Yurtdışından uygun fiyatlı üst segmentte akıllı telefon almak ve aldığı telefonları IMEI kayıt fiyatlarına artırım gelmeden bir an önce kayıt ettirmek isteyen vatandaşlar yılın son iki ayında ‘akıllı telefon turizmi’ni patlattı. Vizesiz ve karayolu ile gidilebilen Gürcistan’a açılan Artvin’deki Sarp Hudut Kapısı’ndan geçen yerli turist sayısı kasım ayında rekor kırdı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yayınladığı Ocak-Kasım periyoduna ilişkin hudut istatistiklerine nazaran, kasım ayında Sarp Hudut Kapısı’ndan geçen Türk vatandaşlarının sayısı geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 293 artarak 94 bin 47’ye ulaştı. Geçtiğimiz yılın kasım ayında bu sayı yalnızca 23 bin 927 iken pandemi öncesinde bile ortalama 60 bin yerli turist Sarp Hudut Kapısı’ndan geçerek Gürcistan’ı ziyaret ediyordu.
NEDEN GÜRCİSTAN?
Yaşanan yoğunluğa, Gürcistan’da satılan iPhone’ların vergi avantajından ötürü Türkiye’ye nazaran ortalama 15 bin TL daha uygun olması ve 1 Ocak 2023’ten itibaren IMEI kayıt fiyatlarının yüzde 122.9 (yeniden değerleme oranı kadar) artarak 2 bin 723 TL’den 6 bin 91 TL’ye çıkacak olması tesirli oldu. O denli ki, Gürcistan’dan 128 GB kapasiteli bir iPhone 14 Pro Max 28 bin 302 TL’ye satın alınabilirken, Türkiye’de tıpkı telefona 43 bin 999 TL’ye sahip olunabiliyor. Türkiye’de iPhone 14 Pro Max üzere üst segment bir akıllı telefonda; yüzde 50 ÖTV, yüzde 18 KDV, yüzde 12 bandrol fiyatı ve yüzde 1 Kültür Bakanlığı hissesi olmak üzere toplamda yüzde 81’lik vergi yükü bulunuyor. Bu fiyata operasyonel sarfiyatlar ve çalışan sarfiyatları de eklenince üst segmentte makas açılıyor.
1.5 MİLYON YURTDIŞINDAN
Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Taşınabilir Bağlantı Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Lideri Mustafa Kemal Turnacı, 2022 yılında Türkiye’de satılan 10 milyona yakın telefona karşılık, yolcu beraberinde getirilen telefon sayısının 1.5 milyonu geçebileceğini, yasadışı klonlanmış telefon sayısının ise 3.5 milyonu aştığını söyledi. Turnacı, “Bu durum vatandaş, bölüm ve devletin vergi gelirleri için ziyanlı. Öncelikli yolun vergi indirimleri yapılarak yurtdışıyla fiyat makasının ortadan kaldırılması olduğuna inanıyoruz. Bu olmaz ise öteki bir metot, yolcu beraberinde getirilen aygıtların harçlarının ülkemizdeki vergi oranlarının karşılığında düzenlemesi olmalıdır. Mevcut sistemde, yüksek geliri olup değerli telefon alan ile düşük geliri olup düşük-orta segmentte olan tıpkı harcı ödüyor. Günün sonunda düşük gelirli daha çok ödüyor, yüksek gelirli daha az ödüyor” dedi.
Mustafa Kemal Turnacı
‘İTHAL ARABA GETİRMEK KADAR ÜLKEYE ZARARLI’
* Yurtdışından getirilen telefonların suistimale açık olduğu kadar ülke iktisadına, mevcut ve potansiyel yatırımlara ziyan verdiğini de lisana getiren MOBİSAD Lideri Turnacı, “Bugün otomotiv bölümünde satışların değerli bir kısmı ithal yahut kayıtdışı olsa ne olur; bölümün bütün dinamikleri alt üst olur. Biz de 170 bin direkt 800 bin dolaylı istihdamı bulunan bir kesimiz. Maalesef ithal telefonlar suistimale açık. Üretici, ihracatçı, operatör her alanda yatırımları olumsuz etkiliyor. Neredeyse yasadışının, maddeli geçtiği bir durumla karşı karşıyayız. Yatırımların etkilenmemesi ve Türkiye’nin potansiyelinin yanlışsız kullanılması açısından bu hususun acilen ele alınması, kurallarının gerçek oluşturulması gerekiyor” diye konuştu.