Dar gelirli vatandaş, kira öder üzere konut ya da işyeri sahibi olacak. İsteyen de altyapısı hazır arsa alıp konutunu kendi yaptıracak. Toplam yatırım bedeli 900 milyar TL olan dev projede konutlar için müracaat süreci 14 Eylül’de başladı. Arsa ve işyeri için de 10 Ekim’de başlayacak.
Bu süreçte vatandaşın aklında birçok soru var. Hürriyet’ten Gülistan Alagöz’ün haberine nazaran hem müracaat süreci hem de sonrasına dair tüm merak edilen sorulara cevap veriyoruz.
1- Bir konutum var, yazlık yapmak için arsa projesine müracaat yapmak istiyorum, mümkün mü?
Evi olan vatandaş konut ve arsa projelerine müracaat yapamaz. Dar gelirlinin mesken sahibi olması hedeflendiği için arsa projeleri ikinci mesken kullanımına uygun değil.
2- Tapusu benim adıma olan bir arsa var. Yerim olması konut müracaatına mahzur mi?
Arsası olan kişi konuta müracaat yapabilir. Lakin arsa kategorisine müracaat yapamaz.
3- Memleketimde tarlam ve paylı tapum var. Bu durumda konuta müracaat yapabilir miyim?
Bağımsız ve tam paylı olmadığı sürece başvurabilirsiniz. Tarlanız olması da mani teşkil etmez.
4- İşyeri kategorisi için gerekli şartları sağlıyorum. Meskenim olması işyeri başvurusu yapmamı maniler mi?
Konutu olan vatandaş gerekli kuralları sağlıyorsa işyeri başvurusu yapabilir.
5- İstanbul’da hem Avrupa hem de Anadolu yakasında 2 projeye müracaat yapabilir miyim?
Gerekli koşulları sağlayan kişi tek müracaat yapabilir.
6- Hem konut hem de arsa fiyatları cazip geldi. İkisine birebir anda müracaat yapmam mümkün mü?
Aynı ailede kişi konut ve arsa kategorisinden birini seçmeli.
7- İstanbul’da yaşıyorum, lakin nüfusa kayıtlı olduğum vilayet İzmir. Hangisinden müracaat yapabilirim?
Kişilerin müracaat yapacakları vilayette en az bir yıl ikamet kuralı var. Bunun dışında ise nüfusa kayıtlı oldukları vilayetlere yani memleketlerine de müracaat yapabilirler. Yani tercih vatandaşın. Lakin ikisine birlikte müracaat yapamaz.
8- Birinci gün müracaat yapmak istedim fakat e-Devlet sistemi çok ağırdı. Lakin 3. gün giriş yapabildim. Geç müracaat yapmam talihimi düşürür mü?
Başvuru süreci tamamlandıktan sonra hak sahipleri kura çekimi ile belirlenecek. Hasebiyle birinci gün müracaat yapmakla son gün müracaat yapmak ortasında bir fark yok.
9- Eşim ve benim gelirimin toplamı 15 bin lira. Hane geliri uygun olduğu için müracaat yapacağız. Birlikte yaşadığım 18 yaşından büyük 3 çocuğumuz var. Onlar da müracaat yapabilir mi?
Hanede gerekli kaideleri sağlayan anne ve babadan biri müracaat yapabilir. Meskende 18-30 yaş ortası bir genç varsa o kişi aile gelirinden bağımsız kıymetlendirilir. Gencin kendi geliri İstanbul’da 18 bin TL, öteki vilayetlerde 16 bin TL altında ise gençlere özel kontenjana müracaat yapabilir. Tıpkı durumda 3 çocuk varsa 3’ü de müracaat yapabilir.
10- 40 yaşındayım ve ailemle yaşıyorum. Babam toplumsal konut için müracaat yapacak, ben de yapabilir miyim?
