Bakan Nebati’nin açıklamaları şöyle:
Bugün sizlerle, Sayın Cumhurbaşkanımızın 19 Aralık 2022 tarihinde açıkladığı 200 milyar liralık Hazine takviyeli kefalet karşılığı 250 milyar liralık kredi paketin detaylarını paylaşmak üzere bir ortaya gelmiş bulunmaktayız.
Ülkemizin Türkiye Yüzyılı’nda emin adımlarla ilerlemesine vesile olacak yeni KGF paketimizin tüm iş dünyamıza ve müteşebbislerimize iyi olmasını diliyor, sizleri en kalbi hislerimle, muhabbetle selamlıyorum.
Paketlerimizin ayrıntılarını açıklamadan evvel kısa bir iktisat değerlendirmesi yapmak istiyorum. Global salgında tüm dünyaya örnek olacak bir performans gösteren ülkemiz, global şoklar karşısında makroekonomik temellerinin ne kadar kuvvetli olduğunu bir kere daha kanıtlamıştır.
Bu durumun temelinde 20 yıldır elde edilen kazanımlar ile yatırım, istihdam, üretim ve ihracata dayanan Türkiye İktisat Modelimiz yer almaktadır.
Türkiye İktisat Modelimiz sayesinde enflasyon haricinde tüm makro ekonomik göstergelerde değerli güzelleşmeler sağladık. Enflasyon da son 2 aydır düşüş eğilimine girdik. Yılı yüzde 64,27 ‘lik bir oran ile OVP iddiamızın altında kapattık. Bundan sonra da düşüş eğilimi devam edecektir. Gerçek dalımıza enflasyon ile gayret davetinde bulunduk. Onlar da sağolsunlar bu davetimize dayanak oluyorlar. Bu davetimize daha geniş bölümlerin dayanak olmasını arzulamaktayız. Bizler yüksek enflasyonun oluşturduğu problemlerin farkındayız ve enflasyonla çabayı en değerli önceliğimiz olarak görüyoruz.
Küresel güç fiyatlarında yaşanan kıymetli artıştan vatandaşlarımızın minimum düzeyde etkilenmesi için dünyada eşine az rastlanır oranlarda doğal gazda yüzde 80, elektrikte ise birinci kademede yüzde 60 sübvansiyon sağlıyoruz. Piyasa kontrolünü güçlendirmek suretiyle iktisadın tabiatına ters fiyatlamalara müsaade vermeyerek fahiş fiyat artışlarına müsaade etmiyoruz. 2022 yılında enflasyonun olumsuz tesirlerinden vatandaşımızı korumak için 278,7 milyar TL vergi gelirinden vazgeçtik. Ayrıyeten, vatandaşlarımızın alım güçlerini korumak için Hükûmet olarak fiyat siyasetlerinde da destekleyici bir duruş sergiliyoruz.
Geçtiğimiz Temmuz ayında 5 bin 500 TL’ye yükselttiğimiz net minimum fiyatı yüzde 54,7 artışla 2023 yılı için 8 bin 506 TL olarak belirledik. Ayrıyeten, taban fiyattan alınan gelir ve damga vergisi kesintisini kaldırdık ve bu uygulamayı tüm fiyat gelirleri için geçerli kıldık. Böylece çalışanlarımızın maaş ve fiyatlarında ek artış sağlamış olduk. Taban fiyat takviyesini 400 TL’ye çıkararak patronlarımızın üzerindeki yükü hafiflettik.
Kamu çalışanlarımızı da enflasyona karşı ezdirmiyoruz. 2023 yılının birinci 6 ayı için refah artışıyla birlikte memur ve emekli maaşlarını yüzde 30 artırdık. İlaveten, en düşük emekli maaşını 3.500 TL’den 5.500 TL’ye çıkardık. Bir yandan enflasyonla gayret konusundaki kararlılığımızı korurken öbür yandan vatandaşımızın alım gücünü koruyan politikalarımızı, bundan sonra da sürdüreceğiz. Başka makro ekonomik göstergelerden büyümede 2022 yılını yüzde 5 civarında bir oran ile kapatıp, OECD ve G-20 ülkeleri ortasında en üst sıralarda yer alacağız.
Büyüyen ekonomimizin işgücü piyasasına olumlu tesirleri devam etmektedir. 2022 yılı birinci on bir ayında istihdam 1 milyon 618 bin kişi artmış olup, Kasım prestijiyle toplam istihdam 31,6 milyon kişi ile tarihi yüksek düzeye ulaşmıştır. İhracatta da 254,2 milyar dolara ulaşarak Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdık.
