Duygu Erdoğan – Türkiye’nin en büyük toplumsal konut projesi olan ve birinci etabında 81 vilayette 250 bin toplumsal konut, 100 bin altyapılı konut yeri, 10 bin iş yerinin vatandaşlara sunulduğu projeye çok ağır müracaat yapılıyor. Dün birinci müracaatların alınmaya başlandığı e-devlet sistemi sık sık tıkanırken, Halk Bankası ile Ziraat Bankası şubeleri adeta dolup taştı.
Dün saat 23.00 prestijiyle alınan müracaat sayısı 865 bini buldu. Bu kapsamda müracaat sürecine ait merak edilenleri yanıtlamak ismine hem e-devlet ve bankadan müracaat kademelerini gerçekleştirerek süreci yakından takip ettik…
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Murat Kurum, ‘İlk Meskenim Birinci İş Yerim’ isimli dev toplumsal konut projesine ait ayrıntıları dün İstanbul’da yaptığı toplantıda basın mensupları ile paylaştı. Bakan Kurum, “Açıkladığımız andan beri telefonlarımız susmadı. 81 vilayet ve 600 ilçede proje büyük heyecan oluşturdu” dedi.
‘İlk Konutum, Birinci İş Yerim’ projesiyle dar gelirli vatandaşlar için Türkiye’nin en büyük toplumsal konut projesi hayata geçiriliyor. Devam edecek bir yapıda hayata geçirilen projede birinci etapta 81 vilayette 250 bin konut inşa edilecek, 100 bin altyapılı konut yeri satışa sunulacak, 10 bin iş yeri ile vatandaşlara kendi işini kurma imkanı sunulacak.
Sosyal konut geliştirme tarihinde birinci kez gençlere farklı kontenjan uygulanacak projede ayrıyeten emekliler, şehit yakınları/gaziler ve engelliler için de kontenjan ayrımı devam edecek. Gençler ve emeklilere yüzde 20’şer; şehit yakınları/gaziler ve engelliler için ise yüzde 5’er kota ayrıldı. Birinci müracaatlar dün prestijiyle alınırken, 31 Ekim’e kadar süreç devam edecek.
En yüksek taksit 3.500 lira
608 bin lira fiyata sahip 2+1 konutlar, aylık 2 bin 280 liradan başlayan taksitlerle ve 240 ay vadeyle satılacak. 2+1 daireler 75 ile 105 metrekare ortasında değişiyor. 2+1’lerde vilayetlere nazaran değişmekle birlikte en yüksek fiyat 770 bin lira. 105 metrekarelik 3+1 dairelerin fiyatı ise tekrar vilayetlere, şerefiyesine nazaran değişmekle birlikte 850 bin lira ile 950 bin lira ortası olacak. Taksitler 3 bin 187 liradan başlıyor, İstanbul’da yaşayan vatandaşlar 3 bin 500 lira taksitle bu meskenlere erişebiliyor.
Başvuru nasıl yapılıyor?
1 – E-devlet ekranından müracaat süreci: Öncelikle TOKİ sitesinden yapılmak istenen süreçler dahil olmak üzere sistem sizi e-devlet üzerine yönlendiriyor.
TC kimlik numarası ve şifreniz ile giriş yaptığınız e-devlet ekranının ana sayfasında ‘TOKİ konut başvurusu’ sekmesi ‘İlk Konutum Birinci İş Yerim’ toplumsal konut müracaatına çabucak geçebiliyorsunuz. Burada öncelikle ‘şartları taşıyorsanız müracaat yapın’ halinde bir ön yazı ile karşılaşıyorsunuz. Bu aşamada bazı anlarda site çok daha uygun, birtakım anlarda ise çok daha ağır olabiliyor. Burada öncelikle vilayet seçimi yapmanız gerekiyor.
İstanbul seçimimizde karşımıza Arnavutköy, Çatalca, Selimiye ve Tuzla projeleri çıktı. Ayrıyeten projedeki konut büyüklükleri de belirtiliyor.
Arnavutköy’ü seçerek müracaata devam ediyoruz. Burada karşınıza bir bilgilendirme metni çıkıyor. Müracaat kurallarının net formda ele alındığı evrakta yazanları şayet kaideleri yerine getiriyorsanız kabul etmeniz isteniyor. Kabul edip ilerlediğimizde tüm bilgilerinizin yani mevcut ikamet ve nüfus bilgilerinin görüntülendiği bir ekran geliyor.
