Deprem felaketinde üçüncü haftayı geride bırakmaya hazırlanırken, enkazın yaralarını ve travmalarını ne yazık ki uzun mühlet geride bırakamayacak üzereyiz. Yaşananları geride bırakmanın ruhsal, ekonomik, toplumsal ve toplumsal açıdan vakte yayılması gereken bir süreç olduğu; bu açığı kapamak için de 84 milyon topyekün bir seferberlik içinde olma gerektiği bir periyoda, sorumluluk şuuruyla girdiğimizin farkındayız.
Sosyal hayatımız ziyadesiyle etkilendiği üzere, sinema ve dizi bölümünü de nerdeyse durma noktasına taşıyan ve sonrasını da öngöremediğimiz bu süreçte, yerli ve yabancı sinemanın bu mevzudaki farkındalığını beyazperdeye taşıyan en kıymetli imallerine göz atma gereksinimi hissettim.
1)2015 imali San Andreas Fayı/ Brad Peyton direktörlüğünde bir Hollywood imali sinemada, ne vakit kırılacağı merakla beklenen ” San Andreas fayı’ nın” 9.0 şiddetindeki bir sarsıntıyla California’ nın yok oluşunu, bir itfaiye eri üzerinden anlatıyor.
2) 24 Kasım 1976 yılında meydana gelen Çaldıran zelzelesi, lokal saatle 12:22’de merkez üssü Van’ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7,5 Ms büyüklüğünde meydana gelmişti . 3840 vatandaşımızın ziyan gördüğü zelzeleye atıfta bulunmak için, Yeşilçam tarafından sinemaya uyarlanmıştı. Direktörlüğünü Şerif Gören’ in yaptığı sinemada Türkan Şoray ve Kadir inanır,İranlı ünlü aktör Nasır Malek ile başrolleri paylaşmışlardı. Öteki ismi Aşk ve Nefret olan sinema, temel olarak insan çatışması; insanın da tabiat ile çatışması ekseninde zelzelesi masaya yatırmıştı.
3) 2018 Norveç imali, SKJELVET sineması, 1904’te Richter ölçeğine nazaran 5.4 büyüklüğünde bir sarsıntının Oslo’ yu sarsması ve yenisi için emareler belirince, jeologların zelzeleye hazırlanma sürecini, tekrar bir jeolog üzerinden anlatıyor.
4)Feng Xiaogang tarafından yönetilen, 2010 imali ”Aftershock” sineması, Felaketin İzleri ismiyle gösterime girmişti. Thangshan’ da yaşanan sarsıntının enkazında kalan 7 yaşındaki iki çocukla, sarsıntı kurtarma timinde vazife yapan annelerinin kıssası üzerinden yaşananları anlatan sinema; çocuklardan yalnızca birini kurtarıp, başkasını feda etmesi gerektiği dramı etrafında dönüyor.
5)2006 üretimi ” Küçük Kıyamet” sineması, Yağmur ve Durul Taylan tarafından yönetilip ödül kazanmış bir ruhsal tansiyon. Sarsıntı anlarından fazla zelzele sonrasının psikolojisi ve travmalarının bir aile üzerinde yarattığı sarsıcı tesirlerini anlatıyor..
6) Newyork’ da zelzele, bu mevzuda bilinen en düzgün sinema kabul ediliyor. ABD’ de CBS kanalında iki kısım olarak yayınlanan, birinci kısmı 14 Kasım’da, ikinci kısmı 16 Kasım’da gösterime girmiş ve ilgi görmüş olan 1999 üretimi küçük dizi. Chuck Scarborough tarafından yazılan bir kitaptan uyarlanmış olan sinema, Newyork’ un ve ABD’ nin sembolü haline gelmiş Özgürlük Heykeli de dahil, taş üstünde taş kalmayan bir Newyork tasviri yapıyor. Tıpkı vakitte bugün Hatay’ ın büsbütün kültürü ile birlikte yok olmasını hatırlatan ve insanların yaşadığı kentin yıkıntıları ortasında devalar aradığı, sarsıntı sonrasına vurgu yapıyor.
Bugünkü psikolojimizin bu sinemaları seyretmeye yetip yetmeyeceği başka bir husus; ancak her biri bu mevzuda öncesi ve sonrası için yapılmış en uygun üretimler olarak öne çıkıyor.
Seyretmek ve bilgilenmek kadar, kendimizce muhtemel felaketlere serinkanlı bir bakışla hazırlık da olabilir..
Felaketsiz günler ve yeterli seyirler diliyorum
Özlem KALKAN