Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK), başşehir Pekin’de devam eden ÇUHK 14’üncü Periyot 1’inci Genel Heyeti’nde Çin Devlet Lideri Şi Cinping’i oy birliği ile üçüncü sefer devlet lideri seçti. Devlet lideri yardımcılığına Han Cıng, meclis başkanlığına ise Cao Licı seçildi.
Şi, Cao ve Han, yemin ederek misyonlarına başlarken, AA’nın aktardığına nazaran, daha evvel 2013 ve 2018’de iki defa devlet lideri seçilen, 10 yıldır vazife yapan Devlet Lideri Şi Cinping, 5 yıllığına tekrar seçilerek, Çin Halk Cumhuriyeti tarihinde devlet başkanlığını 3’üncü dönme taşıyan birinci isim oldu. Şi, ayrıyeten Merkezi Askeri Komite Başkanlığı’na da yine seçilerek ordunun başındaki başkomutan pozisyonunu sürdürdü.
MAO’DAN SONRA ÜÇÜNCÜ PERİYOTTA PARTİ ÖNDERİ OLAN BİRİNCİ KİŞİ
Şi’nin devlet başkanlığını üçüncü devirde sürdüreceğinin işareti, Çin Anayasası’nda 2018’de yapılan değişiklikle verilmişti. Değişiklikle devlet liderinin misyon müddetini iki devirle sınırlayan kural kaldırılmış, böylelikle Şi’nin üçüncü devrinin önü açılmıştı.
Şi, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) Ekim 2022’de düzenlediği 20. Ulusal Kongresi’nde 3’üncü kere parti genel sekreterliğine seçilerek Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu Mao Zıdong’dan bu yana parti yöneticiliğini iki devirden fazla sürdüren birinci önder olmuştu.
Tek parti iktidarının olduğu, parti ve devlet idaresinin iç içe geçtiği Çin’de üst seviye devlet misyonları parti iktidarının uzantısı olarak görülüyor ve tıpkı yetkililerce yerine getiriliyor.
1982 ANAYASASI İLE KURULAN DEVLET BAŞKANLIĞI MAKAMINDA BİR İLK
Şi, mevcut haliyle 1982 Anayasası ile kurulan devlet başkanlığı makamında iki periyottan fazla kalan birinci başkan olacak.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) 1949’da kurulmasının akabinde devlet başkanlığı birinci kere 1954 Anayasası’nda “ÇHC Başkanlığı” ismiyle oluşturuldu. Ülkenin kurucu önderi Mao, 1954-1959 yıllarında 5 yıl mühletle vazifesi sürdürdükten sonra devretti. Lakin sonrasında, Kültür İhtilali yıllarındaki siyasi çekişme ve tasfiyeler nedeniyle makam ya boş kaldı ya da vekaleten sürdürüldü. Kültür İhtilali’nin akabinde 1975’te kabul edilen Anayasa ile ÇHC Başkanlığı lağvedilirken partinin devlet üzerindeki otoritesi tekrar vurgulandı.
Mao’nun 1976 yılındaki vefatının akabinde iktidarın tek elde toplanmasını engellemeye yönelik arayışlar içinde ‘Devlet Başkanlığı’ 1982 Anayasası ile tekrar yapılandırıldı. Dıng Şiaoping’in ‘yüksek lider’ kabul edildiği bu periyotta parti genel sekreterliği, devlet başkanlığı, başbakanlık ve orduyu yönetim eden Merkezi Askeri Komite’nin başkanlığının farklı şahıslarca üstlenilmesi ve bu sayede güç ağırlaşmasının önlenmesi hedeflendi. (DIŞ HABERLER)