Halk ortasında sivilce olarak bilinen ergenlik çağının en sık rastlanan cilt sorunlarından olan “akne vulgaris” kıl folikülü ve buna bağlı yağ bezlerinin tekrarlayan bir hastalığıdır. Akneler derinin yağlı bölgeleri olan kısımlardan çoğunlukla yüz, sırt, boyun, göğüs bazen de omuzlarda ve kalçalarda ortaya çıkar.
Sivilce hayati bir sorun olmamakla birlikte kişinin psikolojisini ve toplumsal hayatını kıymetli ölçüde etkileyebilir. Akne birtakım bireylerde ömür uzunluğu tedavi gerektiren kronik bir sorun haline gelebiliyor. Bu nedenle akne tedavisinin hekim denetiminde ve nizamlı olarak yapılması öneriliyor.
Sivilce oluşumunun yol açtığı cilt sıkıntılarına bilhassa ergenlik devrinde rastlansa da daha ileri yaşlarda sivilce oluşumu gözlenebilir. Sivilce sorunu ergenlik devrindeki gençlerin yüzde %85’inde az ya da çok, farklı oranlarda görülebilir.
Sivilce sorununa erken çocukluk devrinde de anne sütünden çocuğa geçen hormonların tesiriyle rastlanabilir. Ergenlik periyodu hastalığı olarak bilinen akne sorunu erişkin devirde de görülebilir. Yetişkinler sivilce ile daha kolay gayret edebilirken, ergenlik sivilceleri bireylerin ruhsal bozuklukları artabilmekte çoğunluğu 12-18 yaş aralığında olan bireyler bu hususta epeyce şiddetli bir süreç geçirebilmektedir.
SİVİLCE NEDEN ÇIKAR?
Normalde her iki cinsiyette de bulunan erkeklik hormonlarının da tesiriyle, derideki gözenek diye bilinen ince kıl ünitesi ağızcıklarının, sebum diye bilinen doğal deriye ilişkin yağ ve meyyit deri parçacıkları ile tıkanması ve üzerine bakterilierin eklenmesi sonucu iltihaplanması ile sivilce oluşur.
Hormonların tesiriyle yağ üretimi artarken, evvel siyah ve beyaz noktalar meydana gelir, peşinden deride olağanda de bulunan bir bakterinin üremesi için uygun ortam sağlanır. Vakitle tıkanıp şişen kıl ünitesinin parçalanması ile iltihaplı ve iltihapsız kabarcıklar ve kistler oluşur. Fakat bilinmelidir ki sivilce mikrobik bir hastalık değildir ve bulaşmaz. Ergenlik devri, bayanlarda adet devri, her iki cinsiyet için gerilim vakitleri, birtakım hormonların artması sivilcenin daha ağır olarak gözlenebileceği vakitlerdir.
SİVİLCE LEKELERİNE NE ÂLÂ GELİR?
Sivilce tedavisinden sonra oluşan sivilce lekeleri yalnızca bir sıhhat sorunu değil görsel ve kozmetik açıdan da şahısları epeyce rahatsız eden bir sorundur. Akne lekesi tedavilerinde en çok başvurulan tekniklerden olan cildi hafif soyma süreci olan kimi müdahaleler, dermatoloji kliniklerinde ve uzman tarafından yapılır. En çok tercih edilen uygulamalar ise şunlardır:
-Lazer tedavileri (pulse dye lazer, yağ ve co2 lazer)
-Derma roller tedavisi (cilt yüzeyine minik iğnecikler batırılarak cilt yenileyici solüsyonların uygulanması)
-Kimyasal peeling (belirli kimyasal casusların deriye uygulanması-derinin soyulma işlemi)
SİVİLCE İZİ TEDAVİSİNDE HAKİKAT BİLİNEN YANLIŞLAR
Akne tedavilerinde uygulanan yollar ve ilaç tedavileri sürecinde cilt güzelleşmeye başlarken çok fazla kolajen de üretmeye başlar. Bu da ciltte kızarıklık, çukur görünüm ya da tümsekleşme halinde iz bırakarak kendini gösterir. Sivilce izi tedavisinde bireylerin sıklıkla yaptığı yanlış uygulamalar vardır. Bunlardan kimileri ise şöyledir:
-Sivilceyi sıkarak onun daha çok iltihabik hale gelip yayılması
-Cildi sık sık yıkayarak cildin sebum istikrarını bozmak
-Yağlı nemlendirici kullanarak ciltte sivilce oluşumuna yer hazırlamak
-Kendi kendine geçer niyetiyle tedaviye başlamayıp sivilce izi tedavisini daha güç hale getirmek
-Kulaktan dolma bilgilerle, konutta yapılan karışımların kullanılması
-Ergenlik periyodu sivilcelerinin iz bırakmayacağı düşüncesi
-Başlanılan akne izi tedavisini yeterli gelmediği fikriyle yarıda bırakmak
-Sivilce kremlerini yalnızca sivilce üzerine sürüp tüm cilde uygulamamak
-Bronzlaşmanın aknenin izlerini kapattığı düşüncesi
-Başkasının kullandığı eserlerin bilinçsizce kullanılması
SİVİLCE NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sivilce bulaşıcı değildir. Sivilceler tedavi edilmediği takdirde yahut sivilce ile oynanıp sıkılırsa iz bırakma eğilimi artabilir. Sivilce tedavisinde kullanılan ilaçlar vardır. İlaç tedavisi şahsa nazaran değişir. Sivilcenin şiddeti, yerleşim yeri, kişinin cinsiyeti ve yaşına nazaran tedavi seçilir.