Buradan devam et butonuyla müracaata devam ediyoruz.
Bu kademede ise emekli, genç, şehit yakını/gazi ve engelli kontenjanlarından birine dahil iseniz seçmeniz, ya da direkt müracaata devam etmeniz isteniyor. Müracaattan sonra Halk Bankası tarafından isminize açılacak ve SMS ile size bildirilecek olan hesaba deva eden 1 iş günü içinde 500 lira ödeme yapmanız gerekiyor. Son olarak müracaatınız kaydediliyor ve kıymetlendirilmek üzere sürece alındığı belirtiliyor.
2 – Bankada nasıl ilerliyor? Banka şubelerinden müracaat sürecini de yaptık. Öncelikle kayıtlı olduğunuz ilin banka şubelerinden müracaat yapabiliyorsunuz. Buna nazaran, ağır bir müracaat sırasının olduğu banka şubelerinde sıraya girenlere çoklukla sıra alma ekranı önünde güvenlikler tarafından kontrat metinleri dağıtılıyor. Bu metinlerde kurallara uyduğunuzun belgelenmesi gerekiyor. Sıranız geldiğinde evrakınızı teslim edip, 500 liralık müracaat fiyatını yatırdıktan sonra müracaatınız sisteme alınıyor.
TC kimlik numarası çözümü
E-devlet üzerinden müracaat yapmak isteyenler için yoğunluk oluşmaması ismine TC kimlik numarası son hanesine nazaran bir müracaat sistemi de işliyor. TC kimlik numarası sonu 0 olanlar dünden itibaren, 2 olanlar bugünden itibaren, 4 olanlar cuma gün, 6 olanlar cumartesi günü, 8 olanlar ise pazar gününden itibaren başvurabiliyor. 19 Eylül prestijiyle ise sınırlama olmayacak.
Borç bitmeden satılmaz lakin kiraya verilebilir
Kampanya ile ilgili birtakım merak edilen soruların karşılıkları şöyle:
Hane içinde kimler başvurabilir?
Hane geliri aile geliri olarak eşler / anne-baba geliri olarak hesaplanıyor. Konutta 18 yaşının üzerindeki genç farklı bir birey olarak bedellendiriliyor. Tek başına koşulları karşılayan hane içindeki gençler de farklı müracaat hakkına sahip. Yani anne baba geliri 18 bin lirayı aşsa bile, 18 yaşının üzerindeki çocuklarının geliri 16-18 bin liranın altında ise kendi ismine müracaat yapabilir.
Başvurular hangi vilayetlere olabilir?
Kişilerin müracaat yapacakları vilayette bir yıl ikamet kuralı var. Bunun dışında ise nüfusa kayıtlı oldukları vilayetlere yani memleketlerine de müracaat yapabilecekler.
Aileden pay ya da tarla sahibi olanlar başvurabilir mi?
Evet, bu şahısların de başvurusu alınacak. Tek koşul üzerine konut, arsa ve iş yeri tapusu olmamalı.
Sonradan TC vatandaşı olanların başvurusu alınacak mı?
TC vatandaşı olan herkes başvurabiliyor. Vatandaşlık için gayrimenkul alım koşulu 250 bin dolar iken 400 bin dolara çıkarılmıştı. Yani genel olarak bu etapta vatandaş olanlar konutu olduğu için koşulları karşılamıyor. Lakin istisnalar da olabilir.
Evlerin satışı ve kiralaması yapılabilecek mi?
Borcu bitmeden konutlar devredilemeyecek, satılamayacak. Kiralamada ise sorun yok. Hak sahibi yaşadığı yerin kirasını ödemek için aldığı toplumsal konutu kullanabilir.
Yapım ihalesi ve kuralar için süreç ne vakit işleyecek?
Konutların iki yılda teslimi öngörülüyor. Birinci temel ekimde atılacak. Kura çekimlerinin 2023 birinci çeyreğe kadar tamamlanması hedefleniyor.
Yurt dışında yaşayan Türkler nasıl müracaat yapabilir?
Gelir kaidesini taşıyan yurt dışında yaşayan Türkler de memleketleri için müracaat yapabilir. Bu durumda yaşadıkları yerdeki gelirleri tespit edilecek.
