RUSYA’nın Kırım Yarımadası’ndaki deniz üssüne Ukrayna tarafından gerçekleştirilen saldırıyı münasebet göstererek Tahıl Koridoru mutabakatını askıya alması Ukrayna’dan tüm tahıl sevkıyatını durdurdu. Onlarca yük gemisi Odessa limanı açıklarında beklemeye alınırken, İstanbul Boğazı girişinde de yüzün üzerinde tahıl yüklü gemi uyum merkezinin çalışmaları durdurulduğu için boğazdan geçiş yapamaz hale geldi. Rusya’nın mutabakattan büsbütün çekilme yerine askıya alma kararı alması önümüzdeki günlerde tahıl konusunda yeni çetin pazarlıklar yapılacağına işaret ediyor.
KRİZ NASIL ÇIKTI
Ukrayna Altyapı Bakanı Aleksander Kubrakov, dün yaptığı açıklamada Ukrayna limanlarından sevkıyatın durduğunu teyit etti. İstanbul Boğazı girişinde denetlenerek geçiş bekleyen gemi sayısı ise 218 olarak gösterildi. Cumartesi sabahı alacakaranlıkta Ukrayna ordusuna ilişkin olduğu sanılan birkaç SİHA, Rusya’nın Karadeniz donanmasının konuşlandığı Sivastopol deniz üssü bölgesine askeri harekât gerçekleştirdi. Ruslar, SİHA’ların yanı sıra insansız atak botlar da kullanıldığını öne sürdü. Buna nazaran akın dört saat sürdü. Rusların Karadeniz’deki ana gemisi ‘Amiral Makarov’ fırkateyni ile iki geminin de hasar aldığı tez edildi. Ukrayna ise akın savını reddetti. Rusya Savunma Bakanlığı, evvelki gün ilerleyen saatlerde yaptığı açıklamada Sivastopol saldırısını münasebet göstererek Tahıl Koridoru muahedesini askıya aldığını duyurdu.
İNGİLİZLERİ DE SUÇLADILAR
Açıklamada İngiltere de suçlanarak, “Ukrayna tarafından Tahıl Koridoru rotası berbat hedefli kullanılarak Karadeniz’deki savaş ve ticari gemilerimize yönelik terörist akın gerçekleştirilmiştir. Tahıl Koridoru mutabakatını süresiz askıya alıyoruz. İngiliz askeri uzmanlar İHA’lara yerinde takviye vermiştir” dendi. Kiev ise Ruslara ‘şantajı bırakın’ daveti yaptı.
KREMLİN: PUTİN, YAKINDA ERDOĞAN İLE GÖRÜŞME PLANLAMIYOR
Rusya’nın Tahıl Koridoru muahedesini askıya almasıyla gözler Türkiye-Rusya eksenine çevrildi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’a “Rusya Devlet Lideri Putin tahılla ilgili Moskova’nın aldığı kararı Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayarak bilgi vermeyi planlıyor mu” sorusuna “Başkan Putin’in yakın bir tarihte Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefon görüşmesi planlanmıyor” cevabını verdi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ağır eforlarıyla iki ay devam eden çalışmalar sonucunda şekillenen Tahıl Koridoru mutabakatı 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalanmıştı. İki kısımdan oluşan BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna ortasındaki mutabakata nazaran Ukrayna kendi tahıl eserlerini, Rusya da kendi tahıl eserlerini dünya piyasalarına çıkaracaktı. Lakin Rusya’ya yönelik uygulanan yaptırımlar yüzünden Rus tahılı ambarlarda kaldı. Rusya idaresi ağustos ayı ortalarından bu yana mutabakatın yalnızca Ukrayna lehinde çalıştırıldığı siteminde bulunuyordu. 120 gün geçerlilik müddeti bulunan Tahıl Koridoru mutabakatının 18 Kasım tarihinde yeni dört aylık periyot için yenilenmesi gerekiyordu.
TEPKİ ÇEKTİ
ABD : GIDAYI SİLAH YAPMAYIN
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rusya’nın tahıl muahedesini askıya alma karası sonrası yaptığı açıklamada, “Rusya yine gıdayı silah olarak kullanıyor” dedi. Blinken, “Karadeniz Tahıl Teşebbüsü şimdiden 9 milyon metrik tondan fazla gıdayı taşıdı. Rusya’nın bu kritik tahıl ihracatını bozmaya yönelik rastgele bir hareketi, esasen dünyanın dört bir yanındaki insanların ve ailelerin yiyecek için daha fazla ödeme yapması yahut aç kalmasıyla sonuçlanır” diyerek Rusya’yı muahedeye sadık kalmaya çağırdı.
AB: KARARDAN GERİ DÖNÜN
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “RUSYA’nın Karadeniz muahedesine iştirakini askıya alma kararı, Ukrayna’ya karşı savaşının neden olduğu global besin kriziyle gayret etmek için çok muhtaçlık duyulan tahıl ve gübrelerin ana ihracat rotasını riske atıyor. AB, Rusya’yı kararından dönmeye çağırıyor” dedi.
BİLGİ NOTU
Tahıl Koridoru mutabakatı sayesinde şu ana kadar Ukrayna limanlarından 403 yük gemisiyle yaklaşık 9.2 milyon ton tahıl taşınmıştı. Ukrayna silolarında 20 milyon tondan fazla tahıl olduğu belirtiliyordu.