Ödemiş’te “Toprak boşta çiftçi borçta kalmasın” sloganıyla bir ortaya gelen üreticiler ismine konuşan Köy Koop Birlik Lideri Neptün Soyer, “Enflasyon mayıs-ekim ayında yüzde 14 artmış. Süt fiyatında hiçbir artış yok. Artırmayın, süt fiyatı 7,50’de kalsın. Lakin ortadaki 3 liralık farkı devlet sübvanse etsin” dedi. Üreticiler ve kooperatif liderleri da çaresizlikten hayvanlarını kestiklerini belirterek düzenleme yapılmasını istedi.
Ulusal Süt Kurulu (USK) çiğ süt litre fiyatını 15 Mayıs’tan itibaren geçerli olmak üzere 7,50 TL olarak belirlerken, artan maliyetler üreticileri güç durumda bıraktı. İzmir’de çatısı altındaki 44 kooperatifle günlük 1 milyon litre süt üretimi yapan Köy Koop Birlik’e bağlı üreticiler dün Ödemiş’te toplandı. “Toprak boşta çiftçi borçta kalmasın” pankartı açan süt üreticileri, AKP hükümetine davet yaparak 3 TL’lik maliyet farkını devletin üstlenmesini istedi.
“SÜT FİYATI 10 LİRA 50 KURUŞTAN AZ OLAMAZ”
Köy Koop Birlik Lideri Neptün Soyer, açıklanan fiyatları kabul etmediklerini vurgularken şöyle konuştu:
“Üreten, sabah akşam 7 gün 24 saat bilfiil tarlada, hayvanın başında olan cefakar çiftçimizin feryadını, serzenişini görmeyen, çiftçimizi, köylümüzü ezdiren, konusunda uzman bilim insanlarının bu hesapların bu türlü olmamasının gerektiğini üstüne basa basa yanlış tarım siyaseti izlediğini belirten açıklamalarını dinlemeyen, bilhassa Ulusal Süt Kurulu ve Besin Komitesi’nin belirleyemediği süt fiyatı yüzünden kesilen damızlık ineklerin telafisinin en az 3 senede olacağını bilmeyen, yem, akaryakıt, elektrik, gübre üzere girdileri baskılamayıp enflasyonla çaba ismi altında çiftçinin ürettiği malları bilhassa süt fiyatını Besin Komitesi ve Ulusal Süt Kurulu kanalıyla baskılayan, 6 Ekim 2022 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı Besin Komitesi tarafından yapılan basın açıklamasını katiyetle kabul etmiyoruz. Yükselen enflasyon şartlarında artan girdi maliyetleriyle süt fiyatı 10 lira 50 kuruştan az olamaz.”
ELEKTRİK MALİYETLERİ DE ARTTI
Neptün Soyer, 2022 yılı mayıs ve ekim ayları ortasındaki maliyet artışlarını anlatarak şöyle devam etti:
“Bir litre motorin pompa fiyatı yüzde 16 artmış. DAP gübre 1 çuval fiyatı yüzde 26,67, ticarethanenin 1 kilovat elektrik fiyatı yüzde 40’lara varmış. Türkiye’deki enflasyon mayıs-ekim ayında neredeyse yüzde 14 artmış. 1 litre süt fiyatında hiçbir artış yok. Şöyle bir teklif getiriyoruz biz; artırmayın. 7.50’de kalsın. Lakin dünyanın bütün demokratik ülkelerinde, tarımını öncelemiş, tarımına bedel veren ülkelerde olduğu üzere ortadaki 3 lirayı devlet sübvanse etsin. Öteki dermanı yok. Biz daima oturup da mazota ne vakit artırım geldi, yem ne kadar diye hesaplayamayız. Bu köyde süt toplanıyor, biraz ileride buğday un oluyor artık önümüzdeki 1 ay içinde zeytinlerimiz zeytinyağına dönüşecek. Bu köyde yaşayan insanların hayatlarını elinden alıyorsunuz. Bu beşerler maliyetinden süt istiyorlar. Çok fazla istemiyorlar aslında. Zira bizim bütün hayatımız burası. Çocuklarımızı okutmak istiyoruz, hastalandığımız vakit hastanede bakılmak istiyoruz, birbirimize sabahları güler yüzle günaydın demek istiyoruz, kahvemize gitmek, bağımıza bahçemize gitmek istiyoruz. Dediğimiz üzere süt fiyatını 7.50’de bırakabilirsiniz. Maliye Bakanı’mız açıklamıştı. Ocak ayına kadar bu külfet bitecek demişti. Devletimiz çok büyük. Ocak ayına şurada ne kaldı. 3 lirayı sübvanse etmenizi bekliyoruz.”
“DESTEKLERİNİZ NEYSE AÇIKLAYIN”
Tire Süt Kooperatif Lideri Osman Öztürk de şunları söyledi:
“Tarım Bakanlığı, Hazine Bakanlığı’ndan bir defa kurtulun artık, lütfen. Sizin bir bütçeniz var. Bu bütçeniz üzerinden devlete ilişkin, yetiştiriciye ilişkin dayanaklarınız neyse açıklayın yetiştiricinin bir an evvel ayağa kalkması için. Geçen hafta süt fiyatlarını şu mu bu mu yapalım derken birden yem fiyatları üst üste artmaya başladı. Bunu önleyemedikten sonra süt isterse 15 lira olsun, ne fark eder. Hiçbir şeyin tahlilini alamayız. Burada kooperatiflerin, üreticilerin ayakta kalabilmesi için ortak bir kararla ortak bir fiyat olmalı. Evvelce Devlet Planlama Teşkilatı vardı. Bunu kaldırdılar. Gerekirse yılbaşında sütün fiyatı ne kadar 10 lira 9 lira 8 lira neyse. Devlet bunu belirleyecek, yıl içinde artış olursa üstünü devlet tamamlayacak. Bu kadar kolay.”
