Kalktım, Banker Kastelli (Abidin Cevher Özden) ile ilgili üç günlük bir yazı dizisi yaptım Dünya gazetesinde. 1982’ydi galiba. Turgut Özal siyasetlerinin bir sonucu olarak pıtrak üzere türeyen bankerlerden en ünlüsüydü Kastelli. Halktan 3,2 milyar dolar para toplamıştı, denir o vakitler. Müşterilerine kısa sayılmayacak bir müddet, kâr hissesi olarak tertipli ödemeler yapmış, lakin bir anda batarak memleketi terk etmek zorunda kalmıştı. Tunus’ta yakalanıp ülkeye getirilmiş, bir mühlet mahpus yattıktan sonra tekrar bankerliğe soyunmuştu. Halktan ikinci defa para toplayacak kadar inanç uyandırmasına hala şaşırdığım Kastelli, 2008 yılında, intihar ederek hayatına son vermişti. Trajik bir öyküdür.
Yazdım, kovdular
Yükseliş, batış hikayesini anlatmıştım dizide. Kastelli ya yurtdışında ya da hapisteydi. Ben nereden bileyim Tercüman gazetesinin sahibi Kemal Ilıcak ile Dünya gazetesinin sahibi Nezih Demirkent’in, özel televizyon yasası çıktığında bir televizyon kurmak için Banker Kastelli ile ortak olduklarını. (Öyle derlerdi. Daha o vakitlerde konuşuluyordu özel televizyon yasası). Beni kovdular olağan gazeteden. Ulusal Basın Ajansı’ndan (UBA) transfer edilerek alındığım gazetede ömrüm bir kaç ay sürmüştü yani. Halbuki kovulmama yol açan diziye yazı işleri de onay vermişti. Sonradan ne olduysa artık idare katında kızgınlığa yol açmış demek ki. (Yeri geldi belirteyim, kovulmamdan Nezih beyin haberi yoktu. Güzel bir insandı Nezih beyefendi, bir gün onunla da maceramı anlatırım). Periyot cunta periyodu. Askerler işten çıkarılmaları da yasakladığı için istesem ayrılmaz, maaşımı alamaya devam ederdim. Serde gençlik var, “başlarım işinize” deyip çıkıvermiştim gazeteden.
İyi de, gazetecilik meslek değil ki benim için, bir ömür biçimi. İnsanları “gazeteci olanlar ile olmayanlar” diye ikiye ayıracak kadar mesleği önemsemiş biri olarak kenara itilivermek çok dokunmuştu bana. Soluksuz kaldım bir anda. Fakültede öğrenciyim, fakat “hayatım” Babıâli. Şimdiki üzere değil, mesleği “icra edeceğin” yegane yer gazeteler ya da ajanslar. Sevdiğim beşerler bana iş bulmak için çırpındılar, en çok uğraşan canım Melih (Aşık) ağabeyimdi. Sonra nasıl oldu, kim yolladı bilmiyorum, Milliyet’te çalışan dünyanın en tatlı insanlarından Mehmet Sağnak Hacışabanoğlu’na gittim. İlgilendi, hem de çok. O vakit Milliyet’te Genel Koordinatör olan Altan (Öymen) ağabeyle görüştürdü beni. Altan ağabey, neden Dünya’dan ayrıldığımı sorunca “ayrılmadım, kovdular” dedim. Zati asık hızlı biri değildir, güldü nedense ben bu türlü karşılık verince. “Tamam, gel yarın başla. Ahmet beyin servisinde çalışacaksın” dedi. “Ahmet bey”, yazınımızın, şiirimizin devi Ahmet Oktay’mış oysaki. Servisi de Haber Merkezi. Çok sevindim, hem de ne sevinme.
Sevincim yarım kaldı
Zor ettiğim sabah, mesai saatinden evvel süreçlerim için muhasebeye gidip bekledim. Kimse için bunu söylemek hoşuma gitmez lakin, son derece sevimsiz bir muhasebe sorumlusu vardı gazetenin. İstenen dokümanları verdim, ne sorduysa yanıtladım, birden “sen öğrencisin değil mi?” deyince “evet” dedim, haliyle. “Olmaz. Askerliğini yapmayanları işe almıyoruz” deyiverdi. “Nasıl olur, Altan ağabey” falan dememden etkilenmedi bile. “Gazetenin siyaseti bu, sana söylemeleri lazımdı” diye de ekledi. Bunu yapması elbette sevimsizliğinden değildi, bu türlü bir kural varmış nitekim. Çabucak Sağnak ağabeye koştum. Yıllar geçti doğal, ancak şaşırdığını, üzüldüğünü, işe girmem için uğraş gösterdiğini hatırlıyorum. Altan ağabeye de Sağnak ağabeyi çiğnemek olur diye düşündüğümden gidip anlatmadım da durumu. Sonuçta işe giremeyeceğim anlaşıldı. Nitekim yıkılmıştım. Dehşetli bir yıkım.