Krem tedavisi :
Komedon da denilen siyah ve beyaz noktaları temizlemek için salisilik asit , benzoil peroksit , retinoik asit , azeleik asit üzere etken hususları içeren kremlerden faydalanılmaktadır. İltihaplı sivilceler için eritromisin , klindamisin , tetrasiklin , sodyum sülfasetamid , nadifloxasin içeren antibiyotikli kremler kullanılabilir. Ayrıyeten hem komedon hem iltihaplı lezyonlara tesir eden kombinasyonlardan oluşan kremler de bulunmaktadır. Bellirli bir yarar için en az sekiz haftalık bir tedavi gerekir.
Sistemik tedavi :
Orta ve şiddetli akne olaylarında ekseriyetle ağız yoluyla da ilaç kullanmak gerekmektedir. Antibiyotiklerden en sık kullanılanlar azitromisin ve tetrasiklin kümesidir. Ayrıyeten A vitamini derivesi olan isotretinoin tedavisi de sistemik olarak kullanılmaktadır.
Diğer tedaviler
Bunlardan diğer akne için lazer ve peeling (kimyasal cilt soyma ) cilt bakımı üzere tedaviler de yapılabilmektedir.
Tedavinin ne mühletle ve ne formda kullanılacağı akne şiddetine, hastanın cilt tipine nazaran değişebileceği için kesinlikle hekim denetiminde kullanılması gerekmektedir.
SİVİLCE YAPABİLECEK BESİNLER NELERDİR?
Sivilce yapabilecek besinler aşağıdaki üzere sıralanabilir:
Aknesi olan beşerler, akneleri az olan yahut olmayan insanlardan daha rafine karbonhidrat tüketme eğilimindedir.
Rafine karbonhidratlar açısından güçlü besinler şunları içerir:
-Ekmek, kraker, tahıl yahut beyaz un ile yapılan tatlılar,
-Beyaz pirinç ve pirinç noodle,
-Beyaz un ile yapılan makarna,
-Soda ve öteki şekerli içicekler
-Şeker kamışı, akçağaç şurubu, bal yahut agave üzere tatlandırıcılar
Yapılan bir araştırmada sık sık ek şeker tüketen şahıslarda akne geliştirme riskinin % 30 daha fazla olduğu saptandı.
Sütün, kan şekeri üzerindeki tesirlerinden bağımsız olarak, akne şiddetini kötüleştirebilen insülin düzeylerini arttırdığı da bilinmektedir. İnek sütü ayrıyeten karaciğeri akne gelişimine bağlı daha fazla IGF-1 üretmesi için uyaran amino asitler içerir.
SİVİLCELİ CİLTLER İÇİN BAKIM ÖNERİLERİ
Cildinizi Günde İki Kez Temizleyin
Eğer sivilceye yatkın bir cilt yapınız varsa günde iki sefer cildinizi temizlemeniz gerekiyor. Cildi yağlı bireylerin cilt bakımı yaparken salisilik asit içeren yağsız kremler kullanmaları önerilir. Yüz paklığında kullandığınız sünger ya da fırçaların cildi aşındırmaması da değerli bir ayrıntı.
Tonik Kullanın
Tonik kullanarak hem ciltteki kiri ve fazla yağdan kurtulabilirsiniz. Tonik cildinizin PH istikrarını müdafaaya da katkıda bulunur. Şayet cildiniz yağlı değilse gereksiz bir kuruluğa neden olmamak için tonik kullanmaktan kaçınmalısınız.
