Shinzo Abe’den Kennedy’e: Dünya Siyasi Tarihindeki Lider Suikastları

Shinzo Abe, bugün Nara kentinde katıldığı aktiflikte silahla vurularak ağır yaralandı, hastaneye kaldırıldı ve müdahalelere karşın hayatını kaybetti.

Abe’nin öldürülmesi, siyasi ya da dini nedenli bir suikast olup olmadığı tarafındaki belirsizliğini koruyor.

ABD’nin 35. Lideri John F. Kennedy, 22 Kasım 1963’te Dallas’ta uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetti. Suikastın faili olarak yakalanan Lee Harvey Oswald ise gözaltındayken Jack Ruby tarafından öldürüldü.

Resmi açıklamalarda Ruby’nin, Oswald’u ‘bireysel tepki’ nedeniyle öldürdüğü ve rastgele bir örgütle ilişkisinin kurulmadığı argüman edildi.

Kennedy suikastı, üzerinden geçen yaklaşık 59 yıla karşın hala birçok soruyu içerisinde barındırıyor. Hakkında birçok komplo teorisi üretilen suikast, ‘Killing Kennedy’ isimli sinemayla beyaz perdeye aktarıldı.

1964’ten suikasta uğradığı 25 Mart 1975’e kadar Suudi Arabistan’da krallık yapan Faysal bin Abdulaziz, ülkede bir dizi ıslahatı hayata geçirdi. Televizyonların kurulmasını, kız okullarının açılmasını sağladı.

ABD’nin Yom Kippur Savaşı’nda İsrail’e dayanak vermesi nedeniyle Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Birliği’nin petrol ambargosu kararı almasında ve tarihte ‘1973 Petrol Krizi’ olarak bilinen olayda değerli rol oynadı.

Kral Faysal, sarayında yeğeni Faysal bin Musad tarafından vurularak öldürüldü.

Güney Kore’de idaresi 1961’de askeri darbeyle ele geçiren Devlet Lideri Park Chung-hee, 26 Ekim 1979’da arkadaşı Kim Jae Kyu tarafından bir restoranda silahla vurularak öldürüldü.

Kaynaklarda, İstihbarat Lideri olan Kim’in, ülkeyi ‘demir yumrukla’ yönettiği aktarılan Park’ı ‘Güney Kore’ye demokrasiyi geri getirmek için’ öldürdüğünü söylediği belirtiliyor.

Eski Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır’ın vefatının akabinde Mısır’da idareye geçen Enver Sedat, İsrail ile yakınlaşması nedeniyle suikasta kurban gitti.

Sedat’ın cumhurbaşkanlığı devrinde Mısır’ın da ortalarında bulunduğu Arap ülkeleri ile İsrail ortasında 6 Ekim 1973’te ‘Yom Kippur’ Savaşı başladı. Bu savaşın akabinde Kahire ile Tel Aviv ortasında ‘Mısır-İsrail Barış Antlaşması’na varıldı.

Mısır Cumhurbaşkanı Sedat, 6 Ekim 1981’de, 6 Ekim Savaşı’nın (Yom Kippur) 8. yılı kutlamalarında düzenlenen resmi geçit merasiminde, sonradan İslami Cihad Hareketi mensubu oldukları açıklanan Mısır ordusu subayları Halid el-İslambuli ve arkadaşlarınca kurşunlanarak öldürüldü.

‘Dindar Cumhurbaşkanı’ olarak bilinen Sedat, İsrail’i 1967 hudutları ile tanımak için Arap ülkelerine davette bulundu fakat ‘hain’ ilan edilerek öldürüldü.

Hindistan’ın birinci ve tek bayan Başbakanı olan İndira Gandi de suikasta kurban giden başkanlar ortasında. Gandi, Sihler’e ilişkin ‘Altın Tapınak’a yapılan askeri baskının buyruğunu verdiği gerekçesiyle 2 Sih korumasınca 31 Ekim 1984’te vurularak hayatını kaybetti.

Gandi’nin öldürülmesinin akabinde Hindistan’da Sihlere yönelik akınlarda binlerce kişi öldürüldü.

Eski İsveç Başbakanı Olof Palme, Güney Afrika’daki ırkçı rejiminin yanı sıra hem ABD hem de Sovyetler Birliği’ni eleştiriyordu. Palme hükümeti, 1984’te PKK’yı terör örgütü olarak tanıdı.

Palme, 28 Şubat 1986’da eşiyle birlikte gittiği sinema salonundan çıktıktan sonra gerisinden yaklaşan bir kişinin ateş açması sonucu hayatını yitirdi.