“BU KISIR DÖNGÜYÜ HEPİMİZ YAŞADIK”
Bademli Fidancılık Ziraî Kalkınma Kooperatif Lideri Selçuk Bilgi, “Bu sineması, kısır döngüyü hepimiz 5-6 sefer yaşadık. Yeniden bu türlü bir kısır döngü, sütler para etmeyecek yahut çok yüksek olacak” dedi.
“ÇOCUKLARI SÜTSÜZ BIRAKMAYALIM”
Üretici Mualla Akgün, “Bölgemizde 10 binin üzerinde hayvancılık tesisi var. Bu tesislerde bizim talebimiz; 1 kilo süt 3 kilo yem alabilecek pozisyona gelmelidir. Çocuklar sütsüz olmaz, çocukları sütsüz bırakmayalım” dedi.
Zeytinlik Ziraî Kalkınma Kooperatifi Ortağı Nazmiye Aynalı da “Artık çocuklarımızın, gençlerimizin süt içmesi, yoğurt yemesi için bu yem fiyatlarının önüne geçilmesi gerekiyor” diye konuştu.
“VATANDAŞ TENEKE TULUM PEYNİRİNİ YİYEMİYOR”
Gereli Köyü Ziraî Kalkınma Kooperatifi Lideri Mustafa Gerçek şunları kaydetti:
“Hem sütün toplanmasında hem üretiminde hem de satış noktasında tıpkı yerdeyiz. Hükümetin baktığı tarafından, tüketiciler tarafından bakmaya çalışıyoruz. Satış mağazası olan bir kooperatifiz. Gittikçe günlük cirolarımız düşmeye başladı. Vatandaş teneke tulum peynirini yiyememeye başladı. 80 milyonun 70 milyonu tüketici. Bunları düşüneceğiz derken 10 milyon bizleri, sabahın köründe, soğukta, sıcakta hayvan tesisinin içinde boğuşarak para kazanmaya çalışan köylüyü ve üreticiyi de göz gerisi etmemek gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“SON 20 YILDA UMUDUMUZU TÜKETTİLER”
Haliller Kooperatifi Lider Yardımcısı Hasan Özdemir de “Devlet tüketiciyi de üreticiyi de düşünmek mecburiyetinde. En azından devlet elini taşın altına koyup sübvansiyon yapsın” dedi.
Çiftçi Mehmet Kani, “Her gün artırım. Yeme artırım, mazota artırım, gübreye zam” diyerek maliyetlerin artışına dikkat çekerken; üretici Hasan Ersemerci de “Her şeye artırım geliyor. Bize artırım yok. Ezilen taşın altında daima biz oluyoruz” dedi.
Üretici Erdinç Türkön, “Bizim umudumuzu, her şeyimizi son 20 yılda tükettiler, aldılar” derken; fiyatların artmasını istemediklerini belirten Gülserin Palaska da “Tüketici de çok artırımlı yiyor. Ancak bizden çıkıyor 7,40 liraya sütümüz marketlerde 15-20 liraya. Daima çiftçiden gidiyor daima çiftçiden gidiyor” açıklamasında bulundu.
Kaymakçı Ziraî Kalkınma Kooperatif Lideri Raşit Tatlı ithalata farklı bir parantez açarken, “Niye Türk çiftçisinin yeri ekilmiyor da dayanak verilmiyor da Türk çiftçisi üretmiyor, dışarıdan mal alıyoruz? Bu türlü bir dünya yok” diyerek yansısını lisana getirdi.
“HERKES HAYVANINI KESTİRİYOR”
Üretici Gülgün Şeşen, “35 sene evvel herkes güler yüzle bakardı malına. Lakin artık yok. Herkes hayvanını kestiriyor” dedi.
Emenler Kalkınma Kooperatifi Lideri Zeynel Tufan, “Devletin çiftçinin elinden tutup bize takviye çıkması lazım. Yoksa hepimiz bırakacağız, dayanamayacağız” açıklamasında bulundu.
Saçlı Kooperatif Lideri Erol Aksu, “Saman 3 bin lirayı geçti. Mazot o denli devamlı yükseliyor. Aslında mazotu kaç paraya aldığımızı bilmiyoruz. Millet yerleri ekemez hale geldi” diye konuştu.
Üretici Yadigar Türkön, “Sütler ucuz, yemler, samanlar değerli. İşin içinden çıkamaz hale geldik” dedi.
Çiftçi Gülsüm Hacer de “Her gün artırım her gün artırım. Biz sanki bugün ne zamlanacak diyoruz?” derken: üretici Elif Şeşen ise, “İnekçiliği bırakmayı düşünüyoruz. İcar tutuyoruz, tarlamız yok. Her şey parayla. Saman, yem para. Süte artırım gelmiyor yeme artırım geliyor durmadan” yorumunu yaptı.