Basın ve toplumsal medyaya yeni yaptırımlar getiren düzenlemenin görüşmeleri, TBMM Adalet Komisyonu’nda sürüyor. Bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezası öngörülen ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ kabahatinin yer aldığı 29. husus kabul edildi.
Madde üzerinde konuşan Yargıtay 8. Ceza Dairesi üyesi İhsan Baştürk, “Yargı erki tarafından uygulanmasında değerli tartışmalar çıkabileceğini varsayım etmek hiç de güç değildir. ‘Kamu barışını bozmaya elverişli formda yayılması’ ögesinin belirlenmesi de başka bir zahmet olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.
AKP ve MHP’nin 26 Mayıs’ta TBMM Başkanlığı’na sunduğu, basın kartı verilmesi ve iptaline ait düzenlemelerin yanı sıra ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ kabahatinin yaratıldığı 40 unsurluk Basın Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 29. unsuru kabul edildi. MHP’li Feti Yıldız, İhsan Baştürk için “Suç ideolojisi yaptı” derken AKP’li Ahmet Özdemir, “Afaki içi boş değerlendirme” dedi. CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, kelam verilmediği için kurulu terk etti.
Muhalefet milletvekilleri, 29. unsurun teklif metninden çıkarılması için görüşmelere katıldı
‘Dezenformasyonla mücadele’ savıyla hazırlanan teklifin en çok tartışılan “halk ortasında dehşet ve panik yaratmak hedefiyle kamu barışını bozma” üzere münasebetlerle ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ biçiminde yeni bir cürüm tanımlaması yapılan 29. husus üzerindeki görüşmeler başlayınca kurul üyesi dışındaki milletvekilleri de komiteye katıldı. Muhalefet milletvekilleri, hususun teklif metninden çıkarılması için konuşmalar yaptı.
Yargıtay temsilcisi Baştürk: Bu hata yüzde 99 basın yoluyla işlenebilir
Milletvekillerini konuşmasının ardından Yargıtay 8. Ceza Dairesi üyesi İhsan Baştürk kelam aldı. Baştürk, hangi fiilin cürüm olarak tanımlandığının açık ve net, hiçbir tereddüde imkân bırakmayacak biçimde belirlenmesinin türel kıymetine vurgu yaptı. Baştürk, bu hatanın yüzde 99 basın yoluyla işlenebileceğini ve bu cürmün basın yoluyla yapılmasının ağırlaştırıcı neden sayılmasının kanun yapma tekniği açısından problem yaratacağını belirterek şöyle devam etti:
“Gerek Türk Ceza Kanunu’na gerek özel ceza kanunlarımıza baktığımızda; Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ve iptale münasebet olarak en sık başvurulan unsurlardan birisi bellilik unsurudur. ‘Ülkenin iç ve dış güvenliği’ kavramı, ‘kamu barışını bozma’ kavramı… Bunların içeriğinin belirlenmesinin yargı erki tarafından uygulanmasında kıymetli tartışmalar çıkabileceğini kestirim etmek hiç de güç değildir. ‘Ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sağlığı’ ile ilgili bilginin ne olduğunun belirlenmesi epeyce zahmet arz edecektir. Ardından bu bilginin ne olduğu belirlense bile ‘kamu barışını bozmaya elverişli biçimde yayılması’ ögesinin belirlenmesi de başka bir zahmet olarak karşımıza çıkmaktadır. Başka taraftan teklif metninde yer alan ‘alenen yayma’ sözünün ne olduğunun belirlenmesi, uygulamada zahmet doğurabilecek nitelikte gözüküyor.”
Tuncay Özkan Komitesi terketti
Yargıtay temsilcisinin konuşmasının akabinde teklif sahipleri MHP’li Feti Yıldız ile AKP’li Ahmet Özdemir kelam aldı. Feti Yıldız, İhsan Baştürk için “Suç ideolojisi yaptı” tabirini kullandı. Ahmet Özdemir, “Boş öykü anlattın. Dört tane ana öge var. Bir tanesi bile eksik olsa bu hata işlenemez. Afaki içi boş kıymetlendirme. Bu değerlendirmeyi kabul etmiyorum” dedi.
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, teklif sahiplerinin sarf ettiği kelamlara reaksiyon gösterdi. Bu sırada Adalet Kurulu Lideri Abdullah Güler, Tuncay Özkan’a kelam vermediğini söyledi. Özkan, “Özgürlük ortamını konuşuyoruz. Yap sen tek başına. Katılmıyorum hiçbirine. Yargıtay’da uygulamayı yapacak olanı sustur, gazeteciyi sustur. Buyur sen konuş” dedi. Özkan, Adalet Komisyonu’na terk etti.
