Amasra’daki madende hayatını kaybeden 25 yaşındaki Berkay Kesim’in mezarı başındaki acınası görüntüyü eminim izlemişsinizdir.
Üç imam çömelmiş susarken…
Aralarında oturan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, tilavetle Kuran okuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 41 çalışanın vefatını ‘kader planı’ ilan eder ve sorumluluğu Allah’a havale ederse Adalet Bakanı da şüphelileri yakalatmayı bırakıp imamın yerine geçer.
Olacağı budur!
Facianın üzerinden beş gün geçti.
Amasra’da bir kişi bile gözaltına alınmadı.
Bir kişi tabire çağrılmadı.
Avukatlar delillerin karartılmasından kaygılanıyor.
Bozdağ’dan beklenen, tez elden şüphelileri savcılığın huzuruna çıkartması ve tutuklatmasıyken, Bakan beyefendi mezar başında Kuran okuyor. Asıl işini yapmadığı üzere, üyesi olduğu iktidarın sorumsuzluğunu ve ihmalini dini siyasete alet edip örtmek istiyor.
Oysa ölenlerin ruhunu dindirecek ve geride kalanların yarasını sağaltacak olan adalet, sadece adalettir. Hani şu, Bursa Mustafakemalpaşalı madencilerden esirgenen adalet!
Altı ay evvel uyarılmıştı
Mustafakemalpaşa Bükköy’deki kömür ocağı 1990 yılından bu yana Nurettin Ercan’a ilişkin Bükköy A.Ş. tarafından işletiliyordu. Ercan ocağı, şirketinde maden mühendisi olan Fahrettin Şolpan’a kurdurduğu taşerona devretti. Meğer kanununa nazaran iş yerinde çalışan bir şahısla alt patronluk alakası kurulamazdı.
Bükköy A.Ş. ile Şolpan ortasındaki mukavele, tüzel sorumluluktan kurtarmak için kılıftan ibaretti.
Bükköy Maden Ocağı bir facianın 19 yıl boyunca “Geliyorum” dediği yerdi. Müfettişlere nazaran şirket ölçüm aleti ve gaz maskesi almadığı için 1991’de faaliyetten men edildi. Ve şirket 1992, 1995, 1997, 2003, 2004 ve 2008’de kusurlu bulundu.
Faciadan altı ay evvel, 9 Haziran 2009’da teftişte, havalandırma sisteminin kurulmadığı, personellerin gaz maskesi taşımadığı, gaz ölçümü yapan ve ikaz veren aygıtın olmadığı saptandı.
Buna karşın eksiklikler giderilmedi.
Patlamanın meydana geldiği 10 Aralık 2009 itibariyle görünüm şöyleydi:
Kömür çıkarmadan evvel ‘nefeslik’ isimli hava koridoru açılması gerekirken, açılmadı.
Dinamit patlatılırken gaz ölçülmüyordu.
Metan artışını haber veren sesli ve ışıklı alarm yoktu.
İşçilerin ‘vakvak’ dediği aygıt alınsa metan artışı görülecekti. Çin’den ithal edilen anti-grizulu panolar depodaydı.
Gaz maskesi vardı lakin çalışanlar eğitilmemişti.
İşçiler o sabah ağır gazdan etkilenmişti. Gaz ölçümü yapılsa ve personeller boşaltılsaydı bir sonraki vardiyada facia yaşanmayacak, 19 emekçi can vermeyecekti.
Saat 19’a geldiğinde…
Ateşleyici Ramazan Beştepe, beşer dakikalık ortayla üç dinamit patlattı. Dördüncü dinamitte yer yerinden oynadı.
‘Sonucu öngörüp hileyle devam ettiler’
Bükköy A.Ş.’nin sahibi Nurullah Ercan’ın da ortalarında olduğu yedi bireye taksirle birden çok kişinin vefatına sebebiyetten Bursa 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı.
İşletme Müdürü Hayrettin Çelik, taşeronun şirketin sahibi olan Fahrettin Şolpan ve ocak şefi Bayram Erdoğan’a altışar yıl sekizer ay, işveren Nurullah Ercan ve iki sanığa beşer yıl verildi.
12. Ceza Dairesi, iş kazaları için içtihat niteliğinde karara imza attı. Daireye nazaran sanıklar metan gazı olduğunu bilmelerine karşın ikaz sistemi kurmamış, gaz ölçüm aygıtı kullanılmasını sağlamamış, ‘vakvak’ isimli aleti almamıştı. Havalandırma yapmayarak, grizu birikmesine yol açmışlardı. Dinamit atımından evvel ve sonra gaz ölçümü yaptırıp kaydettirmemiş ve anti-grizulu ekipmanları kullanmamışlardı.
Bu bir kusur değil, “Olursa olsun” seviyesinde ağır bir kasıttı.
Daire, muhtemel kastla öldürmekten ceza verilmesini istedi.
Bu en az 20’şer yıl mahpus demekti.