2022 yılı Türkiye için turizmde de pahasında bir yıl oldu. 2022 yılında 51,5 milyon ziyaretçi ve 46 milyar gelir bekliyoruz. Hükümetlerimiz periyodunda mali disiplinden de hiç feragat etmedik.
2022 yılında uygulanan sübvansiyonlara, enflasyonla uğraş kapsamında vazgeçilen vergilere ve toplumsal kısımlara sağladığımız ek dayanaklara karşın bütçe açığının GSYH’ye oranının OVP’de öngördüğümüz yüzde 3,4’ün epeyce altında gerçekleşmesini bekliyoruz. Böylelikle, son 20 yılın en âlâ bütçe performanslarından birine ulaşacağız.
AB tarifli borç stokunun GSYH’ye oranını da 2022 yılı üçüncü çeyrekte yüzde 34,8’e kadar indirdik ki bu oran yüzde 60 olan Maastricht Kriterinin ve yüzde 86 olan AB ortalamasının epey oldukça altındadır.
Şimdi de bugünkü hususumuz olan KGF paketlerinden bahsedeceğim. Bildiğiniz üzere, global çapta tedarik zincirinde kıymetli kırılmaların yaşandığı salgın periyodunda Hazine Dayanaklı Kefalet Sistemini ülkemizde hem ferdi hem ticari gereksinimlerin karşılanması noktasında değerli bir enstrüman olarak tesirli bir biçimde kullandık.
Yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen Türkiye İktisat Modeli kapsamında selektif bir yaklaşımla uygulamaya aldığımız kefalet paketleri ile işletmelerimizin finansmana erişiminde kıymetli bir misyon üstlendik. Bugüne kadar oluşturduğumuz 876 milyar liralık kredi hacmi ile 701 milyar liralık kullandırım sağladık.
Şimdi ise Hazine Takviyeli Kefalet Sistemi kapsamında değerli bir çalışmayı daha sivil toplum kuruluşları ve birliklerin yanı sıra gerçek kesim ve finansal dal temsilcileri ile istişare ederek tamamlamış bulunmaktayız. Bu çalışmamızın sonucu olarak firmalarımızın sektörel seviyede muhtaçlıklarını tespit ettik. Şimdi ise Hazine Dayanaklı Kefalet Sistemi kapsamında kıymetli bir çalışmayı daha sivil toplum kuruluşları ve birliklerin yanı sıra gerçek kesim ve finansal dal temsilcileri ile istişare ederek tamamlamış bulunmaktayız. Bu çalışmamızın sonucu olarak firmalarımızın sektörel seviyede gereksinimlerini tespit ettik. Bu gereksinimlerin aktif bir biçimde finanse edilerek ülkemizin üretim ve istihdam kapasitesinin geliştirilmesini; Türkiye İktisat Modelinde öngördüğümüz halde yüksek seviyede katma bedel üretilmesini ve istikrarlı ihracat artışının sürdürülmesini amaçlıyoruz.
Selektif kredi siyasetimiz ile uyumlu olacak biçimde;Sayın Cumhurbaşkanımız evvel çiftçilerimize, dün de esnafımı muştular açıkladı. Bugün de firmalarımızın kullanımına sunmayı amaçladığımız 200 milyar TL kefalet imkanı karşılığında yaklaşık 250 milyar TL kredi hacmi ile KOBİ’lerimiz başta olmak üzere birçok alanda faaliyet gösteren işletmelerimize değerli ölçüde finansman imkânını açıklıyoruz.
Bu imkânı oluştururken tüm paketlerimizde şu dört temel ögeye yer verecek formda bir yaklaşım sergiliyoruz:
1) Teminat muhtaçlığına bağlı olarak bankaların içsel derecelendirme sistemine nazaran kefalet dağılımının gruplandırılması
2) Faturaya Dayalı ve Fatura Kayıt Sistemleri üzerinden denetim edilen kefaletlendirme yaklaşımı
3) Gaye Dışı Kullanımın Engellenmesi İçin Kara Liste Uygulaması
4) Birazdan ayrıntılarını paylaşacağım Bölgesel Odaklı KOBİ Dayanak Paketi ve Teşebbüsçü Paketlerinden yararlanacaklar hariç olmak üzere kredi vadesi boyunca mevcut istihdamlarını azaltmayacağına dair taahhütte bulunmaları isteyeceğiz.
