Küresel piyasalar Fed’den gelecek atağa odaklanmıştı. ABD’deki iki bankanın iflasıyla birlikte Fed’in faiz artırımlarında ölçülü seyretmesi ihtimali yükselmişti. Fed de bunu göz önünde bulundurarak 25 baz puanlık faiz artışı yaptı ve faizi yüzde 4,75’ten yüzde 5’e yükseltmiş oldu.
İKİ BANKA BATTI
ABD’de faizlerin yüksek olmasından ötürü Silicon Valley Bank ve Signature Bank iflas etti. ABD’deki bankacılık krizi Avrupa’da da Credit Suisse’in satışına sebep oldu. Credit Suisse, UBS’e satıldı.
FED TOPLANTISINDAN DETAYLAR
Fed’in açıklamalarında enflasyonun yüksek seyretmeye devam ettiği ayrıntısı yer aldı. Fed, faizi 25 baz puan artırırken bu yıl bir faiz artırımı daha olacağının sinyalini verdi. Bankacılık dalındaki karışıklığın kredileri sıkılaştırması, iktisat üzerinde baskı yaratması büyük mümkünlük. Açıklamalarda devam eden faiz artırımlarına atıf çıkarıldı.
BÜYÜME AŞAĞI ÇEKİLDİ
Fed kimi ek artırımların olabileceğine değinirken büyüme kestirimleri aşağı taraflı revize edildi. Fed’in açıkladığı “Ekonomik Projeksiyon Raporu”na nazaran, 2023 yılı GSYH beklentisi yüzde 0,5’den yüzde 0,4’e, 2024 yılı için yüzde 1,6’dan yüzde 1,2’ye indirdi. 2025 yılı için beklenti yüzde 1,8’den yüzde 1,9’a revize edildi.
Fed yetkilileri uzun devir GSYH beklentilerini yüzde 1,8 düzeyinde tuttu.
ABD iktisadı 2022 yılının son çeyreğinde öncü bilgilere nazaran yüzde 2,7 büyüdü. GSYH ile ilgili final sonuçları 30 Mart’ta açıklanacak.
Fed yetkilileri 3 ayda bir ABD’nin işsizlik, enflasyon, ekonomik büyüme ve faiz oranlarıyla ilgili önümüzdeki 3 yıl ve uzun periyoda ait varsayımda bulunuyorlar.
Fed, ABD bankacılık sistemi sağlam ve güçlü olduğuna dair açıklama yaparken bilanço planlandığı üzere küçültülmeye devam edeceğini de belirtti.
İŞSİZLİK DE AŞAĞI TARAFLI REVİZE OLDU
ABD yetkilileri bu yıl için işsizlik oranı beklentisini aşağı taraflı revize etti.
Fed’in açıkladığı “Ekonomik Projeksiyon Raporu”na nazaran, işsizlik oranı iddiası bu yıl için yüzde 4,6’dan yüzde 4,5’e çekildi. Fed yetkilileri 2024 yılı için iddiası yüzde 4,6 olarak bırakırken, 2025 yılı için yüzde 4,5’ten yüzde 4,6’ya revize etti.
Uzun devir işsizlik iddiası de yüzde 4,0 olarak kaldı.
ABD’de Şubat ayı prestijiyle işsizlik oranı yüzde 3,6 düzeyinde açıklandı. İşsizlik oranı COVİD-19’un tesirlerinin tepe yaptığı 2020 Nisan ayında yüzde 14,7 ile tarihi doruğunu görmüştü.
Fed yetkilileri 3 ayda bir ABD’nin işsizlik, enflasyon, ekonomik büyüme ve faiz oranlarıyla ilgili önümüzdeki 3 yıl ve uzun periyoda ait kestirimde bulunuyorlar.
FAİZ İDDİALARI DEĞİŞMEDİ
Fed yetkililerinin bu yıl için medyan faiz varsayımları değişmezken, gelecek yıl için yükseltildi.
Fed’in açıkladığı “Ekonomik Projeksiyon Raporu”naa nazaran, bu yıl için medyan faiz iddiası yüzde 5,1 olarak kalırken, gelecek yıl için yüzde 4,1’den yüzde 4,3’e çıkarıldı. Yetkililer, 2025 yılı için iddialarını yüzde 3,1 olarak korudu.
Fed yetkililerinin uzun devir faiz iddiası yüzde 2,5 düzeyinde kaldı.
