İŞGALİN başından beri Rusya yanlısı tavır almakla eleştirilen Çin’in Devlet Lideri Şi Cinping’in evvelki gün Ukraynalı mevkidaşı Volodimir Zelenski ile birinci telefon görüşmesini yapması yeni bir tartışmayı tetikledi. Daha evvel mart ayı içinde gerçekleşmesi beklenen gecikmiş görüşme sonrası Pekin’in tarafları bir ateşkese ikna edip edemeyeceği tartışılıyor. Bu manada Şi-Zelenski görüşmesinde somut adımlar da atıldı.
ELÇİLER GÖREVLENDİRİLDİ
Karşılıklı inanç ve diyalog tesisi için Kiev idaresi, 2021’den beri boş duran Çin Büyükelçiliği koltuğunu doldurma kararı aldı. Zelenski, eski Sanayi Bakanı Pavel Ryabikin’i Çin’e büyükelçi olarak atadı. Ülkenin Pekin’deki eski diplomatı Sergey Kamışev, 2021 yılında 64 yaşında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetmiş, sonrasında yeri doldurulmamıştı. Çin de 2009-2019 yıllarında Rusya’da büyükelçilik yapan diplomat Li Hui’yi savaşa bir tahlil umuduyla Ukrayna’ya özel temsilci olarak atadı. Hui vaktinde Rusya başkanı Vladimir Putin’in elinden “dostluk” nişanı almıştı. Bu ortada görüşmenin, tam da Çin’in Fransa Büyükelçisi Lu Shayi’nin “Eski Sovyet cumhuriyetleri tam bağımsız devletler değildir. Kırım yarımadası da Rusya’nın” biçimindeki açıklamalarının tartışıldığı bir periyotta gerçekleşmesi dikkat çekti.
PEKİN’DEN İSTİKRAR ARAYIŞI
Uzmanlara nazaran Şi Cinping’in Kiev’e elçi gönderme planının ardında, Moskova’ya verdiği takviyeye yönelik Batı ülkelerinden gelen tenkitleri savuşturma niyeti ve diplomatik bir güç olarak aktifliğini arttırma amacı var. Şi, Kremlin’i ABD’nin global hâkimiyetine karşı koyabilecek bir ortak olarak görüyor fakat öteki yandan Batı ile ekonomik ilgilerinin ziyan görmesinden telaş ediyor.
TARAFLAR HAZIR DEĞİL
Ancak önümüzdeki haftalarda çatışmaların şiddetleneceği beklentisiyle cephede tahkimatları arttıran tarafların, şimdi savaşmayı bırakmaya hazır olmadığı bedellendiriliyor. Şi, bu görüşmeye de yer oluşturan ve geçen şubatta ilan ettiği 12 unsurluk barış teklifinde, büyük ölçüde Rus tezlerine dayanak verirken, savaştan Batı’yı sorumlu tutuyor. Ayrıyeten Pekin’in görüşme sonrası Çin başkanı Şi Cinping’e atfen yaptığı “Bu savaşın kazananı olmaz. Nükleer savaş ise tüm dünyayı yok eder. En düzgün yol müzakere” halindeki kelamları kimi uzmanlar tarafından “Ukrayna, savaşta ısrar ederse Rusya nükleer silaha başvurabilir” diye yorumlandı ve Kiev’e bir ikaz niteliğinde olduğu belirtildi.