30 yaşından büyük bir çocuk ailesiyle yaşıyorsa farklı bir hane olarak kabul görür ve o da müracaat yapabilir. Kelam gelimi eşinden başka biri anne babasıyla yaşamaya başladıysa, baba başka kızı farklı müracaat yapabilir. Bunun için her ikisinin de meskeninin olmaması ve gelir kuralını sağlaması lazım.
11- Müracaat basamağında 2+1 ya da 3+1 halinde konut tipi seçmek mümkün mü?
Başvurular konut tipi ayrımı olmadan proje bazında yapılacak. Kurada hak sahibi olan şahıslar ortasında daha sonra ‘konut belirleme kurası’ çekilecek. Böylelikle konut tipi, katı ve cephesi belirlenecek.
12- Daha evvel TOKİ’den toplumsal konut aldım lakin sattım. Yine kuraya katılma hakkım var mı?
TOKİ’den geçmişte konut alanlar müracaat yapamıyor.
13- Engelli kategorisine hudut nedir? Engellilik oranı ve engelli yaşı için kriter var mı?
En az yüzde 40 engelli olunması gerekli. 18 yaşından küçük engelli çocuğu olan anne ve babalar kendi ismine müracaat yapabilir. 18 yaşından büyük engelliler ise vasi/velileri aracılığıyla müracaat yapacak. Bu bahiste vasilik kararında hüküm bulunmalı yahut vasilik makamı olan mahkemeden uygunluk yazısı alınmalı.
14- Eşimin vefatı nedeniyle emekli maaşı alıyorum. Emekli kategorisinde müracaat yapabilir miyim?
Yapabilirsiniz. Lakin emekli maaşı alan kız çocukları müracaat yapamaz.
15- Hiç bir kayıtlı gelirim yok, müracaat yapabilir mi?
TOKİ konutlarında geliri olma koşulu yok, müracaat yapabilirsiniz.
16- Ticaretle ilgilenen biri ya da çiftçilerin geliri nasıl tespit edilir?
Ticari faaliyeti olan 1 yıl vergi levhasında görülen net karın 12’ye bölünmesi ile gelirini hesaplar. Bilanço ve işletme temeline nazaran defter tutanlar hariç, zirai faaliyette olanların ise beyan ettikleri gelir temel alınır.
17- Şehit ailesi ve gazi kategorisinde müracaat önceliği kime ilişkin?
Şehit evli ise eşi, değilse anne yahut babadan biri müracaat yapabilir. Şehidin eşi evlenmiş yahut vefat etmiş ise şehidin yetim aylığı alan çocuğu olması durumunda çocuklar müşterek müracaat hakkına sahip. Şehit ailesi ve gazilerin TOKİ’den bir kere konut alma hakkı var. Bu kategoride, TOKİ ve Toplumsal Güvenlik Kurumu sisteminden hak sahipliği onaylananlar müracaat yapabilecek.
18- Kuralar ne vakit çekilecek? Şayet kurada çıkmazsam, yatırdığım müracaat bedelini ne vakit alırım?
Kuralar 2023’ün birinci çeyreğinde tamamlanacak. Kuradan sonra 5 iş günü içinde iade yapılacak. Başvurusu iptal edilenler ise kurayı beklemeden parasını iade alabilir.
19- Hak sahibi olduktan sonra peşinatı fazla ödemek ya da vadeyi kısaltma mümkün mü?
Peşinatı fazla ödeme ya da vadeyi kısaltmak mümkün. TOKİ her yıl borcunu erken ödeyenler için indirim kampanyası yapıyor. (Ortalama yüzde 20 indirim) Hak sahibi olanlar imkanları varsa borcunu erken kapatarak tapusunu çabucak alabilir.
20- Kurada hak sahibi olursam taksitleri ödemeye çabucak mi başlamam gerek? Taksitlerim her yıl ne kadar artar?
