“Son Sandaletçi” Fevzi usta teknolojiye direniyor
MUĞLA – Muğla’nın Marmaris ilçesinde yaşayan, çarşı içinde doğup büyüdüğü meskeninde imal ettiği sandaletleri küçük bir tezgahta satan 62 yaşındaki Fevzi Olca artık bu işi yapan olmadığı için ‘Son Sandaletçi’ olarak anıldığını, el emeği ürettiği sandaletlerin ‘model hırsızları’ diye tabir ettiği kimi şahıslarca teknolojik olarak taklit edildiğini tabir etti.
Dünyanın en beğenilen turizm kentlerinden Marmaris’in memleketler arası üne sahip el imali sandaletlerini artık yalnızca bir kişi, 64 yaşındaki Fevzi Olca üretiyor. Babasından öğrendiği mesleğini yapmadan evvel birçok iş yapan Olca oburunun işinde memnun olamayınca tekrar baba ocağına dönüp yadigar mesleğe geri dönmüş.
34 yıldır bu mesleği yapan sandalet ustası Fevzi Olca ” Marmarisliyim, burada doğdum, burası zati baba meskenim, mesleğim bu. Babamdan bu mesleği 1988’den beri ben devraldım, yapıyorum. Yani bu baksana şu ortamın hoşluğunu, doğduğum meskende sanatımı icra ediyorum, olduğu kadar yapacağız. Ustaya zorluk yoktur, vaktini alan modeller olabilir natürel o da alıyorsunuz işte. Bir özel model yapıyorsunuz, hazırlıyorsunuz, düşünüyorsunuz onu hatırlayınca. Yani zorluk orada. Bir de yalnız çalışıyorum doğal. Babam vefat edince 10 yıldır falan aşağı üst yalnız çalışıyorum” dedi.
Yapacak bir işi olmayınca yeteneğini ortaya çıkardığını belirten Olca, “Sandalet yapmaya, yapacak öbür işim olmayınca başladım. Bende de bu türlü bir yetenek varmış, devam ettik. 34 yıldır sandalet yapıyorum. Babam merhum oldu. Hasebiyle Marmaris’te el imali deri sandalet üreten tek usta, tek kişi ben kaldım, adım da ‘son sandaletçi’ ‘ye çıktı ” diyerek neden son sandaletçi dediklerini anlattı.
Çıraksız usta
“Çıraksız usta mı olur diyorlar bana” diyen Olca, “Sürekli yanıma çırak arıyorum fakat bulmakta zorlanıyorum. Ortada gelen gençler oluyor, lakin ellerinden cep telefonları düşmediği için mesleği öğrenemeden kaçıp gidiyorlar” dedi.
“Son sandaletçinin en büyük sıkıntısı model hırsızları”
64 yaşındaki Fevzi Olca ” Yıllar evvel alanlar geliyor, uğruyorlar. Tıpkı mekandayım daima. Sandalet modellerimiz genelde klasikler vardır. Hani babam evvelki ustaların yaptığı klasik modeller var ya onlar zati. Yani müşterinin tercihine nazaran hangisi daha çok gidiyor, hangisi daha çok ediyor ona nazaran bakıyoruz modeli geliştiriyoruz. Bir de durup bir şeyler yapma, kendiniz de oluşturmaya çalışıyoruz. Model şöyle yapalım, bu değişik olsun falan. O denli sizin sıhhatinize kalmış ” diyerek “Bazen geliyorlar fotoğraf çekiyorlar işte, yok arkadaşıma alacağım bir göstereyim falan filan, giden gelmiyor yani bu işlerde bir iş var yani diyoruz ve kimilerinin modellerimizi çaldığını anlıyoruz ” halinde modellerinin dijital hırsızların çaldığını belirtti.
“En sağlıklı giysi deriden yapılandır”
Emektar usta Olca ‘Kaç yıldır bu 80’den beri 70 kusurlardan yapılan bir sanat bu var mesela Marmaris’e ilişkin bir sanat. Bir Bodrum sandaleti, bir de Marmaris sandaleti denirdi, o vakitlerde çok usta vardı burada. Yedi, sekiz dükkan vardı Marmaris’te hepsi 90 larda bıraktılar, ben devam ettim bu mesleğe. Sandaletler sağlıklı neden zira deri. Bütün kullanılan materyaller de deri sağlıklı terletmez, koku yapmaz. Bir de rahat ve şık her kıyafete uyabiliyor” dedi.
Şiir kitabı da çıktı
Sandalet ustalığının yanı sıra şiir yazan ve yazdıklarını Marmaris Ticaret Odası takviyeleri ile kitaplaştıran Fevzi Olca “Ben esasen çocukluğumda da bu havalarda balık tutardım, top oynardım, fotoğraf çizerdim. Babam kızardı, oğlum adamda bir tane zevki olur, sende kaç çeşidi var kederi. Şiiri de ortaokuldan beri yazıyorum. Sonradan Yetenek herhalde ya, bilmiyorum yani” dedi.
Doğup büyüdüğü meskeni imalathaneye ve sandalet standına çeviren ve duvarlarına denizden topladığı kabukları da asan Fevzi Olca, sıhhatinin el verdiği sürece sandalet yapmaya devam edeceğini belirtti.