Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarına nazaran ülkemizin %85’i internet kullanırken, %81’i de toplumsal medyada faal olarak yer alıyor ve günde 3 saatini bu platformlarda geçiriyor. Bağlantı Profesyoneli ve Eğitmen Gamze Nurluoğlu ise toplumsal medya kullanıcılarının %5,7’sinin 17 yaş altındaki gençlerden oluştuğuna dikkat çekiyor. Bu noktada dijital ebeveynlik kavramına değinen Nurluoğlu, yetişkinlerin çocuklara ziyan verebilecek toplumsal medya paylaşımlarını kıymetlendirdi.
Ailelerdeki dijitalleşme akımı, çocukları için riskler doğurabiliyor. Bilhassa gelişme çağındaki çocukları etkileyen bu faktörlere karşı ebeveynlere çeşitli sorumluluklar düşüyor. Çocukları dijital dünyanın siber zorbalık üzere olumsuzluklarından korumak için dijital kullanımını denetim altında tutmanın yanı sıra ebeveynlerin de şuurlu birer kullanıcıya dönüşmesi gerekiyor.
“SOSYAL MEDYADA ÇOCUKLAR İSMİNE PAYLAŞIM YAPILMAMALI”
Birçok insan, toplumsal medyada özel hayatından fotoğraf, görüntü ve pozisyon paylaşırken, çocukları hakkında çeşitli bilgilere yer veriyor. Fakat çocuklar hakkında paylaşım yaparken daha çok dikkat etmek gerekiyor. Zira çocukların okul-kreş üzere bilgilerini açık bir formda belirtmek ve onların fotoğraflarını paylaşmak, çocuklar ismine dijital ayak izi oluşturulmasına yol açıyor. Çocuğun dijitaldeki kimliği, haberi olmadan başlatıldığı için kişi yaş aldıkça bunu yönetmek zorlaşıyor. Öte yandan güvenlik tehditleri yaratabiliyor ve siber zorbalıkla birlikte ruhsal açıdan oluşabilecek sıkıntıları tetikleyebiliyor.
SOSYAL MEDYANIN YENİ SORUNU: SHARENTING
Sharenting, ailelerin 18 yaşından küçük çocuklarına ilişkin bilgi ya da görselleri toplumsal medyada istekleri olmaksızın paylaşmaları, bunu alışkanlık haline getirmeleri ve onlar ismine hesap açmaları olarak tanımlanıyor. Bu davranış modeli de çocukların ileriki yaşlarda dijitaldeki kimliğini şekillendirmesine pürüz olan sıkıntılar ortasında yer alıyor. Hasebiyle ebeveynlerin çocuklarını toplumsal medyada etkileşim aracı olarak kullanmamaları kritik bir değer taşıyor.
“DİJİTAL EBEVEYNLER BASKICI DENETİM DÜZENEĞİ OLUŞTURMAZ”
Dijital ebeveynlik, çocukların toplumsal, duygusal, ruhsal, zihinsel ve fizikî gelişimlerini dijital dünyanın olumsuzluklarından uzak tutarak sürdürebilmelerini sağlamak biçiminde açıklanıyor. Başarılı bir dijital ebeveyn olmanın yolu ise dijital okuryazarlık kazanmaktan geçiyor. Buna nazaran çocuklarına dijital dünyada rol model olan dijital ebeveynler; yasaklar koymaz yahut baskıcı denetim düzeneği oluşturmaz. Bunun yerine çocuğu teknolojik araçlarla denetler, bilinçlendirir, risklerden korur.
Peki, ebeveynler çocuklarını dijital dünyanın olumsuzluklarından nasıl koruyabilir?
-Dijital dünyanın ziyanlarını engelleyip yararlarına odaklanmalı,
-Telefon kullanımı yaş kümesine nazaran şekillenmeli,
-Çocuk, ebeveynin telefonunda her uygulamaya erişememeli,
-Video platformlarında çocuklara özel modlar devreye alınmalı,
-Çocuk ferdi telefonuna geçtiğinde ebeveyn kontrolleri faal edilmeli,
-Çocuk toplumsal medya kullanmaya başladığında riskler ve makûs niyetli şahıslar hakkında bilinçlendirilmeli,
-Yabancı lisan öğrenebilecekleri, marifetlerini geliştirebilecekleri uygulamalara yönlendirmeli,
-Çocukların hangi uygulamayı ne hedefle kullandığına odaklanmalı.