Fed yetkilileri 3 ayda bir ABD’nin işsizlik, enflasyon, ekonomik büyüme ve faiz oranlarıyla ilgili önümüzdeki 3 yıl ve uzun periyoda ait iddiada bulunuyorlar.
BİR FAİZ ARTIRIMI DAHA OLABİLİR
FOMC açıklaması bu yıl için bir faiz artırımı daha olacağı sinyalini verirken, evvelki toplantı sonrasındaki açıklamada “devam eden faiz artırımları”na atıf bugünkü açıklamada yer almadı. Onun yerine “Belki bir faiz artırımı daha gerekli olabilir” sözü yer aldı.
Yapılan açıklamada ABD bankacılık sisteminin sağlam ve sağlam olduğu belirtilirken, bankacılık sistemindeki düzensizliğin kredileri sıkılaştırabileceği ve ekonomik aktivite, istihdam ve enflasyon üzerinde baskı yaratabileceği belirtildi, Enflasyonun yüksek olmaya devam ettiğini belirten FOMC, enflasyon risklerine karşı “oldukça dikkatli” olunacağını vurguladı. Açıklamada istihdamın toparlanmaya devam ettiği de belirtilirken, “istihdam artışı güçlü” sözü de kullanıldı.
POWELL KAYGILI KONUŞTU
Fed Lideri Jerome Powell, yaptığı basın açıklamasında genel ekonomik bilgiler ve geleceğe yönelik yönlendirmelerde bulundu. Powell, iş gücünün arzı aştığını belirtirken yüzde 2’lik enflasyon maksadına de bağlı olduklarını söyledi. Powell “Devam eden” artırımlar sözleri yerine “belki” ve “bir miktar” kelamlarına odaklandık” açıklamasını da yaptı.
Powell’ın açıklamaları şöyle:
“DÜŞÜK ENFLASYON OLMADAN İKTİSAT HİÇ KİMSE İÇİN ÇALIŞMAZ”
İzole edilmiş bankacılık sorunları şayet düzeltilmez ise bankacılık sistemi tehdit altına girebilir. Tüm mudilerin tasarrufları inançta. Bankacılık kesimindeki kaideleri yakından izlemeye devam ediyoruz. Kredi programlarımız bankaların muhtaçlıklarını aktif formda karşılıyor. Muhtaçlık olduğunda elimizdeki tüm araçları kullanacağız. Enflasyonu yüzde 2 maksadına geri getirmeye güçlü halde bağlı olmaya devam ediyoruz. Düşük enflasyon olmadan iktisat hiç kimse için çalışmaz. Siyaset yapıcılar genel olarak bastırılmış büyümenin devam etmesini bekliyorlar.
“İŞ GÜCÜ ARZI AŞIYOR”
Ücretlerde büyüme gevşemenin kimi işaretlerini gösterdi. Fakat iş gücü talebi hala arzı aşıyor. Vakit içinde daha düzgün istikrara gelmesini bekliyoruz.
“EKONOMİK BİLGİLER BEKLENTİLERDEN GÜÇLÜ GELDİ”
Enflasyon bizim gayemizin çok üzerinde olmaya devam ediyor. Son enflasyon okumalarının gücü baskının yüksek olmaya devam ettiğini gösteriyor. Enflasyonu maksada geri getirme süreci uzun bir yol olacak. Uzun vadeli enflasyon bekleyişleri hala denetim altında. Enflasyon bekleyişleri güzel çıpalanmış görünüyor. Son toplantıdan bu yana ekonomik bilgiler beklenenden daha güçlü geldiler.
“BİLANÇOYU AZALTIYORUZ”
Bilançomuzu önemli halde azaltma sürecimizi devam ettiriyoruz. Bankacılık kesimindeki son gelişmelerin kredi şatlarını sıkılaştırmasını bekliyoruz. Bankacılık bölümünde gelişmeler ekonomiyi etkileyecek ve buna nasıl karşılık vermemiz gerektiğine bakacağız. Gelen dataları, sıkılaşan kredi kaidelerinin gerçekleşen ve beklenen tesirlerini yakından izleyeceğiz. Siyasetin izleyeceği patika uygun biçimde ayarlanacak, kararlarımızı toplantıdan toplantıya vereceğiz. Enflasyon ve iş gücü piyasasından gelen bilgiler faiz artırımlarına devam edilmesi gerektiğini gösteriyordu, bu nedenle faiz artırım kararı oybirliği ile alındı. Hareketlerimiz ve sözlerimiz ile bize olan inancı devam ettirmemiz değerli. Prensipte bankacılık sistemindeki tansiyonun bir faiz artırımına eşit olduğunu düşünebiliriz. Daha fazla faiz artırımına gereksinimi değerlendirirken kredi sıkılaşmasının beklenen ve gerçekleşen tesirlerine odaklanacağız.