Konut taksit ödemeleri ve artırım oranı nasıl belirlenecek?
Konutların inşaatının başladıktan sonra kontrat kademesine getirilmesi yani 12 aylık mühlet akabinde taksit ödemelerinin başlanacağı hesaplanıyor. Taksitlerin yıllık artışları ise memur maaş artışlarına nazaran yapılıyor.
Memur maaşlarının fazla artışı olduğu vakitlerde nasıl bir yol izleniyor?
Devlet burada devreye girerek oran belirliyor. Örneğin bu yıl memur maaş artışı toplamda yüzde 80 olduğu belirtilirken, buna karşılık TOKİ ödemelerinde toplam artırım oranının yüzde 25’de tutulduğu tabir edildi.
Devlet konut fiyatlarının ne kadarını sübvanse ediyor?
En az yüzde 40 olmak üzere projede devlet sübvansiyonu sağlandı. Birinci etap maliyeti 422 milyar lira olan projede devletin 177 milyar liranın üzerinde sübvanse edeceği belirtildi.
Yüzde 10 peşinat ödemesi için kamu bankaları takviye sunacak mı?
Daha evvel kamu bankalarının TOKİ’den mesken alanlara peşinat ödemelerinde imkanlar oluşturduğu belirtilirken, yeniden tüketici kredisi üzere sistemlerle takviyeler verilecek.
Süreç ne kadar şeffaf ilerleyecek?
Yapım ihaleleri ihale kanunu ile takip edilirken, kura çekimleri ise noter huzurunda vatandaşın iştiraki ile yapılıyor. Ayrıyeten bugüne kadar TOKİ’nin rastgele bir ihale ve kura çekiminde meşakkatler oluşmadığı belirtilirken, Sayıştay kontrolünün daima üzerinde olduğu bir sistemin işletildiği lisana getirildi.
Daha evvel konutunu satanların başvurusu alınır mı?
Gelir beyanı, müracaat tarihi prestijiyle dikkate alınıyor. Yani bundan bir mühlet evvel konutunu satan kişinin de hakkı var.
Konutların yasal olmayan biçimde beyan ve emlakçı tarafından istismarı önüne nasıl geçilecek?
Sistemler öncelikle maaş ve tapu beyanlarına nazaran kişinin başvurusunu ya kabul ediyor, ya da reddediyor. Lakin bir istismar tespit edilirse konuta el konulacak ve ödemeler geri verilmeyecek.
Arsalar için süreç nasıl işliyor?
Arsalar üzerinde iki yıl içinde konut imal mühleti olacak. Altyapıdan kaynaklı uzama olursa süreç de uzayacak.
En çok sorulan sorulara cevap
TOKİ’nin toplumsal medya hesapları ve telefonlardan aldığı etkileşimlerde en çok sorulan soruların cevapları şöyle:
Başvuru bedeli: Konut ve hazır emlak için 500 lira, iş yerleri için ise 2 bin lira.
Yaş kaidesi: 18 yaş üzerinde koşulları karşılayan her vatandaş müracaat yapabiliyor.
Gelir kuralı: İstanbul için aylık hane halkı gelirinin en fazla net 18 bin lira, yurt genelinde 16 bin lira olmalı.
Hangi vilayetlerde proje var: 81 vilayet ve 600 ilçede konut projesi var. Müracaatlar 1 yıl ikamet kaidesi ile yaşanılan kente ya da nüfusa kayıtlı ile olabilir.
Teslimat: Konutların 2 yıl sonra tamamlanması bekleniyor.
Peşinat bedeli: Yüzde 10 peşinat koşulu var. En az 60 bin lira olmak üzere 85 bin liraya kadar konut tipi ve kente nazaran değişiyor.
Metrekare bilgileri: 2+1 konutlar 75-105 metrekare ortasında, 3+1 konutlar ise 105 metrekare olacak.
Arsa ve dükkan satışları: Başvuralar 10 Ekim – 7 Kasım ortasında başlayacak.
Taksitler sabit mi, nasıl artıyor: Taksitler genel TOKİ ödemelerinde olduğu üzere 6 ayda bir yapılan memur maaş artış oranına endeksli.
Başvuru kanalları: Konutlar için e-devlet ve Halkbank ile Ziraat Bankası şubeleri.