Sigorta şirketlerince rücu ve sovtaj süreçleri sonucunda lehe alınan paraların banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) tarafından vergilendirilmesine ait açıklamaların yapılmasına dair Bildirim yürürlüğe girdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın mevzu ile ilgili Bildirimi Resmi Gazete’de yayımlandı.
Tebliğde 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Masraf Vergileri Kanununun 28 inci unsurunun birinci fıkrasına nazaran, sigorta şirketlerinin her ne biçimde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler hasebiyle kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden yahut hesaben aldıkları paralar BSMV’ye tabi olduğu belirtilerek; “Buna nazaran, sigorta şirketlerince bir muamele yapılması ve bu muamele sonucu lehe para alınmasıyla birlikte vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir. ” denildi.
BSMV’de lehe alınan paranın hesabında süreç maliyetleri dikkate alınabilir. Lakin süreç anında ortaya çıkmayan yahut süreç anında ortaya çıkmakla birlikte fiyatı net bir formda hesaplanamayan maliyet ögeleri lehe alınan paranın hesabında dikkate alınmayacak.
13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1472 nci unsurunda, sigortacının sigorta tazminatını ödediğinde, hukuken sigortalının yerine geçeceği, sigortalının, gerçekleşen ziyandan ötürü sorumlulara karşı dava hakkı varsa bu hakkın, tazmin ettiği bedel kadar, sigortacıya intikal edeceği, sorumlulara karşı bir dava yahut takip başlatılmışsa, sigortacının, mahkemenin yahut öteki tarafın onayı gerekmeksizin, halefiyet kuralı uyarınca, sigortalısına yaptığı ödemeyi ispat ederek, dava yahut takibi kaldığı yerden devam ettirebileceği, sigortacının ziyanı kısmen tazmin etmişse, sigortalının kalan kısımdan ötürü sorumlulara karşı sahip olduğu başvurma hakkını koruyacağı karar altına alındı.
Tebliğde şöyle devam edildi:
“Buna nazaran, halefîyet prensibi mucibince sigorta şirketleri ödediği tazminat hasebiyle tazmin ettiği ziyan ölçüsünde sigortalının haklarına sahip olmakta ve üçüncü şahıslara karşı rücu hakkını kullanabilmektedir.
Sigorta kapsamında olan hurda yahut hasarlı mallar, sigorta şirketlerince malın rayiç kıymetinden sovtaj bedeli tenzil edilerek kalan fiyatın sigortalıya ödenmesi suretiyle sigortalıya bırakılabildiği üzere sigortalı ve sigorta şirketi ortasında yapılan mutabakatla tazminat ödemesinin bir kesimi olmak üzere sigorta şirketlerinin mülkiyetine de geçebilmektedir. Ayrıyeten, hasarlı mallar, sigortalı tarafından vekalet verilen aracı bir firma vasıtasıyla üçüncü şahıslara satılabilmekte ve satış bedeli direkt ya da sigorta şirketi aracılığı ile tazminat bedelinin bir modülü olarak sigortalıya ödenebilmektedir.
Mülga Hazine Müsteşarlığının 2015/6 sayılı Rücu ve Sovtaj Fiyatlarına Ait Genelge’sinin;
– 2.2. hususunda, rücu ve sovtaj fiyatının tahakkukunun yapılabilmesi için, halefiyet hakkının kazanılması ve meblağın şirket uygulamasına nazaran belirlenmiş olması gerektiği,
– 2.4. unsurunda, sigorta şirketlerinin yaptıkları tazminat ödemelerini sigortalılardan aldıkları ibraname yahut banka dekontu ile tevsik etmeleri gerektiği ve rücu emeliyle karşı sigorta şirketine ya da üçüncü şahıslara bildirim yapılması kaydıyla, karşı sigorta şirketinin teminat limitine kadar olan rücu fiyatlarının tahakkuk ettirilebileceği,
– 2.6. hususunda, sovtaj fiyatlarının sovtajın sigortalıya bırakılmadığı her durumda tahakkuk ettirilmesi gerektiği,
– 2.8. hususunda de tahsil edilen rücu ve sovtaj meblağının tahakkuk ettirilen meblağlardan fazla olması durumunda ortadaki farkın ilgili gelir hesabına aktarılması gerektiği hususları düzenlenmiştir.”
Rücu ve sovtaj meblağlarının BSMV tarafından vergilendirilmesi ve matrah
Sigorta şirketlerinin rücu ve sovtaj süreçleri sonucunda nakden yahut hesaben lehe aldığı paralar üzerinden yürürlükteki oranlara nazaran BSMV hesaplamaları gerekmekte olup, kelam konusu süreçlerde BSMV matrahı, mülga Hazine Müsteşarlığının 2015/6 sayılı Genelgesi kapsamında sigorta şirketleri tarafından tahsil edilen/edilecek rücu yahut sovtaj bedeli ile daha evvel tahakkuk ettirilen rücu yahut sovtaj kıymeti ortasındaki fark olduğu belirtilen Bildiride, şöyle denildi:
“Buna nazaran, sigorta şirketlerinin sovtaj süreçleri sonucunda mülkiyetine almış oldukları hurda yahut hasarlı malların satışı ya da kelam konusu malların sigortalıdan alınan bir vekaletle aracı bir firma tarafından üçüncü şahıslara satılması sonucu satış bedelinin direkt yahut sigorta şirketi aracılığıyla tazminat bedelinin bir modülü olarak sigortalıya ödenmesi süreçlerinde, hurda yahut hasarlı malların satış bedeli ile daha evvel tahakkuk ettirilen sovtaj bedeli ortasındaki fark üzerinden BSMV hesaplanması gerekir.
Sigorta şirketleri tarafından sovtaj bedeli ödenmeyerek hurda yahut hasarlı malların sigortalıya bırakılması ve sigortalı tarafından şahsen satılmasına ait süreçlerde ise sigorta şirketlerince yapılan bir muameleden kelam edilemeyeceğinden kelam konusu süreç BSMV’ye tabi tutulmaz.”