7 Hoş Adam’ın sonuncusu, Türk edebiyatının en büyük isimlerinden Rasim Özdenören 82 yaşında hayatını kaybetti.
Rasim Özdenören’in sevenleri ve dostları, merhum edebiyatçının hayatını, şahsiyetini ve kendisiyle yaşadıkları anılarını anlattı.
“İKİ DÜNYA DİYEREK, BATI DÜNYASI İLE İSLAM DÜNYASI ORTASINDAKİ FARKLARI ORTAYA KOYDU”
Edebiyatçı müellif Ali Haydar Haksal; Rasim Özdenören benim ustamdı ağabeyimdi. Tabi onların bir periyodu kapandı. Üstad Necip Fazıl daha sonra Büyük Doğu Hareketi, sonra Diriliş Hareketi, ondan sonra Edebiyat Dergisi ve Nuri Pakdil. Tabi Rasim Beyefendiler, Cahit Zarifoğlu, Fazilet Beyazıt, Alaeddin Özdenören Edebyiat Mecmuası’nda Nuri Bey’le baraberdi. Edebiyat mecmuasının merkezinde Nuri Pakdil olduğu için adeta mecmua onunla tanınmış oldu. Daha sonra bu arkadaş kümesi ayrılarak 1977 yılında Mavera dergisini çıkardılar. Bu mecmua, öbür mecmualardan farklı olarak kolektif bir yapıya sahipti. Yani orada Rasim Özdenören, Cahit Zarifoğlu, Fazilet Beyazıt, Akif İnan, Alaeddin Özdenören, hepsi orada çoklu bir ses özelliğine sahipti. Tabi Rasim Özdenören’in hikayede İkinci Yeni’den sonra bilhassa pozitivist ideolojinin, toplumcu gerçekçi niyetin, edebiyatın hakim olduğu bir ortamda ki Rasim beyefendi de bir devir onlardan etkilenmişti.
Üstad Sezai Karakoç’la tanıştıktan sonra da metafizik dünyaya yoğunluk kazandı. Diriliş Mecmuası’nda o periyoda ilişkin hikayeleri Hastalar ve Işıklar kitabında yer alıyor. Bizim edebiyatımızda bir başlangıç olarak nitelendirilebilir. O köy romanının toplumcu gerçekçi, işçi-köylü-ağa sendromu etrafında odaklanan bir edebi akımın içinde Rasim Özdenören metafizik yoğunluğu olan hikayeler ortaya çıkarmaya başladı. Aslında edebiyatımızda bu bir yenilikti tıpkı vakitte çağdaş bir hikaye ortaya koydu. Yani o güne kadar bilhassa edebiyat teorisyenlerinin belirlemiş oldukları kalıpların dışına çıkan yeni bir hikaye anlayışı getirmiş oldu. Rasim Özdenören’in bu türlü bir özelliği var. Benim de direkt ustam ve ağabeyimdi. Şu anda biraz daha doğrusu duygusal bir durumdayım. Bundan ötürü lütfen beni bağışlayın. Rasim Beyefendi niyet dünyamızda da yeni açılımlar getirdi. Üstad Sezai Karakoç’tan sonra da o metafizik yoğunluğu ile gelişen edebiyat-düşünce ortamına getirdiği durum, şöyle ki; baş karıştıran sözlerin, Batıcı zihniyetin hâkim olduğu bir vakitte o zihniyetin dışında kendi medeniyetimizle buluşabilmenin kapılarını aralayan metinler ortaya koydu. İki dünya diyerek, Batı dünyası ile İslam dünyasının ortasındaki farkları ortaya koymuş oldu. Bu açıdan Müslümanca düşünmenin gerekliliği üzerinde durarak yeni açılımlar da sağlamış oldu. Bu açıdan Rasim Özdenören değerli ustalarımızdan birisi. Rahmet olsun, yeri cennet olsun.
“HEM DURUŞUYLA, HEM YAPITLARIYLA BİZE ÖRNEK OLDU”
Şair-yazar Furkan Çalışkan; Çok üzgünüz. Rasim ağabeyimize Allah’tan rahmet diliyorum. Türkiye’nin en sıkıntı vakitlerinde kendi imgesini kendi manasını, tarihteki yerini, gelecekteki istikametini belirlemeye çalıştığı o karmaşık günlerde tıpkı 7 Hoş Adam üzere Rasim abi de çok emek verdi. Hem hali ve duruşuyla, hem yapıtlarıyla bize örnek oldu.