Stockholm’un en işlek caddelerinden birinde eşiyle meskenine gerçek yürüyen Palme’nin vurulduğu gün, müdafaaları yanında değildi.

Terör örgütü PKK’nın da şüphelileri ortasında yer aldığı suikasta ait onlarca kitap yazılırken, cinayete ait soru işaretleri bugün hala devam ediyor.

Eski İsrail Başbakanı İzak Rabin de suikasta kurban giden önderler ortasında yer alıyor. İsrail ile Filistin ortasında barış sağlanması için gösterdiği eforlar Rabin’in sonunu hazırladı.

Rabin, iki devletli tahlil teşebbüsü için Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail ortasında 13 Eylül 1993’te imzalanan Oslo Mutabakatı’na imza atan isim oldu.

Aynı vakitte eski Personel Partisi başkanı olan Rabin, 4 Kasım 1995’te Tel Aviv’de katıldığı mitingin akabinde İsrailli ‘aşırı sağcı’ Yigal Amir tarafından silahla vurularak öldürüldü.

Rabin suikasta sonrası Filistin-İsrail sorununda iki devletli tahlil mümkünlüğü daha da güç hale geldi.

Lübnan’ı ‘yeniden inşa eden siyasetçi’ olarak bilinen eski Başbakan Refik el-Hariri’ye yönelik suikast, ülkenin mukadderatını derinden etkiledi.

Ülkedeki 15 yıllık iç savaşın sona ermesine önemli katkılar sunduğu üzere savaştan sonra 1992’de idareye gelen ve savaşın izlerini silmek için yine imara öncülük eden Hariri, 14 Şubat 2005’te başşehir Beyrut’ta konvoyunun geçişi sırasında patlatılan bir ton bomba yüklü araçla suikasta kurban gitti.

Lübnan, Hariri suikastından sonra önemli kutuplaşmaya girdi ve siyasi belirsizlikler ülkeyi derinden etkiledi. Siyasi istikrarsızlığın hakim olduğu ülke, bugün tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşıyor.

Pakistan’ın seçimle misyona gelen birinci Başbakanı Zülfikar Ali Butto’nun kızı olan Benazir Butto, 1988’de ‘Pakistan’ı ve Müslüman bir ülkeyi yöneten birinci kadın’ olarak tarihe geçti.

Dönemin Cumhurbaşkanı tarafından iki yıl sürdürdüğü misyonundan yolsuzluk tezleri nedeniyle alınan Butto, 1993’te seçimlerden tekrar önder olarak çıktı ve ikinci sefer başbakanlık koltuğuna oturdu.

İkinci başbakanlık vazifesinden de 3 yıl sonra gibisi argümanlarla alınan Butto, 1999’da kendi isteğiyle Pakistan’dan ayrıldı ve 2007’ye kadar ülkeye dönmedi.

Ülkede düzenlenen 2008 seçimlerine katılmak için Ekim 2007’de Pakistan’a dönen Butto, 27 Aralık 2007’de silahlı bir intihar bombacısının evvel ateş etmesi akabinde da üzerindeki düzeneği patlatması sonucu hayatını kaybetti.

Abe’den evvel suikaste uğrayan önderlerden biri de Haiti Devlet Lideri Jovenel Moise idi. Haiti’nin 53 yaşındaki Devlet Lideri Moise, 7 Temmuz 2021’de silahlı şahıslarca meskenine düzenlenen atakta hayatını kaybetti, eşi Martine Moise yaralandı.

Gizemini koruyan suikasta ait en az 40 kişi gözaltına alındı lakin hiçbiri resmi olarak suçlanmadı.

Türkiye’de de birçok siyasi başkan, suikast teşebbüslerine maruz kaldı. Eski Başbakan Bülent Ecevit’e yönelik biri ABD’de bir Rum tarafından olmak üzere birçok suikast teşebbüsünde bulunuldu.

Ecevit’in atlattığı suikast teşebbüslerinden biri de 29 Mayıs 1977’de İzmir’in Çiğli ilçesinde yaşandı. Seçim çalışmaları için İzmir’de yapılacak miting hazırlığı sırasında seçim otobüsüne binmek üzere olan Ecevit’e yaklaşan biri ateş açtı fakat kurşun sıyırarak geride bulunan bir bireye isabet etti.

Turgut Özal ise başbakan olarak misyon yaptığı sırada partisi ANAP’ın 18 Haziran 1988’de Ankara’da düzenlenen kongresinde kürsüde yaptığı konuşmada, Kartal Demirağ tarafından silahlı akına uğradı.

Parmağından yaralanan Özal, suikast teşebbüsü sonrası tekrar kürsüye çıkarak konuşmasını tamamladı.