Hak sahibi olan kişinin ödemelerini yapması için TOKİ ile mukavele imzalaması gerek. Kuradan çabucak sonra değil, kontrattan sonra taksit ödemeleri başlar. Taksitler yılda 2 kez yapılan memur maaş artırım oranına nazaran artar. Fakat bu üst hudut. Kelam gelimi bu yıl memur artırımı toplam yüzde 80 olsa da taksit artışı yüzde 25’te tutuldu.
21- En çok kaç ay vade imkanı sunuluyor?
Konutta 240 ay, arsa ve işyerinde 120 ay vade ile ödeme imkanı var.
22- Müracaatta bulunduğum proje işime çok uzak. Hak sahibi olunca meskeni kiraya verebilir miyim?
Sosyal konutta hak sahiplerinin konutları kiraya verme hakkı var.
23- TOKİ’nde aldığım konut ne vakit teslim edilir? Dilediğim vakit konutumu satabilir miyim?
İlk etaptaki 250 bin konut 2 yılda tamamlanacak. Fakat borç bitmeden satış yapılması mümkün değil. Borcun kapanması durumunda isteyen satabilir.
24- Arsa kategorisinde müracaat yaptım. Hak sahibi olursam meskenimi istediğimde yaptırabilir miyim?
Arsa almaya hak kazananlar meskenlerini 2 yıl içinde yaptırmalı. Fakat devlet kaynaklı bir altyapı sorunu olursa ek mühlet verilecek.
25- Palavra beyanla müracaat yapanların mesken sahibi olma talihi var mı?
Başvurular TOKİ tarafından inceleniyor, yanlışlı bilgi varsa iptal ediliyor. Fakat buna karşın bir müracaat gözden kaçmış ve kurada konut çıkmış ise, daha sonradan tespiti halinde hak iptali yapılacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu mevzuda yaptığı açıklamada, fırsatçılık yapanların hem ödedikleri parayı hem de meskenini kaybedeceklerini söyledi.
FİYATLAR NASIL
* Konut fiyatları 608 bin lira ile 950 bin lira ortasında değişiyor. Aylık taksitler ise 2 bin 280 liradan başlıyor, 3 bin 562 liraya kadar çıkıyor.
* Müstakil yerde fiyatlar 192 bin 500 lira, taksitler 1.604 liradan, paylı yerde ise fiyatlar 112 bin 500 liradan, taksitler 937 liradan başlıyor.
* İşyeri fiyatları 351 bin liradan, taksitler ise 2 bin 633 liradan başlıyor.
BAŞVURU ŞARTLARI
* Tüm kategorilerde TC vatandaşı olmak ve 18 yaşını doldurmuş olmak koşul.
* Konutta kişinin kendisinin, eşinin ya da 18 yaşından küçük çocuğunun meskeni olmaması ve daha evvel TOKİ’den mesken almamış olmak gerekli. İstanbul’da hane gelirinin en fazla 18 bin TL, öbür vilayetlerde 16 bin TL olması lazım.
* Arsa tahsis edilecek kimselerin, kendisinin yahut eşinin yahut ergin olmayan çocuğunun rastgele bir belediye hududu içinde mesken yapmaya müsait yere yahut rastgele bir yerde bir mesken yahut apartmanın farklı bir dairesine karşılık olan arsa hissesine sahip olmaması gerekli.
* İşyerinde, projenin bulunduğu vilayet nüfusuna kayıtlı olmak yahut o vilayet hudutlarında faaliyette bulunuyor olmak gerekli. Müracaat sahibi, Ustalık Evrakı, İşyeri Açma Evrakı, İlgili Oda Kayıt Evrakı üzere bilgileri gösterir dokümanlara sahip olmalı. Kendisinin, eşinin ve 18 yaşından küçük çocukları mülkiyetinde sanayi dükkânı olmaması da kaide.
* Arsa ve konutta müracaat bedeli 500 TL, işyerinde ise 2 bin TL olarak belirlendi.
Konut müracaatları 31 Ekim’e kadar sürecek. Arsa ve işyeri için de 10 Ekim’de başlayip, 7 Kasım’da sona erecek.