Maddede rötuş yapıldı
AKP’nin sunduğu önergeyle unsurdaki hatada ve cezada değişikliğe gidilmeden cezayı artıran ibarede rötuş yapıldı. “Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, üstteki fıkraya nazaran verilen ceza yarı oranında artırılır” ibaresi “Failin, hatası gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, üstteki fıkraya nazaran verilen ceza yarı oranında artırılır” olarak değiştirildi.
Görüşmelerde konuşan milletvekilleri ve yansıları ise şu formda oldu:
“Sansür işin tek kısmı değil. Otosansür de öteki bir noktası haline gelecek”
CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre:
“Temel hak ve özgürlüklerin korunmasıyla kamu sisteminin korunması ortasında istikrar aranır. Birebir oranda hak ve özgürlüklerin korunmasının önünün açık olması gerekir. ‘Türkiye’de yargı ülkü nizamda ve AKP iktidarı devrinde bu hale geldi’ argümanında değilim lakin yargının siyasallaşması daima tartışma konusuydu. Son devirde yargının araçsallaştığı periyoda geldik. Bu gazeteciler ya da vatandaş ortasında iktidarı destekleyen ya da desteklemeyen olarak baktığımızda, hukukun eşit uygulanmadığı ortadadır. Bu hususta ‘bir düzenleme olur mu bakacağız’ üzere açıklamaların da bir yere oturmadığını görüyorum. Ben, değişiklik yapıldığına pek şahit olmadım. Sansür işin tek kısmı değil. Otosansür de öbür bir noktası haline gelecek. Paylaşım yapmaktan çekineceği ortam olacak.”
“Bu özgüvensiz yasama biçimini yanlışsız bulmuyoruz”
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel:
“29. husus bu teklifin can damarı. 29. unsur olmasa tahminen bu teklif olmaz. Artık Fahrettin Altun’un gazeteci saydıklarından geri kalanların mesleklerini yapabilecekleri imkân bırakmamaktadır. Dezenformasyona uğramak feci bir şey. Halkı aldatıcı bilgiyi yayma hatası… Recep Tayyip Erdoğan, artık ‘Cami yaktılar’ demeye başladı. Üstü çıplak deri eldivenli bilmem neler. Hem de infiale sürüklemek… Sayın Erdoğan’a da -yüzde 50’de artıracaksınız- kaynağını açıklamayacak. Merhum anneannemin dediği, ‘ayarını bozduğun kantar gelir seni tartar’… Bu kanundan gazeteciler yargılanacak mı, yargılanmayacak mı? Sayın Fethi Yıldız, ‘Yargılanmayacak’ diyor. Siz, gazetecilere ‘Bundan size bir şey olmaz’ diyormuşsunuz. Bu konudan bal üzere gazeteci yargılanacak. Siz, ‘Türkiye’de haber yaptığı için yargılanan yok, o kişi halkı aldatıcı bilgiyi yaydığı için yargılanıyor’ diyeceksiniz. Ya casus ya terörist. Ne görürseniz. Karşı taraftaki herkesi bir şeyle itham ediyorsunuz. Siz vatansever, karşı vatan haini. Dezenformasyon kanunu lazım, ‘illallah’ dedik. Siz bir ise biz beş rahatsız oluyoruz. Lakin bunu gazetecilik mesleğini etkilemeyecek, gençleri sansürlemeyecek, özgür basını zora sokmayacak halde düzenlemek lazım. Dedik ki basın meslek örgütleriyle yuvarlak masa yaparız, biz de katkı sağlarız, sonra maddeyi geçiririz… Fahrettin Altun, pergole yaptırmış. Yapıldığı hakikat. Gazeteciler çatır çatır yargılanıyor. Pergole yapan değil haberini yapan ceza alıyor… Bakandan ayar yiyen, Fahrettin Altun’dan ayar yiyen Meclis. Bu kabul edilebilir değil. Ne askeri vesayet ne bakanların vesayeti. Reddetmek lazım. Bu lafı bana bırakmanız bana yakışmaz. Fahrettin Altun’a biri haddini bildirse hudutlarını bilmeyecek mi? Bu özgüvensiz yasama biçimini hakikat bulmuyoruz. Muğlak tabirlere sığınmayın. Muğlak tabirler, yargı vesayeti getirir. ‘Nasıl olsa periyot bizim devrimiz’ diye yapılmış maddelerden yarar görmeyeceksiniz. Yarın iktidar değiştiğinde ‘biz de bu taraftan olalım.’ Vallahi bizim taraf dolu. ‘Gazetecilikten değil dezenformasyondan attık içeriye, bir birey olarak’ diyeceğinize de görüyoruz.”