Son periyotta medrese ismi altındaki kurumların sayısının artması, hukuksal tartışmayı beraberinde getirdi. Hukukçular, Öğretim Birliği Yasası’na işaret ederek medreselerin kanunlara muhalif olduğunu vurguladı.
3 Mart 1924’teki ihtilal maddelerinin akabinde mahalle mektepleri ve medreseler kapatıldı. Lakin “medrese” ismini kullanan yapılar varlığını sürdürüyor. Son olarak Diyarbakır’da Alimler ve Medreseler Birliği’nce “Şeyh Ahmed Şorşibi Külliyesi” ismiyle medrese açıldı. İslami İlimler Merkezi’nin “Sultanahmet Medresesi” ismini verdiği merkez ise “e-medrese” ile çevrimiçi program yürütüyor. Bu gelişmeler, medreselerin türel durumunu tekrar gündeme getirdi. İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu, bu yapılanmaların, Cumhuriyet ile birlikte oluşturulan temellerin zayıflatılmasına yönelik eforlar olduğunu belirterek şu tabirleri kullandı:
“YASAYA AYKIRIDIR”
“Tevhidi Tedrisat Yasası’na karşıt, eğitim anlayışımızı başından sonuna kadar değiştirecek bir uğraş olarak görüyorum. Asıl maksadın, birtakım kitlelerin konsolide edilmesine yönelik seçim uğraşları olduğu kanaatindeyim. Türkiye’nin bilhassa laik yapısının değiştirilmesi konusundaki özel uğraşlardan biri. Anayasada yazılı laik devlet unsuruna ters bir yapılanma olduğu kanaatindeyim.”
Hukukçu Celal Ülgen ise Türkiye’nin, Atatürk’ün aydınlanma ihtilalleri ile çağdaşlaşma yoluna adım attığını, bunun en değerli adımlarından birinin ise Öğretim Birliği Yasası’nın kabul edilmesi olduğunu vurguladı. “Laik eğitime geçiş değerli ölçüde sağlanmış oldu. Medreselerin kapatılmasıyla bütün okullar, Ulusal Eğitim Bakanlığı’na bağlandı” diyen Ülgen, kelam konusu yasanın, anayasanın 174. unsuruyla “devrim yasaları” kapsamında korunduğunu anımsattı. Ülgen, “Medreselerin tekrar açılması, Cumhuriyet Aydınlanmasına ve Atatürk ihtilallerine meydan okumadır. Müspet bilimler yerine ilim ismi verdikleri bir Arap ideolojisine tartı vermeleri keder vericidir. Bu durum İslam’ın değil siyasal İslam’ın yayılmacı siyasetinin kendisidir” diye konuştu.