ABD ile Rusya-Çin bloku ortasında Ukrayna ve Tayvan üzerinden son yıllarda artan tansiyon, salı günü birinci sefer alanda fiili olarak kendini gösterdi. İki Rus Su-27 uçağının, Karadeniz’de uçan ABD’ye ilişkin MQ-9 insansız hava aracına (İHA) çarpıp memleketler arası sulara düşürdüğü tez edildi. Moskova idaresi, İHA’nın, Karadeniz’de Rusya’ya ilişkin hava alanı kullanımına yönelik süreksiz durum alanını ihlal ettiğini söylerken, Washinton’dan ise müdahalenin “tehlikeli, profesyonellik dışı ve pervasızca” olduğu açıklaması geldi. ABD idaresi, geçmişte de Rusya tarafından bu stil müdahaleler olduğunu lakin son yaşanan olayın ABD İHA’larından birinin düşmesine neden olması bakımından emsalsiz olduğunu vurguladı. Olay, son aylarda gittikçe yakınlaşan Çin ve Rusya’nın bundan sonra ABD’nin ataklarına yanıtsız kalmayacağı yorumlarını beraberinde getirdi.
Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in hafta sonu gerçekleşmesi beklenen Moskova ziyaretinden evvel Rusya’nın Karadeniz’de ABD İHA’sını maksat alması, Pekin’e, Washington’a karşı daha sert bir siyaset yürütebilirim bildirisini vermek ve inanç tesis etmek gayeli olduğu bedellendiriliyor. Çin son periyotta, ABD’den gelen “Rusya’ya askeri yardım sağlama” davetlerini cevapsız bırakmıştı.
Washington ile Moskova ortasında tansiyona sebep olan bir öteki bahis ise Rusya’dan Avrupa’ya gaz sevkiyatı yapacak Kuzey Akım doğal gaz boru sınırlarında geçen yılki patlamalardı. Hususla ilgili salı günü açıklama yapan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, sabotajı Ukraynalı kümelerin gerçekleştirdiğine yönelik tezlerin “saçmalık” olduğunu söyleyerek, bu aksiyonun lakin devlet seviyesinde yapılabileceğini belirtti. Batı ülkelerin bunu gerçekleştirebileceğine işaret eden Putin, ABD’nin bu işle ilgilendiğini lisana getirdi. Putin, “Rus gazından yüzde 25-30 daha değerli olmasına karşın sıvılaştırılmış doğal gaz dahil kendisininkini sevk etmek ve Rus güç taşıyıcılarının Avrupa pazarına arzını durdurmak için elbette teorik olarak ABD bununla ilgilidir” değerlendirmesinde bulundu.
Pekin idaresinden ABD’ye karşı bir atılım de Orta Amerika’da geldi. Çin’in diplomatik tanınma hakkı olmadığını sav ettiği Tayvan ile bağlantılarını sonlandıran Orta Amerika ülkesi Honduras, Çin ile resmi diplomatik bağlantı kuracaklarını açıkladı. Çin ile diplomatik münasebetlerin başlatılması halinde Honduras, son yıllarda Çin lehine Tayvan ile alakalarını kesen Panama, El Salvador, Dominik Cumhuriyeti ve Nikaragua üzere öteki Latin Amerika ülkelerine katılacak. Honduras’ın da diplomatik ilgiyi kesmesi halinde Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 13’e gerileyecek. Çin’in böylelikle Tayvan konusunda Batılı ülkelerden gelen baskılara karşı avantaj sağladığı söz ediliyor.
Rusya ve Çin ile birlikte, ABD ile problemli bağlantılara sahip bir öteki ülke İran, Hint Okyanusu’nda 5 gün sürecek ortak tatbikata çarşamba günü start verdi. Çin Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, tatbikatın “katılımcı ülkelerin donanmaları ortasındaki münasebetleri derinleştireceği” vurgulandı. Tatbikatın, bu hafta başında ABD, İngiltere ve Avustralya ortasında nükleer denizaltı teknolojisi alanında iş birliğini öngören ‘AUKUS’ muahedesinin duyurulmasından sonra gelmesi dikkat çekti.
Geçtiğimiz hafta Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang, ABD idaresinin Pekin’e karşı tavrını düşmanca olarak nitelemiş, ve “ABD frene basmaz ve yanlış yolda ilerlemeyi sürdürürse, ilgileri raydan çıkaracak. Bu durumda bir çatışma ve zıtlaşma olması kaçınılmaz” açıklamasında bulunmuştu. Qin ayrıyeten, “Görünmez bir el, Ukrayna krizinin sürmesine ve tırmanmasına yol açıyor, krizi belirli jeopolitik gündemlere hizmet etmesi için kullanıyor” kelamlarıyla de üstü kapalı ABD’yi gaye göstermişti.
Pekin idaresinin gitgide artan ABD aksisi telaffuzlarına Çin önderi Şi Cinping de katılmıştı. Geçtiğimiz günlerde 3. sefer devlet lideri seçilen Cinping, hafta başında yaptığı konuşmada, ulusal güvenliği güçlendirme ve orduyu “Çelikten Çin Seddi” haline getirme kelamı verdi.