Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Meskeninin art bahçesinde yürüyüşe çıktı. Uzun müddettir hayalini kurduğu meskeni tasarlamak için sonunda harekete geçmişti. Konutun içinde ve dışında personeller hummalı bir çalışma içindeydi. Bir yandan onlara yardım ediyor, öteki yandan konuta uzaktan bakarak her şeyin yolunda olup olmadığını denetim ediyordu. Tek başına yerinde yürüyüş yaparken daha evvel hiç fark etmediği bir şey dikkatini çekti. Toprağa dikkatlice baktı. Gördüğü şeyi bir kemik kesimine benzetti. Dikkatlice eğildi ve toprağı kazmaya başladı. Tarihe ışık tuttuğunun şimdi farkında değildi.
GÖRDÜKLERİ GÖRÜNTÜ KARŞISINDA ŞOKE OLDULAR
2017 yılında Portekiz’in Pombal bölgesindeki meskeninin inşaatı sırasında art bahçesini kazan adam, karşılaştığı görünüm karşısında şoke oldu. Sırf birkaç kemik kesimine ulaşacağını düşünen Portekizli adam dev bir iskeletle karşı karşıya olduğunu fark etti. Yaşadığı şaşkınlıkla ne yapacağını bilemeyen Portekizli adam, etraftakilerin yönlendirmesiyle durumu yetkililere bildirdi. Meskenin bahçesini ziyaret eden vazifeliler de şaşkındı. Portekiz’in Atlas Okyanusu yakınlarındaki bu bölgede daha evvel bu türlü bir şeyle karşılaşılmamıştı.
Yetkililer durumu paleontologlarla paylaştı. Bölgeye gelen gruplar de büyük bir şaşkınlık yaşadı. Karşılaştıkları bir Sauropoda iskeletiydi. Sauropodalar uzun boyunları ve kuyruklarıyla biliniyordu. Kimi cinsleri baştan kuyruğa kadar tam 37 metre uzunluğundaydı. Paleontologlar, Portekizli adamın bahçesindeki dinozor iskeletinin büyük oranda korunmuş olması karşısında büyük bir heyecan duydular.
‘TAMAMEN SIRA DIŞI BİR DURUM’
2017’den beri devam eden ve bilim dünyasını heyecanlandıran çalışmalara sırf Portekizli değil, İspanyol paleontologlar da katıldı. Meskenin içindeki inşaat sona erse de bahçedeki dinozor iskeleti yüzünden Pomballı adam tam 5 yıldır bilim insanlarını bahçesinde ağırlamaya devam ediyor. Bahçede bulunan kemik kalıntılarından yola çıkılarak dinozorun tam 12 metre yüksekliğinde ve 25 metre uzunluğunda olduğu kestirim ediliyor. Dört ayaklı canlının bitkiyle beslendiği fakat fosilin geri kalanının topraktan çıkarılması için daha fazla çalışma yapılması gerektiği duyuruldu.
Araştırma grubu, Ağustos ayının başlarında omurga ve kaburgalar da dahil olmak üzere iskeletin kıymetli kısımlarını toplamak için bir haftadan fazla vakit harcadıklarını açıkladı. Ülkenin başkentindeki Lizbon Üniversitesi araştırmacılarından Elisabete Malafaia, “Böylesi bir hayvanın tüm kemiklerini bulmak sıra dışı bir durum. Bilhassa de özgün anatomik yapısının bugüne kadar korunmuş olması büsbütün sıra dışı bir durum” tabirlerini kullandı.
ONLARA NAZARAN BU YALNIZCA BİR ‘BAŞLANGIÇ’
Konuyla ilgili geçtiğimiz günlerde yapılan basın açıklamasında, keşfedilen dinozor iskeletinin şimdiye kadar Avrupa’da bulunan en büyük dinozor iskeleti olduğuna dikkat çekildi. İskeleti bulunan dinozorun günümüzden tam 160 milyon yıl öncesinde yaşamış olduğu varsayım ediliyor. Bilim insanları, kurtarılan iskelet modüllerinin öncelikle bir laboratuvarda temizlenip tek tek inceleneceğini, daha sonra bir müzede sergilenmeden evvel resmi kayıtlara geçmesi ve tarihe ışık tutması için teker teker her bir modülün belgeleneceğini duyurdu. Ancak Portekizli paleontologlar, Pombal’daki keşfin sırf bir ‘başlangıç’ olduğu savında. Portekizli paleontologlara nazaran bölgede gömülü halde çok daha fazla fosil var ve her biri keşfedilmeyi bekliyor. Avrupa tarihine ışık tutan bir keşfe imza atmış olmalarından dolayı keyifli ve gururlu olduklarını söyleyen bilim insanları, çalışmaların önümüzdeki birkaç yıl daha devam edeceğini söyledi.
GÜNÜMÜZDEN TAM 66 MİLYON YIL ÖNCESİNE AİT
Çok değil, yalnızca bir yıl evvel İspanyol ve Portekizli paleontologlar tekrar değerli bir keşfe daha imza atmıştı. 2021’in Kasım ayında Portekiz’deki Yeni Lizbon Üniversitesi ile İspanya’daki Zaragoza Üniversitesi araştırmacıları, fosilleşmiş bir yuvadan 30 adet dinozor yumurtasını gün yüzüne çıkarmıştı. İspanya’nın kuzeyindeki Loarre bölgesinde gerçekleştirilen hafriyatlarda bulunan 30 adet dinozor yumurtasının günümüzden tam 66 milyon yıl öncesine ilişkin oldukları duyurulmuştu.
Uluslararası paleontolog grubundan Portekizli araştırmacı Miguel Moreno-Azanza, bir buldozer yardımıyla beş kişi tarafından yapılan çalışmaların günde 8 saat çalışılarak 50 günde gerçekleştirildiğini açıklamıştı. Araştırmacılar, yumurtaların uzunluğu 20 metreyi bulabilen dört ayaklı bir otobur olan Titanozor cinsine ilişkin olduğunu tespit etmişti.