eleştirildi. Bir takipçi, “Yerini neyin alacağına dair bir fikir bile vermeden bu sergiyi kapatmak kültürel bir vandallıktır. Bu kültür vandallarından bizi kurtarabilecek kimse yok mu? Yoksa çürüme en doruğa kadar mı çıktı? Koleksiyonları gereğince hassas olmadığı için tüm müzelerin kapanacak mı yani?” diye yazdı.
Medicine Man standında gösterilen Yoruba ve Songye figürleri. Fotoğraf: Wellcome Collection
Depoya kaldırılan tablo
2019’da Wellcome Collection’a atanan yönetici Melanie Keen, galeride sergilenen “en tartışmalı” eşyalarla başa çıkma konusunda bahadır olma kelamı vermişti. Harold Copping tarafından 1916’da yapılan ve beyaz bir misyonerin önünde diz çöken siyah bir Afrikalının resmedildiği, “A Medical Missionary Attending to a Sick African”a değinen Keen, sözkonusu tabloyu “ırksal stereotipleri ve hiyerarşileri sürdürme” riski taşıdığı gerekçesiyle depoya kaldırmıştı.
Depoya kaldırılan “A Medical Missionary Attending to a Sick African” tablosu. Fotoğraf: Wellcome Collection