Benim edebiyat hayatına başladığım günlerde o vardı. Birinci tanıştığım yazardı. Bu yüzden hakikaten sarsıcı ve üzücü bir gün. Allah’tan rahmet, sevenlerine sabır diliyorum. Yapıtları yeni jenerasyonlarla yaşamaya devam edecek. Konutumuzda Mavera mecmuaları bulunurdu, birinci okuduğum isimler bunlar oldu. O vakitler Ankara’da bir kitapçıda Rasim abi haftada 1-2 gün bulunurdu ve orada sohbetleri olurdu. Babam da beni götürmüştü. Orada konutumuzda her vakit bahsedilen, kitaplarını bildiğim bir müellifi birinci sefer görüş konuşma fırsatım oldu.
“RASİM ÖZDENÖREN’LE İLGİLİ HİÇ UNUTAMADIĞIM ANIM…”
Öykücü-eleştirmen Necip Tosun; Hepimizin başı sağ olsun. Türk fikir ve edebiyatının en kıymetli isimlerinden birini kaybettik. Rasim Özdenören bilhassa hikaye kısmında Türk öykücülüğünün yol açıcı isimlerinden biriydi. Bir arkadaşım şöyle bir örnek vermişti; Dostoyevski nasıl “biz hepimiz Gogol’un paltosundan çıktı” dediyse, belirli bir jenerasyonun öykücüleri de gerçekten Rasim Özdenören’in paltosundan çıkmıştı. Rasim abim, 18 yaşımdan beri tanıdığım sırdaşımdı. Kendisiyle ilgili en çok aklımda kalan anı; Rasim Özdenören ne yazık ki edebiyat dünyasında çok değerli bir isim olmasına
karşın ideolojik yaklaşımlarından ötürü daima dışarıda tutulan bir isimdir. Antolojilerde yer almaz. Şuurlu bir suskunluk vardı Rasim Özdenören’in yazılarına karşı. Ben de bu erken devirde, benim birinci kitabım “Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören” kitabıdır ve hakkında bir kitap yazdıktan sonra Rasim Özdenören’e götürüp vermiştim. Bir hafta sonra Rasim Bey’le buluştuk ve evine gidiyorduk. Yolda tereddütle Rasim Bey’e “abi kitabı nasıl buldun dedim” diye sordum. Rasim beyefendi durdu ve bana döndü dedi ki “hayatımda okuduğum en hoş kitap”. Tabi bunun ne demek olduğunu biliyordum zira Rasim beyefendi daima atlanmış, görmezlikten gelinmiş bir yazardı. Kendisi hakkında böylesine bir kitabın varlığı bile onu memnun etmişti. Benim hayatımda yaşadığım en büyük anı onu böylesine memnun etmek olmuştu. Tekrar bu kitap 1996’da yayınlandıktan sonra bunu birkaç sene evvel güncellemiştim ve meskeninde ziyaret edip kitabı kendisine taktim ettiğimde Rasim Özdenören’in gözleri dolmuştu ve “ne desem ki” demişti. Böylesine benim üstadım, ağabeyim olan birini kaybettim. Türkiye kaybetti hepimiz kaybettik. Lakin bundan sonra yapacağımız şey, Rasim Özdenören’in ufkunu çizdiği fikirlerini ve edebiyat anlayışını gençlere yansıtmak olmalıdır. Ona yapacağımız vefa borcumuz Rasim Özdenören ismini yaşatmak olmalıdır diye düşünüyorum.
“GENÇLERİN EN KOLAY DİYALOĞA GEÇTİĞİ BİR İSİMDİ”
Yazar Mahmut Bıyıklı; Rasim Özdenören Türk Edebiyatına değerli eserler kazandıran usta bir yazardı. Müslüman gençlerin başucu yapıtları ortasında onun kitapları kesinlikle bulunurdu. Birinci gençlik yıllarımızda tanıştığımız her arkadaşa Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler kitabını okuyup okumadığını sorar okumamışsa ısrarla tavsiye
ederdik. Vakıf ve derneklerimizin gençlik çalışmalarında bu eser merkeze alınarak okuma halkaları kurulurdu. Bu eserler jenerasyonları besledi. Bugün de değişen bir şey yok. Yeni nesiller da Özdenören’den istifade ediyor. Bu tarafıyla baktığımızda kuşaklar üzerinde büyük emeği olduğunu çabucak görürüz. Türk hikayesinin tepe isimlerinden olmasına karşın biz onun fikir kitaplarından daha çok beslendik. Öykücü Özdenören’den evvel fikir adamı Özdenören’le tanıştık. Tabi ki hikayelerini de sonrasında zevkle okuduk.
