Yapay zeka teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte gerçek dışı fotoğraf ve görüntüler dezenformasyona neden oluyor. Geçtiğimiz günlerde eski ABD Lideri Donald Trump’ın, 2016’da seçim kampanyası sırasında Story Daniels’a ‘sus payı’ vermesiyle ilgili dava nedeniyle bu bahis tekrar gündeme geldi. Trump’ın geçtiğimiz salı günü tutuklanacağını duyurması üzerine, yapay zeka ile oluşturulmuş tutuklama fotoğrafları ortalığı ayağa kaldırdı. Uzmanlar, ‘deepfake’ ile üretilen görsellerin bilhassa toplumsal medyada viral olmasıyla oluşan kaosa karşı dikkatli olunması gerektiğine işaret etti. Deepfake, mevcut imaj yahut görüntüde yer alan bir kişinin, yapay zeka ile bir öbür kişinin manzarası ile değiştirilmesine deniyor.
Oğuzhan Saruhan.
Dijital Medya Uzmanı Oğuzhan Saruhan, yapay zeka fotoğrafların yüzlerce fotoğrafın bir ortaya getirilmesiyle oluşturulduğunu söz etti. Saruhan, “Bu fotoğrafların gerçek olup olmadığını ayırt etmek için paylaşmadan evvel kullanıcılara çok iş düşüyor. Artık bir dedektif edasıyla araştırma yapmamız gerekiyor. Yapay zekanın ürettiği görsellerde asıl ayrıntılarında kimi anormallikler var. Birinci bakışta bunları göremeyebiliriz fakat ayrıntılara baktığımızda bunlar gözümüze çarpar. Asimetrik birtakım duruşlar, perspektifte meşakkat, boyut, pozisyon, art plan, uyumsuz gözler bu fotoğrafları ele verebilir.” dedi.
Detaylı olarak incelendiğinde fotoğrafın gerçek olup olmadığının anlaşılacağını söyleyen Saruhan, “Donald Trump’ın gündem olan fotoğraflarına yeterlice bakarsak gariplikler olduğunu görebiliriz. Mesela, silah tuttuğu bir görselde altı tane parmağı gözüküyor. Kalem tuttuğu bir görselde de kalemin olağan bir tutuş olmadığı görülüyor. Hapishane içinde oturduğu bir öbür fotoğrafta ise yüzü bulanık ve deforme olmuş. Polisler tarafından tutuklandığı bir görselde de iki eli birbirinden farklı” diye konuştu.
Bu fotoğrafları ayırt etmenin başka yolunun de ‘meta’ bilgilerine bakmak olduğunu söyleyen Saruhan şöyle devam etti: “Fotoğraf makinesi ya da telefonlarla çektiğimiz fotoğraflarda hangi aygıtla, hangi ayarlarla, saat kaçta, hangi pozisyonda, hangi tarihte, teknik olarak hangi kamera ayarlarıyla çekildiği üzere datalar oluyor. Yapay zeka ile üretilen fotoğraflarda bu bilgiler bulunmadığı için, birtakım uygulamalar sayesinde bu görselleri aratarak fotoğrafların gerçek olup olmadığını öğrenebiliriz.”