MUĞLA – Muğla’nın Milas ilçesindeki Karacahisar Köyü’nde ismini güçlü su kaynaklarından ‘Suçıkan’ bölgesi, sondaj faaliyetleri nedeniyle bugün susuzlukla baş başa kaldı. Bölgede birinci olarak Maden Tetkik ve Arama (MTA) tarafından 1970’li yıllarda sondaj çalışmalarına başlandı. Bölge halkının anlatımlarına nazaran 2014 yılında ise Yeniköy Termik Santrali’nin özelleştirilmesi sonrası işletmeyi alan YK Güç, maden işletmesine suyun tesirini bertaraf etmek için sahanın belirli noktalarından sondajlar yaparak, yüzeye yakın kömür üzerindeki suları yerin derinliklerine göndermeyi amaçladı. Yapılan süreç ise bugün bölge halkına kuraklık olarak geri döndü. Tekrar bölgede yaşanan kuraklığın sebeplerinden biri de, Bodrum’a su sağlamak için yapılan projeler ve sondaj faaliyetleriydi.
1970’Lİ YILLARDA 9 OVA KÖYÜNE SU SAĞLIYORDU
Bölgede Suçıkan’ın güçlü kaynaklarından çıkan sular, 1970’li yıllarda Milas’ın 9 ova köyüne içme suyu sağlıyordu. Tekrar kaynaktan gelen su Karacahisar ve Gökçeler köyü ortasındaki vadiden akarak, Hamzabey Deresini de besliyordu. Derenin geçtiği Çamovalı, Gökçeler, Ağaçlıhöyük ve Akyol ovalarında geçimini tarımcılık faaliyetleri ile sağlayan halk, yerlerini bu su kaynaklarından yararlanarak suluyordu. Bölgede 7 adet de tahıl değirmeni bulunurken, yaşanan kuraklık ile birlikte Gökçeler deresi, Gocadere, Hamzabey deresi sadece kış aylarında yağmur sularını taşıyan bir dereye dönüştü. Yeniden çeşitli su canlılarına, bitkilere sahip dere yatağındaki canlı ömrü da çabucak hemen yok oldu.
‘TARİHİ SU KAYNAKLARIMIZ YOK OLDU’
Yaşanan kuraklıkla ilgili Gazeteduvar’a konuşan Karacahisar Muhtarı Şefik Musluk, “Suçıkan yatağındaki tarihi suyumuz yok oldu. Santralin vurmuş olduğu sondajlardan ötürü tarihi su kaynaklarımız kesildi. Dere yatağını kuruttular. Bu bölge yıllardır sulak bir bölgedir. Evvelce çalışan 7 adet değirmen mevcutttu. Hem içme suyu hedefli hem de sulama hedefli kullanıyorduk. Sulama maksatlı olarak ise öbür köyler ağır olarak yararlanıyorlardı. Civar köylerin de içme suyu bizden gidiyor. Karacahisar, Pınararası, Çiftlik, Hayıtlı ve İkizköy’ün yarısının suyu da buradan gidiyordu. Su alanımız yok olunca sondaj vurdurup su çıkarmak durumunda kaldık” dedi.
Vadiden artık su akmıyor. ‘HAYATIMIN HİÇBİR PERİYODUNDA BU DERE YATAĞININ KURUDUĞUNU GÖRMEDİM’
Bir çok mevzuda mağdur olduklarını söyleyen Musluk, bölgedeki canlı hayatının da ziyan gördüğünü belirtti. Musluk, “Bizler bu bahiste çok mağdur olduk. Yıllarca akan tarihi suyu yok ettiler. Bölgede kurbağa, kaplumbağa, balık, yılan bir çok canlıya konut sahipliği yapıyordu. Bu canlıların hepsi yok oldu. Ben buranın yerlisiyim ve 55 yaşındayım. Hayatımın hiçbir devrinde bu dere yatağının kuruduğunu görmedim. Lakin sonunda bu da başımıza geldi. Bunu da gördük. Zeytincilik, tarım, hayvancılık yapıyoruz. Haliyle bunlar da bitti” sözlerini kullandı.
‘NE YAPARLARSA YAPSINLAR ARTIK GERİ GETİREMEZLER’
Yaşanan kuraklıkla ilgili yetkililere müracaat yaptıklarını fakat bir karşılık göremediklerini de söyleyen Musluk, yansılar üzerine TKİ’den arandıklarını ve kuraklığın sondajla ilgisi olmadığının söylendiğini aktardı. Duruma reaksiyon gösteren Musluk, yaşananları şöyle anlattı:
“Yetkililere müracaatta bulunduk. Hiçbir yetkili ilgilenmedi. Yansılar artınca TKİ’den aradılar. Sondajdan ötürü kesilmediğini, tabiatın istikrarı bozulduğu için kesildiğini söylediler. Bunları bize anlatmasınlar. Görünen köy kılavuz istemez. Onların vurduğu sondajdan ötürü bizim sularımız kesildi. Ne yaparlarsa yapsınlar artık bu dereyi geri getiremezler. Elektriğe gereksinim olabilir. Santrale de gereksinim olabilir. Fakat bizim de suya muhtaçlığımız var. Buradaki hayvanların tabiatın suya gereksinimi var. Haydi suyumuzu geri getirebiliyorlarsa getirsinler bakalım. Bu türlü bir şey mümkün değil.”
‘ŞU ANDA BURASI ÇÖLE DÖNDÜ’
Gökçeler Mahallesi Muhtarı Hüseyin Pırnaz da, 4-5 yıldan bu yana kuraklığın artarak devam ettiğini söz ederek, “Kuraklık var. Derede şu an hiçbirşey yok. Evvelce yaz aylarında tekrar kuraklık oluyordu. Fakat Mart Nisan aylarına kadar dere akıyordu. Şu anda kış bitti mi iş bitiyor. Kışın yağmur sularını taşıyor. Bu durumun bu türlü olmasının nedenlerinden biri turizme daha çok ehemmiyet verilmesi. Suçıkan bölgesinde 20-25 tane kuyu açtılar. Bodrum’a giden su buradan gidiyor. Bu kaynakları kuruttu. Termik santral için de derine sondaj yapıldı. Suyu büsbütün aşağı verdiler. Su büsbütün gitti. Şu anda burası çöle döndü” bilgisini verdi.
Bölgenin geçim kaynağının tarımcılık faaliyetleri olduğunu da söyleyen Pırnaz, açtıkları kuyulardan su çıkarmanın da artan elektrik fiyatları nedeniyle neredeyse imkansız hale geldiğini lisana getirdi ve ekledi: “Buranın geçim kaynağı genel olarak tarım. Ekseriyetle su için kuyu kazıyoruz. Lakin elektrik fiyatları aldı başını gitti. Bir hafta aralıksız motoru çalıştırınca 6-7 bin lira elektrik faturası geliyor. Kuraklık nedeniyle dere uzunluğunda kavak ağaçları falan da kurudu. 4-5 yıldan beri bu bu türlü devam ediyor.”