Kararda şöyle denildi:
“Defalarca tespit ve ihtarlara karşın kusurlu, eksik ve tehlikeli çalışma prosedürünü sürdüren sanıkların kusurluluk seviyesinin taksiri aştığı, bu formdaki çalışma ile grizu patlamasını öngörmelerine karşın engelleyici nitelikte çalışma yapmadıkları, mevcut tehlikeli durumu gizlemek suretiyle olursa olsun kanısıyla kusurlu ve hileli faaliyetlerine devam ettikleri, olay sonucu 19 kişinin öldüğü…”
Müebbetten beş yıla
Bükköy A.Ş. harekete geçti ve 19 personelin ailelerini tazminata boğarak, çekilmelerini sağladı. Dava, Bursa 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yine görülmeye başlandığında, salonda ailelerden kimse yoktu.
Mahkeme heyeti üçe bölündü.
Başkan, ‘hümanizm unsurları gözetilerek’ mahpusun para cezasına çevrilmesini..
İki yargıçtan biri eski kararda direnilmesini…
Diğeri mümkün kastla öldürmek cürmünden ceza verilmesini istedi. Yargıçlar uzlaşamayınca birinci kararda ısrar edildi.
Savcılık itiraz etti.
12. Ceza Dairesi, 24 Ocak 2019’da kararı bir defa daha bozdu.
Dava üçüncü defa Bursa 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne geldi.
Mahkeme 20 Eylül 2022’de karar verdi.
Nurullah ve Osman Latif Ercan ile Şolpan, Çelik ve Erdoğan’a muhtemel kasta öldürme cürmünden 19 defa farklı ayrı 20’şer yıl mahpus verildi.
Ceza başka farklı 16’şar yıl 8’er aya indirildi.
Ne var ki…
Sadece sanık avukatları itiraz ettiği için ‘aleyhe karar kurma yasağından’ dolayı evvelki yargılamadaki cezalar yinelendi. Sanıklardan üçüne altışar yıl sekizer ay, ikisine beşer yıl mahpus cezası uygulandı.
Bu, infaz indirimleri hesaba katıldığında sanıkların cezaevine girmeyecekleri manasına geliyor.
Savcılık itirazda bulunsa…
Mustafakemalpaşa’daki 19 çalışanın vefatından sorumlu olanlar yüzlerce yıl mahpus cezası almış olacaktı.
Peki, yatarlar mıydı?
Hayır.
Yatmazlardı.
Soma hukuku
Çünkü 12. Daire’nin mümkün kast içtihadı Soma’da da uygulandı.
Soma A.Ş. İdare Heyeti Lideri Can Gürkan’ın da ortalarında olduğu dört sanığa 301 kere öldürme ve 162 kere yaralamadan ceza verilmesi istenmişti ki…
Dairenin beş kişilik heyetinin üçü değiştirildi.
Bir eski bakan ve iki bürokrat atandı.
Ceza şuurlu taksirle öldürmeye çevrildi.
Gürkan tahliye oldu.
İhtimaldir ki Mustafakemalpaşa Davası, Soma ile birebir akıbete uğrayacak.
Bakan Bozdağ’ın, mezarının başında Kuran okuduğu merhum, genç bir personelden ibaret olsaydı, acıya tahammül etmek biraz daha mümkün olabilirdi.
Ne var ki “Olursa olsun diyerek, yanılgılı ve hileli faaliyetlerine devam ederek” vefata gönderilen binlerce çalışanın üzerine adaletsizlik toprağı atılıyor.
Selçuk Kozağaçlı ve Can Atalay üzere kahraman avukatlarından yoksun bırakılmış çalışanlara direniş kapısı kapalı, tevekkül kapısı açık. Erdoğan’ın ‘kader planı’ yürürlükte…
Bu, Soma hukukundan beri bu türlü:
Olursa olsun, ölürse ölsün.
Ermenek’te 18 personelin ailesi hala tazminat alamadı
Karaman Ermenek’te, 28 Ekim 2014’te Has Şekerler Madencilik’e ilişkin kömür madeninde meydana gelen taşkında 18 emekçi boğularak öldü. Has Şekerler’in sahibi Abdullah Özbey, beş yıl tutuklu kaldıktan sonra tahliye edildi.
İddia o ki…
Abdullah Özbey tahliye olduktan sonra yeğeni Emre’yi, Cennet Linyit Kömür İşletmeleri İdare Heyeti başkanlığına getirerek, alanda hakimiyet kurdu.
Bağımsız Maden İş’ten Başaran Aksu, Ermenek’te can veren 18 çalışanın ailelerine mahkeme süreçleri bitmesine karşın hala vefat tazminatlarının ödenmediğini belirtiyor. Aksu, yürüttükleri uğraş sonunda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve AK Parti Küme Başkanvekili Mustafa Elitaş kelam verdiği halde rastgele bir adım atılmadığını söylüyor.