Lübnan’dan başlayan, Suriye sonunu aşarak Türkiye’ye ulaşan ve zıt akmasıyla bilinen Asi Nehri’nde yıllardır uğraşı verilen su sümbülleri, Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nce BM Kalkınma Programı (UNDP) ile iş birliği içinde yürütülen ‘Denizel İstilacı Yabancı Tipler Projesi’ (MARIAS) kapsamında masaya yatırıldı.
Suda yetişerek gelişen, suyun oksijen ve ışık almasını engellemesiyle balıklar ile başka su canlılarının vefatına neden olduğu belirlenen, ‘istilacı’ olarak nitelendirilen su sümbülleri, hasat teşviki ve iktisada kazandırılması için değerlendirildi.
2 günlük çalışma ve araştırmaların akabinde dünyanın en makûs sucul otu olarak bilinen su sümbülü ile ilgili ihtarda bulunan İSTE Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cemal Turan, bu otun yayılımının büyük tehlike arz ettiğini söyledi.
‘DENİZ KAPLUMBAĞALARINI TEHDİT EDİYOR’
Su sümbülünün 12 yıldır Asi Nehri’nde bulunan istilacı cins olduğunu anlatan Turan, şöyle konuştu:
“Su sümbülü, büyük felaketlere yol açan bir tiptir. Bu tıp, hem tatlı suyun kalitesini bozmakta hem de ırmağın içerisinde bulunan birçok biyoçeşitliliği yok etme seviyesine kadar gelebilmektedir.
Balık ve birçok canlının vefatına sebep olmasının yanı sıra yağmur yağdığında akıntıyla sürüklenip denize ulaşmakta ve dalgalarla birlikte kıyı şeridine vurarak burada jenerasyonu tehdit altında olan deniz kaplumbağalarının yumurtlama alanlarını kaplamaktadır.
Sahildeki yumurtanda çıkan o deniz kaplumbağalarının denize ulaşmasını engellemekte hatta onların vefatına sebep olmaktadır. Bu cinsle çaba etmemiz gerekiyor. Bunun bir biçimde yok edilmesi yahut azaltılması gerekiyor.”
“BİYOLOJİK KAYIP ÇOK BÜYÜK”
Yayılımına mani olunması konusuna dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapan Turan, “Ekonomiye dönüştürürken, su sümbülün yayılımı artan bir ot haline dönüşmemesi gerekiyor. İktisada dönüştürürken bunun yayılımını da teşvik etmiş oluruz. Bunun yayılımını sağladığımız vakit Asi Irmağının sorunu; tahminen Ceyhan, Seyhan yahut Aksu üzere birçok ırmağın sorunu, ilin sorunu, ilçenin sorununa dönüşebilir. Aslında burada oluşturduğu ekonomik ve biyolojik kayıp çok büyük. Biraz ekonomik gelir gelecek diye öteki vilayetlere de yayılması Türkiye genelinde ulusal gelir manasında milyon dolarlık, milyar dolarlık büyük kayba da sebep olabilir. Bu mevzuda hassas olmamız gerekiyor. Yayılımı ile ilgili şuurlu olmamız gerekiyor” diye konuştu.
Amaçlarının istilacı yabancı cinslerle çaba ederek deniz ekosisteminin güçlendirilmesini ve korunmasını sağlamak olduğunu kaydeden Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Denizel İstilacı Yabancı Cinsler Projesi Yöneticisi Mehmet Gölge, proje kapsamında idare planı hazırladıklarını ve çaba için nelerin yapılabileceğini tartıştıklarını belirtti. (DHA)