FAİZ İLETİSİ DEĞİŞTİ
Gerçekleşen ve beklenen tesirlere bağlı olarak daha fazla faiz artırımı gerekli olabilir. “Devam eden” artırımlar sözleri yerine “belki” ve “bir miktar” kelamlarına odaklandık. FOMC açıklaması bankacılık tansiyonlarında kaynaklı görünümde meçhullüğü yansıtıyor.
KREDİ KAİDELERİ DEĞİŞİYOR
Kredi kaidelerinde muhtemel sıkılaşma nakdî sıkılaştırmanın yapması gereken daha az iş olduğu manasına gelebilir. Toplantıda, önemli sayıda insanın kredi kurallarında sıkılaşma öngördüklerini duydum. Kredi koşullarında sıkılaşmanın tesirinin büyüklüğünü bilmiyorum. Kredi koşullarında sıkılaşmanın ne kadar önemli olacağını bilmiyoruz, tesirlerinin ne olacağını bilmiyoruz. Kredi koşullarında sıkılaşma, daha fazla faiz artırımını düşünürken alarmda olmamız gerektiğini söz ediyor.
“SILICON VALLEY BANK’TA NE MAKUS GİTTİ ARAŞTIRIYORUZ”
Şu anda SVB’de neyin berbat gittiğini bulmaya çalışıyoruz ve bunları yeni siyasetler ile düzeltmemiz gerekli, şeffaf olacağız. Bankacılık nezaret ve kontrolünün güçlendirilmesi gerekli. Bankacılık kesiminin genelinde zayıflık yok, SVB’ye has bir durum var, regülatörler bunun üzerinde çalışıyor. Faiz indirimi bu yıl bizim temel beklentilerimiz içinde yok. FOMC iştirakçileri bu yıl faiz indirimi beklemiyorlar. Politika enflasyonu aşağı getirmek için gereğince sıkı olmalı, bu sıkılaşmanın bir kısmı kredi kaidelerinden gelebilir. Enflasyonu yüzde 2’ye getirmek için gerekeni yapacağız. Günün sonunda enflasyonu yüzde 2’ye getirmek için gereğince şey yapacağız. Enflasyonu vakit içerisinde yüzde 2 düzeyine indireceğiz. Mali harcamalar, şu anda enflasyonu yükseltmiyor. SVB’nin nasıl battığını hala anlamaya çalışıyoruz. SVB’den mevduat çıkışının suratı mümkün düzenleme ve nezaret değişikliği muhtaçlığına işaret ediyor.
“FAİZİN YÜKSELMESİ GEREKİYORSA YÜKSELTİRİZ”
Eğer faizlerin daha da yükseltilmesi gerekir ise yükseltiriz. Şu anda kredi koşullarındaki sıkılaşmayı görmek istiyoruz, bunu dikkatle izliyor olacağız. Faiz artırımlarının riskleri de beraberinde getirdiğini biliyoruz.
FAİZ İNDİRİMİ İÇİN “ERKEN” SİNYALİ
Son gelişmelerin yumuşak iniş mümkünlüğünü değiştirdiğini söylemek için çok erken. Hala yumuşak iniş için bir yol var ve bunu bulmaya çalışıyoruz. Bankacılık bölümü kontrol, nezaretine yönelik inceleme devam ediyor, neyi daha uygun yapabileceğimizi bulmak istiyoruz. Yapılan inceleme, gözden geçirmenin tatmin edici sonuç üreteceğine güveniyorum, gerekli değişiklikleri uygulayacağız. Kredi şartlarında sıkılaşmanın ne kadar müddet devam edeceğini bilmemiz gerekli. Önceliğimiz kredi koşullarında sıkılaşmanın sürdürülebilir olup olmadığını görmek olacak. faiz indirimi bizim temel senaryomuz değil.