Cildinizi Güneşten Koruyun
Sağlıklı bir cilde sahip olmanın en kıymetli kuralı güneşten sakınmaktır. Güneşin UVA ve UVB ışınları cildinize ziyan vererek onu yıpratır ve yaşlandırır. Bunu engellemek için yaz aylarında cildinizi örtecek uzun kollu ve ince giysiler tercih edin. Güneşin yıpratıcı tesirlerine karşı güneş kremini yalnızca kıyılarda değil dışarıda olduğunuz her vakit kullanın.
Sivilce İzleri ve Kozmetik Ürünler
Salisilik asit, benzoil peroksit ve kükürt üzere etkin hususlar içeren eserler sivilcelerin cildinizdeki olumsuz tesirlerini azaltmaya yardımcı olur.
Cildinizi Nemli Tutun
Nemli bir cilt sağlıklı cildin kıymetli adımlarından biridir. Cildinizi nemli tutmazsanız cildiniz kuru ve enfeksiyonlara karşı savunmasız kalır.
HAMİLELERDE SİVİLCE LEKESİ TEDAVİ EDİLİR Mİ?
Hamilelik periyotlarında değişen hormonal dalgalanmalara bağlı olarak kimi şahıslarda sivilcelenme ya da evvelden kalan sivilce lekelerine rastlanır. Bu durumda yapılacak tedaviler kısıtlı olsa da inançlı tahlil yolları mevcuttur. Gebelik periyodunda itimatla yapılacak akne lekesi uygulamaları ise şunlardır:
-Doğal içerikli cilt temizleyiciler ile cildi pak tutmak
-Doktor denetiminde kullanılan, topikal benzoil peroksit, azelaik asit, topikal salisilik asit ve glikolik asit içeren akne aykırısı kremler kullanmak
-Hamilelere uygun, hafif dokulu güneş gözetici kullanmak
KAHVERENGİ SİVİLCE LEKELERİNE KLİNİK TAHLİLLER NELERDİR?
Kahverengi sivilce lekeleri, kişiyi estetik açıdan rahatsız eden bir manzara oluşturur. Tedavinin seyri mevsime, yaşa, kişinin cilt tipine nazaran yapılacak uygulamalar için kıymetlidir. Sivilce lekelerinde, kliniklerde uzmanlar tarafından uygulanan kimi özel yollar vardır. Bunların başlıcaları ise şöyledir:
-PRP uygulamaları (kişinin kendisinden alınan kanın özel süreçlerle plazmasından ayrıştırılarak tekrar kendine enjekte edilmesi)
-Altın iğne uygulaması (özel bir aygıtla, cildin alt katmanına girilerek denetimli verilen hasarın kolajen üretimi sağlayıp koyu sivilce lekelerini gidermesi)
-Dermapen (cildi küçük iğnelerle delerek kolajen ve elasten üretmesini sağlaması) uygulamalarıdır.
SİVİLCEYE ÂLÂ GELEN BESİNLER NELERDİR?
Omega 3 yağ asitleri içeriğindeki E vitamini ve çinko ile birlikte yara güzelleşmesinde ve doku hasarının giderilmesinde rol alarak cilt yaşlanmasının önüne geçer. Hücre yenilenmesinde rol alan Omega 3 yağ asitleri bilhassa balıklarda yüksek oranda bulunmaktadır.
Deniz eserlerinden sardalya ve somon en yeterli Omega 3 kaynaklarındandır. 100 gram sardalya 1,5 gram omega 3 yağ asitlerini içerir. Omega 3 yağ asitlerinin, bilhassa aknenin temel sebeplerinden olan inflamasyonu kırıcı tesirleri vardır.
Sivilceye âlâ gelebilecek cilt dostu besinler ortasında probiyotik içeren besinler, (yoğurt,peynir,kefir, ayran…) da yer alır. Yeşil çay, azalmış inflamasyon ve azaltılmış sebum üretimi ile alakalı polifenoller içerir. Yeşil çay ciltteki yağ ölçüsünün azalmasına yardımcı olarak sivilceye düzgün gelir. Bununla birlikte zerdeçal, kan şekerini düzenlemeye, insülin hassaslığını artırmaya ve akneye neden olan bakterilerin büyümesini engellemeye yardımcı olur.
A, D, E vitaminini içeren besinler; cilt sıhhatinde kıymetli rol oynar ve sivilcenin önlenmesine yardımcı olabilir.
Özetle; Omega-3 yağ asitleri, probiyotikler, yeşil çay, meyve ve sebzeler açısından varlıklı bir diyet; sivilce oluşumuna karşı kollayıcı olabilir. A, D ve E vitaminleri ve çinko da aknenin önlenmesine yardımcı olabilir.