Laf dokundurayım istemiştim
İki gün sonraydı herhalde Sağnak ağabeyi arayıp beni “Tarhan Erdem’le görüştürüp görüştüremeyeceğini sordum”. Rastgele bir saygısızlık yapmayacağıma yemin billah edip, kelamlar verip ant içtiğim için “peki” dedi. Onu güç duruma sokacak bir şey yapmayacağımı da bilirdi sanırım. O kadar uygun bir insandı ki Sağnak ağabey ne konuşacağımı bile sormadı. Sonraki gün için randevu alındı. Tarhan beyefendisi görecektim.
Tarhan Fazilet, kıymetli bir siyasetçiydi. CHP’li. Ağabeyi de Özal’ın kıymetli adamlarından, Maliye Bakanı Kaya Erdem’di. Siyaset dıiında kaldığı periyotta geldiği Milliyet’te tam olarak ne yapıyordu bilmem fakat tüm kararları o alıyordu gazetede. 12 Eylül’den evvel, Meclis’te askerlikle ilgili bir tasarı mı hazırlamıştı, yoksa yalnızca askerlik müddetinin uzunluğundan mı kelam etmişti anımsamıyorum lakin “askerlik süesinin uzunluğu yüzünden gençlerin hayat kurmaları sıkıntı oluyor” gibisi bir konuşmasını ya da demecini anımsıyorum.
Randevu saati geldi, çok lakin çok görkemli odasından içeri girdim. Eminim makûs insan değildi lakin çok asık bir hızla “nedir problem?” diye sordu. Askerlik yapmadığım için gazeteye alınmadığımı söyledim. Gazetenin işi yarıda bırakıp askere gidecek şahıslara yatırım yapmadığını belirterek, yapılacak bir şey olmadığını söyledi. Çıkıp gitmem gereken bir andı. “’Beni işe alın demeye gelmedim zaten’ dedim.” “Neden geldin” der üzere baktı. “Bu ülkede askerliğin genç insanların hayat kurmalarını zorlaştırdığını söyleyecek yürekte biri olarak birebir hamaseti neden meclis dışındayken göstermiyor, üstelik müdahele gücünüz varken, örneğin artık, onu, en azından benim için bir mahzur olmaktan çıkarmıyorsunuz?” dedim. Hakikaten nazik insandı. Kısa bir sessizliğin akabinde, son derece kibarca “çık dışarı evladım” dedi.
Gel başla dediler
Çıktım. Tamam, tekrar işsizdim ancak şimdiki gençlerin tabiriyle “laf sokmuştum ya”, rahatlamıştım. Sağnak ağabeye de görünmeden ayrıldım binadan. Babıâli yokuşundan aşağı indim, Sarayburnu’ndan Samatya’ya yürüdüm. Canım sıkkın, gazetecilik yapmadan nasıl yaşanır? Akşama kadar çeşit attım kıyıda.
Hava kararmak üzere. Yavaş yavaş meskene yaklaşırken, daima yürüyerek geleceğimi bildiği için yıllarca pencereden gelişimi izleyen annemi gördüm tekrar uzaktan, fakat bir tuhaflık vardı. Yaklaştıkça “çabuk gel” der üzere el işareti yapıp duruyordu. Aslında meskene geliyorum, gel demenin ne manası vardı ki?
Varmış. “Milliyet’ten aradılar, yarın gelmeni bekliyorlarmış” dedi annem. “Eyvah” dedim, “Sağnak ağabeyi üzecek bir şey mi yaptım sanki, o çağırıyor mutlaka” diye geçti aklımdan. Kaygımdan telefon da edemedim. Sabahı güç ettim yeniden. Direkt Sağnak ağabeyin yanına gittim. “Ne dedin sen Tarhan beyefendiye?” dedi. “Valla makûs bir şey söylemedim ağabey” dedim, lafımı kesti,”ne dedin bilmem ancak git muhasebeye işe başlıyorsun” dedi Sağnak ağabey. Nasıl, neden diyemedim doğal.
İşlemlerim yapıldı, işe alındım. Milliyet beni gazete takımına değil, o vakitler var olan Milliyet Haber Ajansı’nın (MİLHA) takımına aldı. Böylece hem siyasetini çiğnememiş, hem de beni mağdur etmemişti.
Yaptığım, sanırım saygısızlık değildi. Çaresizlik, hüzün beni Tarhan beyefendiye bir anımsatma yapmaya mecbur etmişti. Bakın; Tarhan beyefendi neden daima hürmet duyulan insan oldu diye sorulursa, herhalde bu tutumundandır, derim. Kendisinden epey küçük birinin yakınmasını, sitemini ciddiye alacak kadar “prensip sahibi” biri oluşundandır. Ben odasından çıktıktan sonra boşvermeyip probleme bu cins bir tahlil bulduğuna eminim. Bu türlü âlâ insan olunuyor demek ki.
Milliyet’te çalıştığım mühlet boyunca karşılaştığımızda bana pek de sevgiyle baktığını söyleyemem olağan. Kızdırmışım muhakkak ki. Halbuki, ona bu hatırlatmayı yapmama onun prensipleri yol açmıştı. Prensip sahibi olduğunun en âlâ ispatı da bana kayıtsız kalmayışındandır. Bugünün yalnızca yakınlarını koruyup kollayan siyasetçilerinden ne kadar farklı biriymiş Tarhan beyefendi.
İyi insandı.
Nurlar içinde yatsın.