Bu yaklaşım kapsamında öncelikli olarak, başta KOBİ’lerimiz olmak üzere firmalarımızın finansmana erişimini büyük ölçüde kolaylaştıran kefalet imkânımızı daha aktif bir tahsis siyaseti çerçevesinde kullandırmak istiyoruz. Bunun için yeni bir yaklaşım ortaya koyduk. Tüm bankaların içsel derecelendirme sistemlerini dikkate alan standart bir derecelendirme sistematiği oluşturduk.
Bu çerçevede firmaları; finansal sağlamlıklarına, geçmiş borç ödeme davranışlarına ve teminat gereksinimlerine nazaran beş küme halinde sınıflandırıyoruz. Buna nazaran firmalarımızı en yükseği birinci küme, en düşüğü beşinci küme olmak üzere beş küme formunda değerlendirmeye doğal tutuyoruz. Önümüzdeki periyotta Sistem kapsamında kullandırmak istediğimiz kefaletleri kredibilitesi olan lakin teminat yetersizliği bulunan üçüncü küme yüklü olmak üzere; ikinci ve dördüncü kümeye kullandırmayı planlıyoruz.
Kredibilitesi çok yüksek olan, teminat sorunu yaşamayan birinci küme firmalar ile kredibilitesi çok düşük olan beşinci kümeye ise katiyen kullandırım yapmıyoruz. Bu doğrultuda kefalet imkânımızın yüzde 60’ını üçüncü küme, yüzde 30’unu ikinci küme, yüzde 10’unu ise dördüncü kümede yer alan firmalara kullandırmayı planlıyoruz.
Bu kapsamda kullandırılan kredilere ait tüm harcamaların, Finansal Kurumlar Birliği Merkezi Fatura Kayıt Sistemi ve İştirak Bankaları Birliği İştirak Bankaları Fatura Kayıt Sistemi ile entegre edilmesi sayesinde ödemelerin direkt satıcılara yapılmasını sağlayacağız. Bu sistem sayesinde fatura takipleri büsbütün elektronik ortamda yapılacak, kredilerin gaye dışı kullanımı değerli seviyede engellenecek, iptal edilen faturalar takip edilebilecek ve tıpkı faturanın birden fazla krediye bahis edilmesinin önüne geçilecek.
Sunduğumuz kredi ve kefalet imkanının hedef dışı kullanılması başta olmak üzere uydurma fatura ile belgelendirme, gerçeğe muhalif beyan, kredi ile alınması ve bu kredi ile tıpkı bankadaki geçmiş kredi borçlarının kapatılması durumlarında affetmiyoruz. Bu durumlar için kara liste uygulamasını hayata geçirdik. Daha açık söylemek gerekirse, bu durumları tespit ettiğimiz firmaların Hazine Takviyeli Kefalet Sisteminden artık yararlanması kelam konusu olmayacaktır. Ayrıyeten fatura ile belgelendirme sürecinin düzgün işletilmemesi ve refinansman üzere durumlarda kredi verenlere de yaptırım uygulayacağız.
Birazdan ayrıntılarını paylaşacağım kelam konusu dayanak paketlerimizde ödemesiz periyot imkânının yanı sıra, kefalet oranını taban yüzde 70 olarak uygulayacağız. Lakin paketlerimizde öne çıkardığımız alanlara daha yüksek kefalet oranı ile kredi kullandırımı sağlıyoruz. Örneğin, başta bayan girişimcilerimiz olmak üzere tüm girişimcilerimize Sistem kapsamında azami oran olan yüzde 90 ile kefalet dayanağı sağlıyoruz. Paketlerin detaylarından bahsetmem gerekirse;
Bugüne kadar açıkladığımız takviye paketleri ile firmalarımızın tüm sabit işletme harcamalarını destekleyerek 1 milyon 240 bin firmamıza 599 milyar TL işletme kredisi sağladık.
35 milyar TL kefalet limitini haiz İşletme Sarfiyatları Takviye Paketi ile işletmelerimizin maaş ve kira ödemeleri başta olmak üzere tüm sabit masraflarına yönelik finansman takviyesi sağlıyoruz. Böylece, firmalarımızın faaliyetlerini sağlıklı bir biçimde sürdürmelerini hedefliyoruz. Sistem kapsamında ihracatçı işletmelerimizi desteklemek için bugüne kadar yaklaşık 47 bin firmamıza 86,7 milyar TL ihracat kredisi kullandırdık. İhracatçı firmalarımıza her alanda takviye olduk ve olmaya devam ediyoruz.