Edebiyatta kendine has bir lisan kurmuştur. Bütün kitaplarında okuyucuyu elinden tutup uzun yollara çıkarmıştır. Onun sözleriyle cümleleriyle seyahat yapmanın zevkini tadan okurları yeni yapıtlarının de takipçisi olmuştur. Bundan evvel olduğu üzere bundan sonra da Özdenören okunmaya devam edecek yapıtlarıyla kaç kuşakların yolunu aydınlanacaktır.
Hoş adam kavramını ziyadesiyle hak etmiştir. Rasim Beyefendi örnek bir şahsiyetti. Edebiyat dünyasında kendisiyle en kolay dostluk kurulan gençlerin en kolay diyaloga geçtiği bir isimdi. Ağabeylik müessesinin son temsilcilerinden biriydi. Ağabeylik ona çık yakışırdı. Kendisini telefonla arayan lise öğrencisine de yanına giden üniversite talebesine de vakit ayırır saatlerce sohbet ederdi. Bu çok değerli bir durum. Gençleri meşgule atmaz onların yazdıklarıyla meşgul olurdu. Eli kalem tutan çok beşerde hakkı var. Çıkardığı mecmualar yazdığı köşe yazıları özel sohbetleri daima bir kaygının sonucuydu. Sıkıntısı bu milletin derdiydi. Arkasında bıraktığı onlarca kitaba baktığımızda dolu dolu bir yaşanmış bir ömür görüyoruz. Ne memnun ki yaşarken değeri bilindi. Hem devlet hem millet ona sahip çıktı.
Rabbimiz Onu efendimize komşu eylesin. Güzel bilirdik zira iyilerdendi. Menzilin Mübarek olsun Rasim Ağabey…
“7 HOŞ ADAM SLOGANINDAN KURTULMAK GEREKİR”
Osman Bayraktar; Allah rahmet eylesin. Edebiyatımız için bilhassa kıssalarıyla, hikayeleriyle çok değerli bir büyüğümüzdü. Bu sloganlardan biraz kurtulmak gerekir. 7 Hoş Adam üzere.. Bunlar bir şiir imgesidir. Bunları sayılarla tabir etmeyi çok manalı bulmam. Çok hoş beşerler bu tabi merhum Cahit Bey’in şiirinden ilham alınarak kullanılıyor. Bunun dışında Rasim Beyefendi Türk öykücülüğü için çok değerli bir isim. Çok sayıda fikir yazıları da var. Gazete yazıları da öykülerinin devamı üzereydi. Genel olarak Rasim Bey’in en kıymetli özelliği bu hikayecilikti. Hikayelerinde ruhsal derinlikleri çok fazlaydı. Bundan evvel çok fazla çalışma yapılmıştı, bundan sonra da yapılacağını düşünüyorum. Türk öykücülüğüne çok büyük bir miras bıraktı.
“7 HOŞ ADAMIN EN YÜZÜ GÜLENİ…”
Muharrem Dinleyici; Uzun yıllardır üstadla bir okuyucu olarak hukukumuz vardı. İstanbul’a yolu ve tarafı düştüğünde kesinlikle bizimle birlikte olmayı ister, birlikte günlerce vakit geçirirdik. O manada özel bir hukukumuz var. Merhum Gültekin, Nezir Eryarsoy ve ben üçümüz… Bazen Cevdet Karal katılırdı bu birlikteliğimize. Üstadın yolu düştüğünde bizimle birlikte olma makamında beğenilen hoş günlerimiz oldu. Maalesef artık 7 Hoş Adamın en yüzü güleni tebessümü bol olanı da son noktayı koyarak darübekaya intikal etmiş oldu. Cenab-ı Hak orada da o beşerlerle birlikte onu cemetsin diye dua ediyoruz artık.