İngiliz düşünür Bertrand Russell 1966’da, ABD’nin savaş kabahatlerini yargılamak üzere özel bir mahkeme kurdu. Bu mahkemeye “Russel Mahkemesi” dendi.
Russell’ın yargılama misyonu için dünyanın çeşitli yerlerinden çağırdığı 15 şahıstan biri de periyodun Türkiye Emekçi Partisi (TİP) Genel Lideri Mehmet Ali Aybar’dı. TİP Genel Lideri, mazlum uluslar ismine ABD’yi ve yöneticilerini yargılayacaktı.
Teori Mecmuası, o mahkemede ABD’nin yargılanma anında Fransız düşünür Jean Paul Sartre ve Mehmet Ali Aybar ortasında geçen diyalogu ortaya çıkardı. İşte Teori Mecmuası’nın yayınladığı Aybar – Sartre tartışması:
RUSSEL MAHKEMESİ’NDE KELAMDA ERMENİ SOYKIRIMI TARTIŞMASI
Russell Mahkemesi, ABD’nin Vietnam’da soykırım yaptığını söylüyordu. Jean Paul Sartre bu hususta izahat yaparken tarihten örnekler verdiği sırada kelamda Ermeni soykırımına da değindi. Fakat Mehmet Ali Aybar oradaydı. Örnek bir Türk vatanseveri üzere bu konuya itiraz etti. 1915 olaylarının bir soykırım olmadığını, savaş halinde yaşanan boğazlaşma olduğunu söyledi. Tarihten tanıklıklar, kaynaklar sundu. Bu itirazın üzerine Sartre kelamda Ermeni soykırımıyla ilgili kısmı karardan çıkardı.
Teori olarak bu hususa Nisan 2008 sayımızda geniş yer vermiştik. Yazının ilgili kısmının girişini ve mecmuanın tamamına ulaşabileceğiniz pdf linkini sizlere sunuyoruz. Keyifli okumalar.
“Mehmet Ali Aybar:
Russell Mahkemesi kısmını noktalarken, Sartre’nin, soykırımla ilgili açıklamasının neden olduğu bir tartışmadan kısaca kelam etmek isterim. Buna tartışma denmez aslında; olayın değerlendirilmesinin farklı bir açıdan yapılması demek daha hakikat olur. Sartre hazırladığı metni bizlere okudu. İnsanlık tarihinde soykırımın eski bir kabahat olduğu belirtiliyor ve bu ortada Ermeni soykırımından da kelam ediliyordu. Olayların soykırım hatası olarak nitelenemeyeceğini söyledim. Dedim ki, soykırım kasıtlı bir hatadır, üstelik tasarlanmış bir hatadır. Yani etnik bir gurubun yok edilmesini amaçlayan, bunun başarılması için izlenecek yolun ve maddesel hareketlerin evvelden tasarlanarak saptandığı bir kabahattir. Tasarlanmış olma keyfiyeti, cürmün işlenmesi için vazgeçilmez bir şarttır. Bir etnik gurup üç beş bireyden ibaret değildir. On binlerce, hatta milyonlarca bireyden oluşur. Bunların tümünü, hiç değilse büyük çoğunluğunu yok etmedikçe emele varılamaz. Binlerce kişiyi öldürmek için silahlı örgütlerin kurulması, bunların eğitilmesi gerekir. Ya da bu işi orduya yaptırmak gerekir. Yok edilmesi tasarlanan etnik küme, yurdun makul bölgelerinde yaşıyorsa, bu bölgelere karşı savaş operasyonlarına emsal silahlı hücumlar düzenlemek gerekir. Çoğunluğun ortasına karışmış bir halde yaşıyorlarsa yok edilmeleri için daha değişik operasyonlara başvurulur. Her ikisi de lakin devlet eliyle yürütülüp sonuçlandırılacak operasyonlardır. Halbuki Türklerle Ermeniler yüzyıllar boyunca yan yana, iç içe yaşamış, bu yüzden pek çok ortak yanları bulunan iki etni’dir. Sürtüşmeler XIX. yüzyılın sonlarına hakikat, büyük devletlerin Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmasını amaçlayan kışkırtmalarıyla başlamıştır. Kelamı edilen olaylar Birinci Dünya Savaşı sırasında meydana gelmiştir.”
TİP’İN BU PAYLAŞIMIYLA NE İLGİSİ VAR
Türkiye Emekçi Partisi, 1915 olayları ile ilgili yaptığı paylaşımda şu sözleri kullandı: “Coğrafyamızın kadim halklarından Ermeni halkının topraklarımızdan koparılmasının acısını yaşamaya devam ediyoruz. Bu büyük felaketle yüzleşmek yalnızca geçmişe değil, ortak geleceğimize karşı da sorumluluğumuzdur. Aydınlık ve özgür günlerde kardeşçe yaşayacağımız bir ülke hayal ediyoruz.”
TİP, paylaşımda “soykırım” sözünü kullanmadı.